Morgunblaðið - 03.04.2006, Síða 20

Morgunblaðið - 03.04.2006, Síða 20
20 MÁNUDAGUR 3. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ Hallgrímur B. Geirsson. Styrmir Gunnarsson. Framkvæmdastjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjórar: Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen. Fréttaritstjóri: Björn Vignir Sigurpálsson. V ið skulum fyrst hafa í huga þegar flugöryggi er annars vegar að í þeim málum gerist ekkert á einni nóttu. Rannsóknir á því sem farið hefur úrskeiðis, tölur sem sýna hvort ein- hver ákveðin tilhneiging til hættu- ástands er á ferðinni og úrvinnsla sem leitt getur til endurbóta, allt tekur þetta tíma en færir okkur að lokum ávinning í færri slysum. Þetta segir Stuart Matthews, yf- irmaður alþjóða flugöryggisstofn- unarinnar Flight Safety Foundat- ion, en hann var í stuttri heimsókn hérlendis á dögunum. Innan vébanda Flight Safety Foundation, FSF, eru flugrek- endur, flugvélasmiðir, yfirvöld flug- mála og ýmsar stofnanir sem hafa flugmál á sinni könnu. Eru samtökin eins konar regnhlíf þeirra sem vilja leggja fram sinn skerf í því skyni að auka flugöryggi. FSF hefur í ára- það að skilyrði fyrir endurn flugskírteina að flugmenn irgangist þessa þjálfun.“ M telur að fræðslu- og þjálfun disksins hafi verið notað hj 2.500 og 3.000 flugmönnum benti jafnframt á að alls væ um 500 þúsund flugmenn s heiminum svo ýmislegt væ á þessu sviði. Stuart Matth kvaðst vilja minna á það se um væri löngu kunnugt að eða slys í flugi væri sjaldna að benda á eina ákveðna or ur mætti segja að röð atbu sem einhver mistök kæmu gæti leitt til þess að eitthva skeiðis. „Og eins og við vitum ge gerst nánast hjá hvaða star sem er, sem kemur við sög flugferðar. Hjá flugáhöfnin tæknimönnum sem sinna v hjá flugumferðarstjórum, hleðslumönnum og afgreið um véla og þannig mætti le Starf okkar snýst alltaf um þann veika hlekk í þessari tugi staðið fyrir margs konar rann- sóknum á sviði flugslysa og safnað saman reynslu og þekkingu sem nýst hefur til að koma á fót ýmsum verkefnum sem flugfélög hafa tekið upp, m.a. við þjálfun flugáhafna. Leiðbeiningar eftir víðtæka gagnasöfnun „Eitt skýrasta dæmið um þetta eru rannsóknir á flugslysum sem verða í aðflugi og lendingu en á þeim kafla flugs, sem er oftast aðeins um 4% af tíma hverrar flugferðar, verður um helmingur slysa. Eftir víðtæka gagnasöfnun var komið á mörgum vinnuhópum, alls um 300 manns, sem fóru yfir hina ýmsu þætti þess- ara slysa og eftir um það bil þriggja ára vinnu gáfum við út disk þar sem sett er fram kennsluefni og þjálf- unardagskrá sem tekur á einstökum þáttum í þessum hluta flugsins. Flugfélög víða um heim hafa tekið þessar ábendingar inn í þjálfun sína, líklega í einum 20 löndum, og ég veit að það hefur t.d. Icelandair gert. Þá hafa yfirvöld í sumum löndum gert Rannsóknir og úrvinnsl leiða til umbóta Eftir Jóhannes Tómasson joto@mbl.is Að minnsta kosti 20 aðilar ogstofnanir víðs vegar umheiminn hafa ýmis verkefni og rannsóknir á sviði flugörygg- ismála á sinni könnu. Má þar nefna yfirvöld flugmála í allmörgum löndum, flugvélaverksmiðjur, flug- félög, Geimferðastofnun