Tíminn - 07.08.1996, Blaðsíða 7

Miövikudagur 7. ágúst 1996
7
Deilur heilsugœslulœkna og sérfrœöinga blossa upp í uppsögnum hinna fyrrnefndu, sem Gunnar Ingi Gunnarsson
segir aö séu alvöru uppsagnir, geröar fyrir hálfu ári. Gunnar Ingi um „innrásir" sérfrœöinga á sjúklinga"markaöinn":
Heilsugæslukerfib í
borginni er ab hrynja
120 heilsugæslulæknar eru
hættir störfum viö heilsu-
gæslustö&var landsins, fjórir
hafa dregið uppsagnir sínar
til baka. Heilsugæslulæknar
eru með uppsögnum sínum
að slá skjaldborg um heilsu-
gæslukerfi landsmanna, sem
sett hefur verið á fót fyrir gíf-
urlegt fjármagn á undanföm-
um ámm og er enn í upp-
byggingu. Heilsugæslulæknar
segja að kerfið sé að hrynja,
einkum á höfuðborgarsvæð-
inu þar sem starfið minnki
með sífellt með aukinni þjón-
ustu sérfræðinga. Knúið er á
um reglur sem tryggja heilsu-
gæslukerfinu líf. Þessu til við-
bótar vilja læknar heilsu-
gæslustöðva nýja kjarasamn-
inga, en þeir hafa verið lausir
í hálft annað ár.
Hættir — en bíöa átekta
Í gær örlaði á alvöru viðræð-
um læknanna. og samninga-
nefndar ríkisins.
„Við erum flestallir hættir, en
það er spurningin hvaðan
læknar eiga að koma til að taka
við af okkur," sagði Gunnar
Ingi Gunnarsson heilsugæslu-
læknir í samtali við Tímann í
gær.
Af læknum að vera eru heilsu-
gæslulæknar ekki með há laun,
raunar slök laun miðað við sér-
fræðinga almennt, en ágæt
miðað við margar aðrar starfs-
stéttir. En deila heilsugæslu-
lækna landsins við heilbrigðis-
yfirvöld og fjármálavaldiö hef-
ur verið vægast sagt óljós í hug-
um alls almennings. En eins og
fyrr greinir gengur hún út á
þetta tvennt, — vörn fyrir dýrt
heilbrigðiskerfi og launahækk-
anir.
Heilsugæslulæknar eru hættir
störfum, en bíöa engu að síður
átekta. Þetta verður að teljast
samningatækni, enda þótt
læknarnir viðurkenni það ekki.
Læknafélagiö blandar
sér í máliö
Gunnar Ingi segir að bréf sem
Læknafélag íslands hafi sent frá
sér að morgni síðasta dags júlí-
mánaðar hafi sett óvænt strik í
reikninginn. Þar var farið fram
á að stjórnin varaði menn við,
bað menn að koma og ræða við
stjórnina ef stöður 120 heilsu-
gæslulækna yrðu auglýstar
lausar til umsóknar.
„Á þessu atriði strandaði allt
fyrir miðnætti hins fyrsta ágúst.
Samninganefnd ríkisins vildi
ekki taka við gagntilboði sem
við vorum tilbúnir með þennan
morgun. Þar af leiddi að samn-
inganefnd ríkisins vissi ekki
hvað bar á milli efnislega,"
sagði Gunnar Ingi Gunnarsson
heilsugæslulæknir í Árbæ.
Samningaumræðum var slitið
áður en heilsugæslulæknar gátu
viðrað tilboð sitt! Gunnar Ingi
segir að sér finnist það ekki fag-
mannlega að verki staðið. Það
hafi verið augljóst mál að ríkis-
sáttasemjari gæti ekki höndlað
Frá samningafundi heilsugœslulœkna.
vandamál af þessu tagi. Hann
hafi ýtt málinu frá sér.
Rofar til í deilunni?
Að kvöldi frídags verslunar-
manna var síðan haldinn ftrnd-
ur að frumkvæði Ólafs Ólafs-
sonar landlæknis. Þar mættu
samninganefnd ríksins, Gunn-
ar Ingi fyrir hönd heilsugæslu-
lækna, tveir fulltrúar úr stjórn
Læknafélags íslands, og land-
læknir og aðstoðarlandlæknir.
Á fundinum var farið yfir
deilumálið sem snýst að því
best verður séð mest um forms-
atriði. Gunnar Ingi Gunnarsson
segir að andrúmsloftið hafi ver-
ið gott. Raunhæfur möguleiki
sé nú fyrir hendi að setja deil-
urnar niður.
„Ég tel að nú séu mun meiri
líkur á að eiginlegar samnin-
gaumræður geti farið af stað. En
til þess að svo megi verða, þarf
stjórn Læknafélags íslands að
koma saman og ráða ráðum sín-
um, og það ætlar hún að gera í
dag, þriðjudag.
Heljartök á ríkissjóöi
Margir hafa undrast uppsagn-
ir tuga lækna á nákvæmlega
sama tíma. Eru þetta uppsagnir
eða tilraun til að ná heljartök-
um á ríkissjóði í launadeilu? Og
er slík aðgerð í raun og veru
heilbrigð sem verkfallsaðgerð?
