Tíminn - 07.08.1996, Blaðsíða 4

4
Miövikudagur 7. ágúst 1996
ÍMmt
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1700 kr. m/vsk. Verö í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Ofbeldi og
niðurlæging
Helstu fréttir af verslunarmannahelgi eru um
gengdarlausan drykkjuskap, fíkniefnaneyslu og
ofbeldi af ýmsum toga. Veður var rysjótt um land
allt um verslunarmannahelgina og ekki síst þar
sem fjölmenn mót voru haldin. Fjöldi manns lenti
í hrakningum af þeim sökum og eru ófagrar lýs-
ingnar af rifnum og foknum tjöldum og í hvaða
ástandi fólk var sem verið var að bjarga í húsa-
skjól.
Samkomur verslunarmannahelgar eiga lítið
skylt við þær fjölskylduhátíðir sem mótshaldarar
vilja halda fram að þær séu. Og þeir eru ódeigir við
að skella skuldinni af þeim ómenningarbrag sem á
þeim er á aðra.
Löngu fyrir hverja verslunarmannahelgi er farið
að auglýsa hvar fjörið verður og fjölmiðlar ýta
undir og beina fjölda ungmenna sem öðrum á til-
tekna staði. Gróðasjónarmiðin ein ráða ferð.
Þeir sem sjá um samgöngur reyna að flytja eins
marga og unnt er á mótsstaði og ráða síðan ekkert
við að koma fólki til baka í tæka tíð og úr verður
ábyrgðarlaus ringulreið. Svipað má segja um þá
sem selja inn á svokallaðar hátíðir. Fólki er hrúgað
inn á skemmtisvæðin eða tjaldstæði og þegar eitt-
hvað bjátar á er það hlutverk lögreglu og björgun-
arsveita að bjarga fólki hverju frá öðru eða undan
óveðri, sem enginn vill vita að von er á og skellur
svo á sauðdrukknum og ósjálfbjarga hátíðargest-
um.
Ár eftir ár endurtaka svipaðar sögur sig á mis-
munandi stöðum á landinu. Ófurölvi og uppdóp-
aðir hátíðagestir verða sjálfum sér og öðrum til
skammar og skapraunar. Ofbeldi, svo sem nauðg-
anir og barsmíðar eru hluti hátíðanna og ber
margt ungmennið þess menjar ævilangt að taka
þátt í útihátíð.
Og alltaf er fjöldi manns að mæla öllu þessu bót.
Þeir sem efna til skemmtanahaldsins þylja sömu
tugguna aftur og aftur. Það eru aöeins örfáir ung-
lingar sem hegða sér illa og koma óorði á alla hina.
Annars eru allir stilltir og prúðir og skemmta sér
fallega. Og það er segin saga að alltaf eiga það að
vera unglingar á gelgjuskeiði sem hegða sér illa, og
aðeins fáir þeirra.
En á Akureyri er staðfest að meðalaldur þeirra
sem verst létu og komust undir manna hendur fyr-
ir skemmdarverk og annað skrílsæði var um tví-
tugt. Varla nein börn það.
Vitnisburður íbúa á Akureyri um hvernig bær-
inn þeirra var leikinn um helgina er óræk sönnun
þess hvað þar fór fram, þótt hinir eiginlegu söku-
dólgar beri blak af öllum ósómanum.
Þeir sem standa fyrir útihátíðum og flutningi
fólks landshorna á milli til að taka þátt í fjöldafyll-
iríi með tilheyrandi afleiðingum ættu að fara að
sýna meiri ábyrgð á gjörðum sínum og vondu
skipulagi. Þetta lið þykist alltaf vera sárasaklaust af
því sem aflaga fer og kenna í sífellu einhverju öðru
um þegar allt fer úr böndunum og ofbeldið og nið-
urlægingin tekur völdin.
Vinsamleg hjálparhönd
Ólafur Ragnar Grímsson forseti
íslands segir í vibtali viö Morg-
unblaðið um helgina að pólitísk
umræða á íslandi þurfi ákveð-
innar endurnýjunar við hvað
varðar innihald og umræðustíl.
Margir geta eflaust tekið undir
þessi orð forsetans, enda hefur
margoft komið fram í þjóðarsál
Rásar 2 að pólitíkin á Islandi er
samansuða af stagli, sömu frös-
unum og sömu loforðunum ár
eftir ár. Þjóöarsálin virðist líka
sammála um að það sé sami rass-
inn undir öllum þessum pólit-
íkusum þannig að sífellt sé verið
að endurtaka sama gamla stefið.
Ríó tríóið orðaði þetta á eftir-
minnilegan hátt í söngtextan-
um sínum: „Fólk er yfirleitt,
orðið ósköp þreytt..."