Banda- ríkjamanna, Alþjóða flug- málastofnunina, stéttarfélög í flugi og ýmis flugöryggissamtök, bæði alþjóðleg og önnur sem ná yfir til- tekna heimshluta. Frank Ficken- stein, ráðgjafi hjá FSF til margra ára, hefur tekið saman yfirlit um þessa aðila og verkefni þeirra. Verkefnin ná til allra þátta í flugi og raunar til starfsemi á jörðu niðri líka. Þau snerta til dæmis aðferðir og skipulag við þjálfun flugáhafna og tæknimanna en á því sviði eru ein fimm verkefni í gangi, hvernig aflað er upplýs- inga um veður og fylgst með því meðan á flugi stendur og er unnið að sex verkefnum á því sviði, nokk- ur verkefni snúast um ísingu og fjölmörg verkefni snerta viðhald á flugvélum og reglur um slíka vinnu. Frank Fickenstein sagði í sam- tali við Morgunblaðið að þar sem flugöryggismál kæmu öllum við væri ekki óeðlilegt þó að unnið það bil einn metri á hæð og skipt í 20 dálka, einn fyrir aðila sem sinnir verkefnum lega 200 vinnustundir fóru taka saman upplýsingarna an tók það einn mann hálfa vinnuviku og stilla upp fra væri að sömu eða svipuðum verk- efnum á nokkrum stöðum. Þau gætu skarast að einhverju leyti en einnig mætti búast við að þau bættu hvert annað upp. Þess vegna hóf hann árið 2002 að safna saman upplýsingum um helstu verkefni sem hafa víðtæka skírskotun í flugi, þ.e. sem margir aðilar gætu haft gagn af að vita um og vildu jafnvel leggja eitthvað til málanna. Með þessu mætti kannski líka bú- ast við að aðilar gætu sameinast um ákveðin verkefni eða rann- sóknir Á korti sem hann sýndi á ráðstefnu um flugöryggismál hafði hann dregið upp skema þar sem fram kemur hvaða aðilar sinna þessum málum og að hvaða verk- efnum er unnið. Á yfirlitinu tengir hann síðan saman einstaka aðila sem vinna að svipuðum verkefnum og þannig má sjá strax hversu margir og hvaða aðilar eru t.d. að rannsaka ísingu í flugi, hverjir sinna þjálfunarmálum og líka er í sjónhendingu unnt að fá yfirlit um að hvaða verkefnum hin og þessi stofnun starfar að um þessar mundir. Sífelld endurskoðun Kortið er mjög umfangsmikið, nærri fjögurra metra langt og um Um 20 samtök starfa að flug Frank Fickenstein er hér sóknarverkefni fjölmargr Lengsta reglulega áætlunarflugferðflugfélags í dag er leiðin milli Singa-pore og New York sem Singapore Airlines býður upp á. Flugið tekur kringum 18,5 klukkustundir en áður en unnt var að hefja slíkt langflug þurfti að huga að margs konar undirbúningi, m.a. hvernig flugið væri mannað og hvernig haga mætti hvíld áhafnar meðan á flugi stendur. Þotur nútímans verða sífellt langdrægari og geta nú flogið nánast milli hvaða tveggja borga sem er á hnett- inum. Stuart Matthews, forstjóri Flight Safety Foundation, gerði langflug m.a. að umtalsefni á ráðstefnu um flugöryggismál í Moskvu sem samtökin standa árlega að í samvinnu við fleiri aðila á þessum sviðum. Hann sagði FSF hafa átt stóran þátt í ýmsum rannsóknum sem fram fóru áður en þetta lengsta áætl- unarflug varð að veruleika. Vinnutilhögun ákveðin Þegar Singapore Airlines hóf skipulagningu flugsins hafði FSF forgöngu um að stefna saman ýmsum aðilum til að