Tíminn - 04.01.1994, Blaðsíða 3

3
Þri&judagur 4. janúar 1994
wmmMM
Erlend langtímalán ríkissjóös hœkkuöu um 22 milljaröa eöa 29% á einu ári:
Erlendar skuldir ríkisins
hækkab 60 milljónir á dag
Erlendar skuldir ríkissjóös hafa
hækkaö í kringum 60 milljónir
á dag s.l. ár. Langtíma erlend lán
ríkissjóös og stofnana hans vom
komin í tæplega 98 milljaröa
króna í septemberlok, sam-
kvæmt nýjustu tölum Seðla-
bankans. Sléttu ári áður vom
þær rúmlega 76 milljarðar. Er-
lendar langtímaskuldir ríkis-
sjóös hafa þannig hækkaö um
29%, eöa um tæplega 21.800
milljónir kr. á þessu 12 mánaða
tímabili. Deilt niöur á alla 365
daga ársins verður niðurstaöan
sú, aö skuldimar hafa hækkaö
um 60 milljónir króna hvem
einasta dag ársins, eöa 2,5 millj-
ónir á hverjum klukkutíma (og
m.a.s. 415.000 krónur hverja
einustu mínútu sem klukkan
hefur tifaö).
Sé skuldahækkuninni hins
vegar deilt niður á ábyrgðar-
mennina, íslendinga alla, hefur
ábyrgð hvers þeirra hækkað um
82.200 kr. Upphæð sú sem fjög-
urra manna fjölskyldan ábyrgist
á erlendum skuldum hefur
þannig hækað um þriðjung
milljónar, eða hátt í þúsund
krónur hvem einasta dag á
þessu 1 mánaða tímabili.
Vekur t.d. athygli, að þessar er-
lendu skuldir sem ríkissjóður
hefur slegið á ábyrgð þegnanna
em litlu lægri upphæð en öll lán
sem þeir hafa sjálfir tekið á sama
tímabili. Þar með talin öll
skuldahækkun einstaklinga
(heimilanna í landinu) í íbúða-
lánajóðunum (húsbréfum), líf-
eyrissjóöum, bönkum og spari-
sjóðum.
Þeir 98 milljaröar sem ríkis-
sjóður skuldaði í erlendum
langtímalánum í septemberlok
samsvara tæplega 1,5 milljón-
um að meðaltali á hverja 4ra
manna fjölskyldu á íslandi. Tek-
ið skal fram að þar em ekki
meðtaldar 45 milljarða kr. er-
lendar skuldir ríldsfyrirtækja,
sem hækkuöu um 32% á um-
ræddu 12 mánaða tímabili. Og
nærri 10 milljarða erlendar
skuldir sveitarfélaganna em
heldur ekki meötaldar.
Erlendar langtímakuldir opin-
berra aðila námu því í allt um
153 milljörðum króna, eða um
60% af öllum erlendum lang-
tímaskuldum landsmanna í
septemberlok. Þær höfðu þá
hækkað um nærri 31% frá sama
tíma ári áður. Erlendar skuldir
lánastofnana og atvinnuvega
hækkuðu í kringum 20% á sama
tímabili. -HEI
Steingrímur Hermannsson, formaöur Framsóknarflokksins:
Ávarp til lesenda Tímans
Góðir framsóknarmenn og ann-
aö félagshyggjufólk.
Enn verða breytingar á útgáfu
Tímans. Útgáfa blaðsins á veg-
um Mótvægis h.f. hefur, því
miður, mistekist. Þegar fyrri
stjóm fyrirtækisins leitaði til
Framsóknarflokksins um miðj-
an nóvember og bað um stuðn-
ing flokksins við útgáfuna, þótti
mér sýnt að í óefni stefndi, ef
ekki fengjust tíl þátttöku nýir
aðilar meÓ reynslu í blaðaútgáfu
og fjármagn.
Við Finnur Ingólfsson rædd-
um þessi mál ítarlega. Niður-
staðan varð, að um miðjan nóv-
ember stofnaði ég einslega til
fundar með Herði Einarssyni og
Sveini R. Eyjólfssyni, forystu-
mönnum Frjálsrar fjölmiðlunar
h.f. Ég fann mér til ánægju að
þeir höfðu fullan skilning á því,
að þörf væri fyrir dagblað sem
höfðaöi til framsóknarmanna
og annars félagshyggjufólks.
Hins vegar töldu þeir ýmsa ann-
marka á því, að koma inn í Mót-
vægi h.f. Þeir kváðust þó reiðu-
búnir að hugsa málið.
