Morgunblaðið - 22.04.2006, Qupperneq 40

40 LAUGARDAGUR 22. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Vegna mikils aðstreymis aðsendra greina í aðdraganda bæjar- og sveitarstjórnakosninganna verður
formi þeirra greina, sem lúta að kosningunum, breytt. Er þetta gert svo efnið verði aðgengilegra fyrir les-
endur og auka möguleika Morgunblaðsins á að koma greinunum á framfæri fyrir kosningar.
Bæjar- og sveitarstjórnarkosningar
SUMARDAGINN fyrsta birtist svar Stefáns Jóns Haf-
stein við tveimur blaðagreinum mínum sem birtust
nokkrum dögum fyrr í Morgunblaðinu. Tilefni minna
greina var að leiðrétta rangfærslur og
misskilning borgarfulltrúans varðandi
málefni aldraðra og að benda á aðgerð-
ir, eða öllu heldur aðgerðarleysi, núver-
andi meirihluta í þeim málaflokki. Borg-
arfulltrúinn heldur því fram að lagt hafi
verið til hliðar fé sem renna eigi til upp-
byggingar hjúkrunarheimila og að 360
milljónir króna liggi á biðreikningi hjá
borginni sem fara eiga til framkvæmdanna.
Þetta er beinlínis rangt og ber að leiðrétta.
Engum peningum haldið til haga
Í fjárhagsáætlun eða ársreikningum Reykjavíkurborgar
er hvergi greint frá því að 360 milljónir liggi inni á bið-
reikningi enda er hið rétta í málinu eftirfarandi:
,,Það er búið að færa framlag til Markarholts í sam-
ræmi við áætlun og ársreikninga; árið 2003 80 mkr.,
2004 130 mkr. og 2005 130 mkr. Samtals 340 mkr. Þess-
ar fjárhæðir hafa ekki verið greiddar út. Þær eru í bók-
um borgarsjóðs sem ógreiddur kostnaður í lok árs 2005.
Það er engum sérstökum peningum haldið til haga
vegna þessara framlaga – þau greiðast væntanlega af
því handbæra fé sem borgin hefur til ráðstöfunar þegar
til greiðslu þeirra kemur.’’ Þetta eru ekki mín orð, held-
ur Birgis Finnbogasonar, sviðsstjóra fjármála í Ráðhúsi
Reykjavíkur, og hluti af svari hans frá miðvikudeginum
12.4. sl. er hann var inntur eftir stöðu þessara mála.
Fullyrðingar Stefáns Jóns um biðreikning þar sem pen-
ingar liggja og bíða eftir því að vera notaðir til góðra
verka standast því engan veginn.
Fasteignagjöld í tíð R-listans
Borgarfulltrúinn gerir einnig að umtalsefni í svari sínu
að ég skuli fullyrða að núverandi meirihluti hafi með
beinum hætti hækkað fasteignagjöld í Reykjavík. Ég
benti á að hækkun fasteignagjalda komi harðast niður á
eldri borgurum sem margir hafa neyðst til að selja hús-
næði sitt vegna hárra fasteignagjalda. Borgarfulltrúinn
telur mig bersýnilega fara með rangt mál. Hið rétta er
auðvitað að núverandi meirihluti hækkaði fast-
eignagjöldin fyrst með því að hnýta við þau svokölluðum
holræsaskatti sem olli hækkun gjaldanna um 26%. Á síð-
asta ári skilaði skatturinn tæpum 1,2 milljörðum króna í
tekjur í borgarsjóð. Borgarfulltrúinn horfir fram hjá því
og telur væntanlega að gleymt er þá gleypt er.
Lóðarverð hækkaði á einni nóttu í Reykjavík um 140%
þegar núverandi meirihluti tók þá örlagaríku ákvörðun
að bjóða út lóðir í borginni. Framtaksleysi og ringulreið
í skipulagsmálum leiddi til þess að engar lóðir var að
finna í borginni eftir að núverandi meirihluti hafði út-
hlutað þeim lóðum sem Sjálfstæðisflokkurinn hafði
skipulagt. Það var því öllum ljóst að ef farið yrði út í út-
boð nýrra lóða myndi lóðaverð margfaldast. Hækkun
lóðarverðs leiddi til hækkunar fasteignaverðs. Það
leiddi svo til hærra fasteignamats og við það hækkuðu
fasteignagjöldin. Þarf að segja meira?
Það sem sannara reynist
Eftir Júlíus Vífil Ingvarsson
Höfundur er lögfræðingur.