Nýr bandamaður
Og nú hefur þjóðarsálin eignast nýjan banda-
mann í forseta lýðveldisins sem líka var orðinn
óttalega þreyttur á þessu pólitíska stagli sem ein-
kennir ísland og íslensk stjórnmál. í Morgunblað-
sviðtalinu segir Ólafur einmitt: „Þetta eru oftast
sömu málin ár eftir ár, aftur og aftur. Mér fannst
ég vera farinn að kunna þau utan að og mér hefur
alltaf þótt utanbókarlærdómur dálítið leiðinlegur.
Þess vegna var það mér að ýmsu leyti skemmtileg
tilbreyting fyrir ári ári að láta af forystustarfi á
vettvangi stjórnmálanna og geta fariö að helga
mig öðrum málum sem fólu í sér meiri ögrun."
Þessi reynsla Ólafs Ragnars sem nú sér stjórn-
málavafstrið utanfrá er vitaskuld nokkuð sem aðr-
ir stjórnmálaforingjar úr öðrum stjórnmálaflokk-
um hafa mikinn áhuga á að heyra meira um, enda
líka eflaust orðnir þreyttir á endurtekningum
stjórnmálanna. Þetta á ekki hvað síst við um þá
foringja sem ekki eiga að baki jafn litríkan og fjöl-
breyttan stjórnmálaferil og Ólafur. Endurtekning-
in og stöðnunin hlýtur einfaldlega að vera að gera
út af við slíka menn og koma þá sérstaklega upp í
hugann formenn gömlu flokkanna, menn eins og
Halldór Ásgrímsson formaður Framsóknarflokks-
ins, Jón Baldvin Hannibalsson formaður Alþýðu-
flokksins og Davíð Oddsson formaður Sjálfstæðis-
GARRI
flokksins. Það er ekki nóg með
að landsmálaumræðan sem
þessir menn þurfa að taka þátt í
sé full endurtekninga, heldur er
innra starfið hjá þeim í til þess
að gera föstum skorðum. Því má
ijóst vera — þrátt fyrir að menn
séu að reyna að kalla slíkt til-
breytingarleysi stöðugleika —
að að endurtekningarnar of-
sækja þessa stjórnmálaforingja
með jafnvel enn meiri krafti en
þær gerðu forseta lýðveldisins á
sínum tíma.
Villuráfandi flokks-
formönnum bjarg-
ab?
En það er hins vegar til marks
um hversu langt Ólafur Ragnar
er kominn frá sínu gamla hlutverki sem stjórn-
málaforingja í þjóðmálastaglinu, að hann er af
höfðingsskap tilbúinn til að liðsinna öðrum
stjórnmálaforingjum, eins og t.d. Halldóri, Jóni
Baldvin og síðast en ekki síst Davíð Oddssyni um
það hvernig þeir geti losnað út úr þeirri pólitísku
stöðnun sem þeir sitja fastir í. Svo enn sé vitnað í
viðtal Moggans við Ölaf: „Ég tel reyndar að þetta
rútínueðli íslenskra stjórnmála sé stjórnmálaum-
ræðunni í landinu fjötur um fót. Ég held ef ég
gæti orðið fyrrum starfsfélögum mínum í öllum
flokkum á Alþingi að liði sem forseti þá væri það
kannski í því að ræða við þá um nauðsyn þess að
innleiða ferskleika og endurnýjun í viðfangsefni
og stafshætti þings og stjórnvalda."
Ólafur Ragnar sýnir með þessum ummælum
sínum að hann er hafinn yfir hversdagslega
flokkapólitík og hefur tekið að sér alveg nýtt hlut-
verk, sem er hlutverk eins konar landsföður
stjórnmálamanna á forsetastóli. Ólafur hefur boð-
ið villuráfandi stjórnmálaforingjum aðstoð við að
ná áttum þannig að upp megi rísa fersk, inni-
haldsrík og gagnleg stjórnmálaumræða í landinu.
Ekki er aö efa að stjórnmálaforingjar muni fagn-
andi fylkja sér undir forustu Ólafs í þessum efn-
um.
Garri
Þjóðleg hátíðahöld
Það bar til tíðinda um helgina að meðal þeirra
sem voru drukknir á bindindismótinu á Galtalæk
voru unglingarnir ekki verstir, aö sögn mótstjór-
ans. Hann er líka borinn fyrir því hve forsetahjón-
in skemmtu sér vel og er ánægjulegt að þjóðin
skuli loks hafa fengið sér þjóðhöfðingja sem hafa
smekk fyrir hinum sérstæðu og stórfenglegu há-
tíðahöldum sem efnt er til fyrstu helgina í ágúst ár
hvert.