fara yfir ýmsa ör- yggisþætti í svo löngu flugi, ekki síst hvernig háttað yrði vinnuskipulagi um borð. Tvöföld áhöfn er í stjórnklefa og í þotunum er svefn- aðstaða fyrir flugmenn. Flugmenn skiptast á í fluginu þannig að fyrsta hlutann fljúga tveir menn sem síðan hvíla sig í nokkra tíma með- an aðrir taka við og síðan taka fyrstu menn- R. C Boeing getu fl sem sk Starfs auk fu hann f þjónus mjög l yfirva lækna þess s Star ýmsar sem g Í niðu staðre ferðas ins mi Með hvíld f eins þ vekni. löngum dugi e í dag a endur Starfs svefna úr gar „kúpla síðan j irnir við aftur. Þegar flugið hófst fór fram víðtæk rannsókn á flugmönnunum sem byggðist á nákvæmri dagbók þeirra. Skráðu þeir líðan sína, hvíld og svefn bæði í flug- ferðinni sjálfri og meðan á viðdvöl stóð milli ferða. Hafa upplýsingarnar reynst gagn- legar við frekara skipulag flugsins og hafa önnur flugfélög sem einnig stunda mjög löng flug getað nýtt sér þessa vinnu FSF og sam- starfsaðilanna. Lengstu flugferðir milli heimsálfa hafa fram undir þetta verið kringum 7.700 sjómíl- ur eða um 11 þúsund km og taka þær 12 til 14 tíma en nú sjá flugvélasmiðir og flugrek- endur að unnt er að lengja þessar ferðir í vel yfir 9.000 sjómílur, yfir 16 þúsund km, sem þýðir 16 til 20 tíma flug. Talið er nauðsyn- legt að tvöföld áhöfn sé í stjórnklefa í flug- ferðum sem þessum, tveir flugstjórar og tveir flugmenn og að um borð sé fyrir hendi fullkomin svefnaðstaða fyrir tvo flugmenn. Breyting sem þessi hefur áhrif á skipulag flugsins og ljóst að þegar vakttími flugá- hafna, þ.e. flugtími að viðbættum undirbún- ingi fyrir flug og frágangi eftir flug, er orð- inn 18 til 22 tímar þarf fleiri í áhöfn, enn fleiri en tíðkast í langflugi í dag. Því má skjóta hér inn að lengstu flug íslensku flug- félaganna í verkefnum þeirra fyrir erlenda aðila geta verið kringum 12 til 13 tímar og þá er oftast þriðji flugmaður í áhöfn til af- leysinga. Lengsta áætlunarflugleiðin JARUZELSKI SAKSÓTTUR Það er óneitanlega athyglis-vert að rúmum einum oghálfum áratug eftir fall kommúnismans í Austur-Evrópu og Sovétríkjunum skuli hafa ver- ið tekin ákvörðun um að ákæra Jaruzelski, hershöfðingja og fyrrverandi leiðtoga kommún- istastjórnarinnar í Póllandi, fyrir herlög, sem hann setti árið 1981 þar í landi. Þegar Jaruzelski setti herlögin höfðu vindar frelsis blásið um Pólland. Lech Walesa og Sam- staða urðu stöðugt sterkari og ögruðu yfirráðum kommúnista og þar með Sovétríkjanna í Póllandi. Sovétmenn höfðu sýnt það kerf- isbundið eftir stríð að þeir voru tilbúnir til að berja niður með hervaldi hverja þá hreyfingu, sem virtist ógna veldi þeirra í Austur-Evrópu. Það gerðu þeir í Austur-Berlín 17. júní 1953. Það gerðu þeir í Poznan í Póllandi 1956. Það gerðu þeir í Búdapest 1956. Það gerðu þeir í Prag 1968. Svo kom Samstaða í Póllandi og Lech Walesa hófst til vegs. Það var ævintýralegt að fylgjast með atburðunum í Póllandi á þeim tíma. Jaruzelski ávann sér sinn sess í sögunni með því að setja herlög og hrifsa til sín völdin frá for- ystumönnum Kommúnistaflokks- ins í Póllandi, sem virtust ekki ráða við aðstæður. Hver er