Þegar ný stjóm Mótvægis h.f.
hafði verið kjörin 6. desember
s.I. lagði ég til við nýjan for-
mann, Gunnlaug M. Sig-
mundsson, að rætt yrði á ný við
Frjálsa fjölmiðlun. Það gerði
Gunnlaugur. Á Þorláksmessu
barst svar. Þátttöku í Mótvægi
h.f. var hafnað, en hins vegar
kváðust forystumenn Frjálsrar
fjölmiðlunar tilbúnir að ræða
við forystumenn Framsóknar-
flokksins um samvinnu, ef Mót-
vægi h.f. ákvæði að hætta útgáf-
unni.
Á annan í jólum hittumst við
á heimili mínu, forystumenn
flokksins og þingflokks, til að
ræða málið. Við urðum á einu
máli um það, að ekki væri ann-
að þorandi en að skoða þennan
kost nánar eins og ástatt væri
um Mótvægi h.f. Næsta morg-
un, 27. desember, hittum viö
Halldór Ásgrímsson þá Hörö
Einarsson og Svein R. Eyjólfsson
enn á heimili mínu. Þar settum
við fram þau atriöi sem vera
þyrftu í samningi, ef úr sam-
starfi ætti að verða. Um þau
varð fullt samkomulag. Tóku
þeir Hörður og Sveinn að sér að
gera drög að samningi. Þau
fengum við seinna um daginn.
Ég geröi nokkrar breytingar við
drögin, sem á var fallist.
Að svo komnu máli var haft
samband við alla þingmenn
flokksins og meðlimi fram-
kvæmdastjómar. Lýstu þeir all-
ir samþykki sínu við aÓ semja
við Frjálsa fjölmiðlun h.f. um
útgáfu Tímans, ef Mótvægi h.f.
hætti útgáfunni. Svo varö mið-
vikudaginn 29. desember og
vom samningar þá þegar undir-
ritaðir eins og kunnugt er.
Til að aðgreina útgáfu Tímans
sem mest frá útgáfu D.V. ákváðu
forystumenn Frjálsrar fjölmiðl-
unar að stofna sérstakt félag um
útgáfu Tímans. Hlaut það nafn-
iö Hmamót h.f. Framsóknar-
flokknum er boðið að tilnefna
einn mann í stjóm fyrirtækis-v
ins. Hefur Gunnlaugur Sig-
mundsson tekið það sæti.
Mér er ljóst að ýmsum mun
koma á óvart aö Framsóknar-
flokkurinn skuli ganga til sam-
starfs við Frjálsa fjölmiðlun h.f.
um útgáfu Tímans. Mér þótti
því nauðsynlegt að eyða mis-
skilningi með því að gera ítar-
lega grein fyrir aðdraganda sam-
starfsins. Fáum munu vera það
meiri vonbrigði en mér að ekki
tókst að sameina félagshyggju-
fólk innan Mótvægis h.f. um út-
gáfu Tímans. Þegar samningur-
inn við Tímamót h.f. er lesinn
verður hins vegar ljóst að þar er
þess gætt eins og frekast er unnt
að ritstjómarstefna blaðsins
verði í anda fjálslynds, umbóta-
sinnaös félagshyggjufólks. Til
að undirstrika þetta er jafnframt
ákveðið að ritstjóri blaðsins
Hörö átök eiga sér staö í kringum einkavœöingu á SR-mjöli:
Krafist fundar í fjár-
laganefnd um SR-mjöl
Krafist hefur verið fundar í
fjárlaganefnd Alþingis til að
ræða sölu ríkisins á hlutabréf-
unum í SR- mjöli hf. Forsvars-
menn Landsbankans fullyröa
að ríkisábyrgð sé á lánum sem
SR-mjöl (Síldarverksmiöjur
ríkisins) hefur tekið hjá bank-
anum og hóta að gjaldfella
lániö eða jafnvel að fara meö
málið fyrir dómstóla.
Þorsteinn Pálsson dómsmála-
ráðherra vísar því algerlega á
bug að ríkisábyrgö sé á lánum
SR- mjöls. Hann segir það alvar-
legan hlut að forsvarsmenn
bankans skuli senda viðskipta-
viniun sínum skeyti í fjölmiðl-
um í stað þess að ræða beint við
þá.Þingmenn Framsóknar-
flokksins í fjárlaganefnd Alþing-
is hafa krafíst fundar í fjárlaga-
nefnd Alþingis vegna sölunnar
á hlutabréfum ríkisins í SR-
mjöli. Jón Kristjánsson alþingis-
maður sagði að Alþingi verði að
fá allar upplýsingar um stöðu
málsins. Hér sé um mikla fjár-
hagslega hagsmuni að ræða fyr-
ir ríkið. Það sé Alþingis og fjár-
laganefndar að gæta þess að þeir
séu ekki fyrir borð bomir.