Mikil uppsöfnuð reynsla er af skemmtanahaldi
um verslunarmannahelgi. í Eyjum hefur þjóðhá-
tíð verið haldin allt frá 1874 og með síaukum
glæsibrag ár frá ári. Þangað flykkjast ungir sem
gamlir til að horfa á brennu á Fjósakletti og gleðj-
ast með glöðum. Þar er margt til skemmtunar,
eins og þegar tjöldin sveipast ofan af þúsundum
drukkinna og dópaðra hátíðargesta og lögregla og
björgunarsveitir taka til höndum að drösla votum
og hröktum í hús.
Það er íþróttaæskan sem stendur fyrir hátíðleg-
heitunum sem ávallt takast eins vel og eiga hátíð-
arhaldarar aldrei nógu sterk orð til að lýsa því í
fjölmiðlum hve allt heppanast nú dæmalaust vel.
Undir það taka landabruggarar og dópsalar á öllu
hæverskari hátt. -------------
bátar Egils í veislusiðum og ganga til leika með
svipuðu hugarfari og svipmesti sonur íslenskrar
menningar.
Litlu skinnin eftirlitslaus
Fornar dyggbir
endurvaktar
Hallól, sögðu Akureyringar þegar tíu þúsund
manns dreif að til að samfagna heimamönnum
yfir helgina. Þar var haldin fjölskylduhátíð, eins
og víðar, og gekk þar allt vonum framar.
Auglýsingaherferð stóð yfir vikum saman til að
laða fólk sem víðast að á Akureyrarhátíð. Tókst
hún svo vel að enn fleiri komu til að fagna hall-
óinu en hinir bjartsýnustu höfðu reiknað með.
Það verður að fara í háklassískar bókmenntir
vorar til að finna samjöfnuð við hallóhátíðina á
Akureyri. Þegar Egill Skallagrímsson fór út að
skemmta sér gerði hann sér leik að því að krækja
auga úr drykkjufélögum sínum og æla yfir þá og
umhverfiö.
Þetta var leikið nákvæmlega eftir á hallóhátíð-
inni í höfuðstað Norðurlands og sýnir að enn er
dugur í íslenskum kempum og eru þær ekki eftir-
Einu óróaseggirnir sem gerðu bæjarstjórninni í
hallóbænum gramt í geði voru foreldrar fyrir
sunnan sem sendu börn sín eftirlitslaus á fjöl-
skylduhátíð fyrir norðan. Tvítugir krakkar gerðu
pólitíinu gramt í geði og rústuðu slysavarðstofuna
og létu flestum látum nema góðum. En allt voru
þetta bestu skinn sem réðu ekkert við þótt þau
limlestu hvert annað og nauðguðu stúlkum þegar
vel bar í veiöi. En allt er það foreldrunum að
kenna að senda litlu skinnin á þrítugsaldri eftir-
litslaus á fjölskylduhátíð fyrir norðan.
Og ekki er nema von að stúlkum sé nauðgað á
fleiri sólarhringa útihátíðum. Mótshaldarar neita
að borga sérfræðingum Stígamóta í guðrækilegu
kynlífi og hátterni hátíðargesta laun fyrir að halda
uppi góðum skikk og siðlegu líferni á margfræg-
um fjölskylduhátíðum. Því fer sem fer og það er
ekki Stígamótum að kenna að meyjar í þjóðhátíð-
---------------------------- ar- og hallóbæum lendi í þeim
óvæntu hrakningum að strákar
VlOðVaílgl gerist fulldjarftækir þegar sú
vonda náttúra hellist yfir þá
drukkna og dópaða og þeir grípa til þeirra kroppa
sem hendi eru næst þegar svo vill verkast.
En það er eins og annað bara foreldrunum að
kenna að senda blessaða prúðu piltana sína eftir-
litslausa á samkomur íþróttafélaga og bæjar-
stjórna, sem segja allt heppnast prýðilega og fjöl-
miðlar skila svo prýðilega til þeirra fáu lands-
manna sem ekki ekki héldu verslunarmannahelg-
ina hátíðlega.
Svo er gleðilegt að fá að frétta hve Umferðaráð
stóð sig vel og á margfaldar þakkir skyldar fyrir
prúðmannlega umferð. Skítt með öll slysin og
ölvnaraksturinn. Við hlustum ekki á rövl um það
fremur en að hátíðahöld hafi ekki farið fram eins
og íþróttafrömuðir og bæjarstjórar vilja vera láta.
Ekkert skyggir á nema fylliríið í Galtalæk en það
er bót í máli að þjóðhöfðingjar okkar skemmtu sér
þar hið besta að bestu manna yfirsýn. OÓ