Réttur - 01.06.1948, Side 42

130
RÉTTUR
Og þetta var ekki nein augnabliksskoðun, tilkomin aðeins
vegna umræðnanna um þær mundir og hættunnar, sem þá
vofði yfir. Þessi skoðun Stephans liafði hvað eftir annað
komið fram hjá honum á undanförnum 20 árum.
1899 hafði hann ort í ,,Kveld“ þessa sígildu lýsingu á
auðvaldsþjóðfélagin u:
„Og þá só ég opnast það eymdanna djúp.
þar erfiðið liggur á knjám,
en iðjulaust fjársafn á féleysi elst
sem fúinn í lifandi trjám,
en liugstola mannfjöldans Vitund og vild
er villt um og stjórnað af fám."
[Ef til vill er varla til betri mynd af inntaki og áróðri Mar-
shall-stefnunnar en þessar fáu, línur Stephans: hvernig það
fjármagn amerísku auðjöfranna, sem þeir vita ekki, hvaðþeir
eiga við að gera, skal aukast og margfaldast með okurkjör-
um í skjóli féleysis Evrópulandanna, til þess að maðksmjúga
þau og eyðileggja, en á meðan skulu „Morgunblöð" örfárra
braskara og Ameríku-þjóna stela hug fólksins, villa það og
trylla, eins og nú er reynt hér á íslandi af Morgunblaðinu,
með „Rússagrýlum", um leið og auðmenn íslands undirbúa
að ofurselja fossana og landið allt undir yfirráð amerískra
auðdrottna. Það eina, sem þessir menn óttast, er að erfiðis-
mennirnir muni ekki „liggja á knjám“, þegar steypa eigi
þeim í það „eymdanna djúp“, sem amerískur fasismi býr
þeim, því að nú þekkja verkamenn, hvað ]);'t bíður þeirra.]
Þessi skoðun Stephans var þrauthugsuð, rökstudd dýr-
keyptri reynslu amerískrar alþýðu. Stephan hafði sjálfur
horft upp á það, hvernig fárpennisvald auðhringanna var að
brjóta niður það lýðræði, sem borgara- og bændastéttin hafði
skapað í Bandaríkjunum á 19. öldinni. Einmitt samfærsla
valdsins á hendur örfárra auðmanna, samfara gífurlega
auknu valdi þeirra yfir áhrifatækjum þjóðfélagsins, blöðum
og útvarpi, var eitt táknið um hnignun og spillingu hins