„Málið er það að það var sam-
eiginlegur skilningur okkar
allra að heilsugæslan væri að
hrynja í Reykjavík. Og það er
engin spurning að svo er og
engar ranghugmyndir. Heilsu-
gæslan í borginni er á undan-
haldi á sama tíma og sérfræð-
ingum fjölgar afar hratt. Við sá-
um það fyrir ári síðan að ef
þetta héldi áfram þá mundi
þetta rekstrarform á heilbrigðis-
þjónustu utan spítalanna
kannski eiga eftir fimm til tíu
ár. Við sögðum sem svo að það
væri búið að mennta okkur til
að starfa með ákveðnum hætti
til að veita ákveðna skipulagða
þjónustu. Gildandi lög kveða á
um þetta skipulag, en það fær
aðeins að vera í friði í dreifbýl-
inu. En viö viljum ekki sjá
skipulagið hrynja til grunna, og
það er nánast fullkomin sam-
staða um þetta um land allt.
Við sögðum að við værum oft
búnir að vara við, en núna var
gripið til þessara örþrifaráða,
viö sögðum að við mundum
allir hætta ef ekki yrði gripið í
taumana," sagði Gunnar Ingi.
Bankaö upp á hjá
Friöriki
Viðræður við heilbrigðisráðu-
neyti tóku lengri tíma en reikn-
að hafði verið með. Ráðherra
notfærði sér þann rétt sinn að
framlengja uppsagnarfresti
læknanna til 1. ágúst. I júlíbyrj-
un gaf ráðherra út yfirlýsingu á
blaðamannafundi þar sem lýst
var stefnunni í málum heilsu-
gæslunnar næstu árin. Á þetta
féllust heilsugæslulæknar og
sögðu að ef ráðherra tækist að
ná fram markmiðum sínum, þá
mundi það bjarga heilsugæslu-
kerfinu.
„Við sögðum það í uppsagn-
arbréfum okkar að við gætum
ekki rætt um kaup og kjör með-
an þessi þáttur væri óafgreidd-
ur. En sögðum jafnframt að ráð-
herrann hlyti að skilja að ef
þetta mál leystist yrðum við að
endurnýja kjarasamninga okk-
ar, sem voru búnir að vera laus-
ir í hálft annað ár. Við bönkuð-
um upp á hjá fjármálaráðherra
samkvæmt því sem við höfum
alltaf sagt Ingibjörgu Pálma-
dóttur. Það hittist nú svo á að
þær viðræður fóru af stað á hin-
um framlengda uppsagnar-
fresti. Síðan verður til ágrein-
ingur en auðvitað getur enginn
sagt að ágreiningur sem varð til
í júlí, sé forsenda uppsagna sem
urðu til í febrúar, hálfu ári áð-
ur," sagði Gunnar Ingi Gunn-
arsson.
Launakjör heilsugæslu-
lækna
En hver eru kjör lækna á
heilsugæslustöðvum landins?
Gunnar Ingi segir að launa-
kjörin hjá heilsugæslulæknum
hafi hrunið á síðustu árum.
Sjálfur hafi hann haft 300 þús-
und krónur á mánuði á síðasta
ári. Þau laun hafi hann fengið
fyrir að vera yfirlæknir heilsu-
gæslustöðvar, stjórnarformaður
Læknavaktarinnar, stjórnar-
maður í stjórnarnefnd Ríkis-
spítalanna og í heilbrigðisnefnd
Reykjavíkurborgar - - auk þess
að ganga vaktir.
„Við höfum hrunið í tekjum
undanfarin ár," sagði Gunnar
Ingi.
Hann sagði að menn gengju
núna út frá því að stefna Ingi-
bjargar Pálmadóttur heilbrigð-
isráðherra kæmist í fram-
kvæmd. Þarmeð væri málum
borgið. Ef ekki hefði komið til
þessarar umræðu og aðgerða
hefði heilsugæslukerfið á höf-
uðborgarsvæðinu hreinlega
hrunið á skömmum tíma. Á
tímabilinu ágúst til nóvember-
loka 1995 hafi komið 19 sér-
fræðingar inn á sama vinnu-
markað í Reykjavík. Það segði
sína sögu.
Hjúkrunarfræöingar í
lækna staö
„Verkfall" heilsugæslulækna,
eða læknislausar heilsugæslu-
stöövar í 6 daga, hafa ekki skap-
að sýnilegan glundroða í heil-
brigðismálum, ekki enn sem
komið er, sem auðvitað er
furðulegt. Fólk virðist finna
önnur úrræði. Auk þess féllust
heilsugæslulæknar á það fyrir
helgi að gegna neyðarþjónustu
á landsbyggðinni.
Fyrstu dagana var álag á
hjúkrunarfræðinga heilsu-
gæslustöðvanna gífurlegt að
sögn Ástu Möller formanns Fé-
lags íslenskra hjúkrunarfræð-
inga. Ásta sagði að hjúkrunar-
fræðingar hafi verið á bakvökt-
um vegna ástandsins og hafi
þeir reynt að sinna skjólstæð-
ingum víða um land í fjarveru
læknanna og reynt að meta
þörfina á að kalla til lækni. Fé-
lagið hefur skorað á heilbrigðis-
og fjármálayfirvöld að aflétta
því sem það kallar „ófremdar-
ástandi í heilbrigðisþjónust-
unni", og ganga til samninga
nú þegar.
„Hjúkrunarfræðingar munu
hér eftir sem hingað til sinna
frumskyldu sinni og veita skjól-
stæðingum sínum lið í þeirri
von að samningsaöilar misnoti
sér ekki ábyrgðartilfinningu
hjúkrunarstéttarinnar," segir
Ásta Möller. -JBP