Þorsteinn sagði að það væri al-
veg skýrt aö það væm lög í
þessu landi sem kveði á um að
lán sem Síldarverksmiöjur ríkis-
ins tóku skuli vera án ríkis-
ábyrgöar. Landsbankanum hafi
borið aö færa lán Síldarverk-
smiðjanna í bókhaldi sínu í
samræmi við þessi lög. Þor-
steinn sagðist líta á það sem
mjög alvarlegan hlut þegar for-
svarsmenn Landsbanka sendi
viðskiptavinum sínum skeytí í
fjölmiölum eins og þeir hafa
gert undanfama daga, en ræði
ekki beint við þá. Hann sagði
þetta ekki í samræmi við það
trúnaöartraust sem ríkja þurfi í
samskiptum lánþega og lántak-
enda í bankaviðskiptum.
Skömmu fyrir áramót var
gengið frá samningum við hóp
21 útgeröarfyrirtækis og 4 fjár-
málafyrirtækja auk margra
starfsmanna SR-mjöls um kaup
á hlutabréfum ríkisins í SR-
mjöli. Kaupverðið er 725 millj-
ónir. Kaupendur hafa frest til 1.
febrúar að ganga frá greiðslum,
en gert er ráð fyrir að þann dag
fari eignaskiptin fram. Tilboði
Haraldar Haraldssonar, fram-
kvæmdastjóra Andra, og fleiri
aðila var hafnaö þó að þaö væri
nokkm hærra eða 801 milljón.
Ástæöan er að því er sjávarút-
vegsráðherra segir að kaupend-
ur gátu ekki sýnt fram á að þeir
hefðu fjárhagslegan styrk tíl að
standa við kaupin.
veröi aðeins ráðinn með sam-
þykki formanns Framsóknar-
flokksins. Jón Kristjánsson al-
þingismaður hefur fallist á að
gegna starfi ritstjóra fyrst um
sinn. Það er félagshyggjufólki
mikið ánægjuefni.
Ég vil lýsa ánægju rninni með
samningana við Hörð Einarsson
og Svein R. Eyjólfsson. Að sjálf-
sögðu er þeim kappsmál að fyr-
irtækið veröi arðbært. Það er
einnig afar mikilvægt fyrir okk-
ur. Jafnframt er það yfirlýst
skoðun þeirra félaga að til þess
aö þetta megi takast verði blað-
ið að höfða til frjálslyndra, um-
bótasinnaðra félagshyggju-
manna. Þar fara ennig hags-
munir okkar saman.
Tíminn verður ekki flokksblað
heldur frjálst og óháð blað.
Ritstefnan verður ekki undir
smásjá blaðstjómar. Henni
ræður ritstjóri blaðsins einn.
Með því samstarfi sem nú hefur
tekist munu stöðugar áhyggjur
af fjármálum væntanlega ekki
standa útgáfunni fyrir þrifum.
Starfsmenn geta því beint öllum
kröftum sínum að því að gefa út
öflugt blað. Það er einlæg von
mín að framsóknarmenn og
annað félagshyggjufólk samein-
ist um Tímann, geri hann að
sínu málgagni og auki sem mest
útbreiðslu blaðsins. Þá verður
óheillaþróun undanfarinna árá
snúið við og því markmiði náð,
sem að hefur verið stefnt, að
skapa mótvægi á íslenskum
blaðamarkaði.
Ég óska starfsmönnum og les-
endum Tímans farsæls árs.
Steingrímur Hermannsson
TRYGGINGASTOFNUN
RÍKISINS
©
Sjúklingar með mik-
inn læknis- og lyfja-
kostnað
Umsóknarfrestur vegna endurgreiðslu
er til 1. mars n.k.
Sjúklingar, sem orðið hafa fyrir umtalsverðum útgjöldum
seinni sex mánuði ársins 1993, er bent á að snúa sér til
Tryggingastofnunar ríkisins eða umboða hennar og
sækja um endurgreiðslu á þar til gerðum eyðublöðum.
Umsókn þurfa að fylgja kvittanir vegna útgjalda fyrir
læknishjálp og lyf. Kvittanir þurfa að bera með sér nafn
útgefanda, tegund þjónustu, fjárhæð greiðslu sjúklings,
greiðsludag, nafn og kennitölu sjúklings.
Við mat á rétti á endurgreiðslu er tekið tillit til heildarút-
gjalda vegna læknishjálpar og lyfja auk tekna hlutaðeig-
andi, sbr. eftirfarandi:
Séu árstekjur undir ein miljón endurgreiðist 90% kostn-
aðar umfram 18 þúsund krónur, séu árstekjur milli ein
og tvær miljónir endurgreiðist 75% kostnaðar umfram 30
þúsund krónur og 60% kostnaðar umfram 42 þúsund
krónur ef árstekjur eru milli tvær og þrjár miljónir. Ekki er
um endurgreiðslur að ræða ef árstekjur eru hærri en
þrjár miljónir.
Tryggingastofnun ríkisins