vörn Jaruzelskis? Hún er í meginatriðum sú – og hefur alltaf verið – að hann, Pólverji, haldinn sterkri ættjarðarást, hafi sett herlögin til þess að koma í veg fyrir enn ógnvænlegri at- burði, þ.e. innrás sovézka hersins í Pólland eða öllu heldur valdbeit- ingu sovézka hersins, sem auðvit- að hafði herstöðvar í Póllandi. Hið athyglisverða er í þessu máli, að það er alls ekki hægt að útiloka, að Jaruzelski hafi rétt fyrir sér og að skýringin á að- gerðum hans hafi verið þessi. Auðvitað hafa forystumenn kommúnista í Austur-Evrópu- löndunum ekki verið einsleitur hópur. Þar hefur verið hópur manna sem voru auðsveipir lepp- ar Sovétríkjanna en þar hafa líka verið menn, sem hugsuðu á annan veg og hafa reynt að hafa jákvæð áhrif. Nú hafa skjalasöfn í öllum þessum ríkjum verið opnuð og það ætti að vera tiltölulega auð- velt að komast að því, hvorum hópnum Jaruzelski hefur fylgt að málum. Það hljóta að vera til skjöl bæði í Moskvu og Varsjá, sem sýna hvað gerðist þessa daga. Hótuðu Sovétmenn að beita Rauða hernum gegn Pólverjum? Var valdataka Jaruzelskis neyð- araðgerð af hans hálfu til þess að koma í veg fyrir að fjöldamorð yrðu framin á ný í Póllandi? Réttarhöldin yfir Jaruzelski eiga áreiðanlega eftir að verða mjög söguleg. Að öllum líkindum verður hul- unni svipt af atburðum í pólskri sögu síðustu áratugi. Þessi rétt- arhöld geta orðið mjög sársauka- full fyrir pólsku þjóðina. LÝÐRÆÐI GÖTUNNAR Lýðræði götunnar virðist alltafvið og við taka völdin í Frakklandi. Í ljósi sögunnar eru mótmælaaðgerðir í Frakklandi nú og fyrir nokkrum misserum merkileg fyrirbæri. Við og við of- bjóða frönsk stjórnvöld almenn- ingi og þá er stormað út á göt- urnar. Þetta eru aldagömul sannindi í Frakklandi. Og oftar en ekki eru atburðir sem þessir und- anfari þess, að valdamennirnir missa völdin. Oft bjarga forset- arnir sér tímabundið með því að reka forsætisráðherrana en það er yfirleitt bara skammtímalausn. Chirac Frakklandsforseti er nú að upplifa þetta aftur og aftur. Það verður fróðlegt að sjá, hvort hann gefur kost á sér á ný. Senni- lega ekki. Það er greinilega greypt í franska þjóðarsál að lýðræði göt- unnar eigi að láta að sér kveða við og við. Kannski má segja að þetta sé aðferð Frakka til þess að beina ríkisstjórnum, sem hafa farið vill- ur vegar, inn á rétta braut á nýjan leik. Þetta er ekki endilega eftir- sóknarverð aðferð. Lýðræðisleg- ar kosningar fara fram með reglulegum hætti í Frakklandi eins og í öðrum lýðræðisríkjum og þá geta Frakkar skipt um rík- isstjórn ef þeim sýnist svo. En sennilega er þessi sterki þráður í franskri þjóðarsál skýr- ingin á því, að Charles de Gaulle lagði svo mikla áherzlu á þjóðar- atkvæði um mörg mál. Hann hef- ur sennilega ætlað að reyna að beina þessum þætti í skapgerð frönsku þjóðarinnar í nýjan og uppbyggilegri farveg. Eftirmenn hans hafa hins vegar ekki lagt sömu áherzlu á að vilji þjóðarinn- ar kæmi fram með þeirri aðferð. Kannski er það þetta uppreisn- areðli í Frökkum, sem veldur því, að svo margir heillast af Frökkum og franskri menningu.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.