ÞAÐ er kominn tími á aðgerðir í málefnum eldri
borgara og borgarbúar vita af reynslu að við sjálfstæð-
ismenn stöndum við stóru orðin og lát-
um verkin tala. Viðbrögðin við stefnu
okkar í málefnum eldri Reykvíkinga
hafa því ekki látið á sér standa. Gagn-
rýnin frá flokksbrotum R-listans hefur
helst verið fólgin í því að benda á að-
gerðir ríkisstjórnarinnar og reyna að
draga úr trúverðugleika oddvita flokks-
ins í borginni, Vilhjálms Þ. Vilhjálms-
sonar. Þetta er hjákátleg viðleitni þeirra sem farið hafa
með völdin í borginni sl. tólf ár án þess að bæta aðbún-
að eldri borgara svo nokkru nemur.
Vilhjálmur og verk hans
Vilhjálmur er hins vegar sá maður í borgarstjórn sem
best er treystandi fyrir málefnum eldri borgara, vegna
mikils áhuga hans á málefninu og yfirburða þekkingar
hans á þessu sviði. Hann hefur sem borgarfulltrúi setið
í heilbrigðisráði Reykjavíkur, verið varaformaður
stjórnar sjúkrastofnana í Reykjavík, hefur setið í fé-
lagsmálaráði, er nú stjórnarformaður Eirar og Eir-
arhúss og sat í byggingarnefnd aldraðra er Sjálfstæð-
isflokkurinn beitti sér fyrir mestu uppbyggingu í sögu
borgarinnar á þjónustuíbúðum aldraðra og fé-
lagsmiðstöðvum aldraðra. Auk þess hefur hann verið
formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga frá 1990 en
á þeim vettvangi eru málefni eldri borgara afar veiga-
mikið viðfangsefni. Málaflokkurinn er því í öruggum
höndum hjá Sjálfstæðisflokknum og oddvita hans.
Endalaus umræða – engar framkvæmdir
Sjálfstæðisflokkurinn í Reykjavík lét verkin tala þegar
hann var við völd í borginni. Á árunum 1982–1994 hafði
hann forystu um byggingu 230 hjúkrunarrýma, átta fé-
lags- og þjónustumiðstöðva og mörg hundruð þjón-
ustu-, leigu- og sjálfseignaríbúða fyrir eldri borgara.
R-listinn hefur ekki byggt neitt hjúkrunarheimili
þrátt fyrir fögur fyrirheit og samninga fyrir síðustu
kosningar og hefur ekki byggt eina einustu þjón-
ustuíbúð á kjörtímabilinu. Biðlistar hjá velferðarsviði
Reykjavíkurborgar tala sínu máli. 633 bíða eftir fé-
lagslegu leiguhúsnæði, 344 bíða eftir þjónustuíbúðum,
meðalbiðtími eftir heimaþjónustu er 23 dagar og 247
bíða eftir stuðningsþjónustu. Þessi þjónusta er sam-
kvæmt lögum öll á hendi sveitarfélaga. Þessi verkefni
þarf ekki að færa á milli ábyrgðaraðila og á ekki að
skorast undan að framkvæma. Hættum að klaga, kenna
öðrum um og tefja málin með endalausu þrasi. Hlustum
á þarfir aldraðra, gerum ráðstafanir í sátt og hefjumst
handa við að bæta þjónustu við eldri Reykvíkinga.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
– málsvari eldri borgara
Eftir Þorbjörgu Helgu Vigfúsdóttur
Höfundur skipar 6. sæti á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
ÞEGAR sjálfstæðismenn komust til valda í Mosfellsbæ fyrir fjórum
árum lögðu þeir niður starf atvinnu- og ferðamálafulltrúa. Sú ákvörð-
un var eðlileg hvað ferðamálafulltrúann varðaði því hann var í raun
verkefnalaus. Ekki var hægt að segja að hinn nýi meirihluti hefði
heildarstefnu í ferðamálum og því engin ástæða til að hafa starfsmann
á launum við að framfylgja stefnu sem var ekki til.
Þó er rétt að nefna að D-listinn gaf fögur fyrirheit um
ýmislegt sem tengist ferðamálum. Þau loforð hafa hins
vegar meira eða minna reynst vera reykur og gufa.
Nægir þar að nefna Laxnesssetur, menningarhús, sögu-
safn og paradís fyrir vatnaíþróttir við Hafravatn.
Vinstri-grænir í Mosfellsbæ telja að möguleikar bæj-
arins í ferðamálum séu miklir og þeir vilja nýta þá mun
betur en nú er gert. Styrkur Mosfellsbæjar sem ferða-
mannastaðar liggur í fjórum þáttum að okkar áliti:
1. 1100 ára byggðarsaga Mosfellsbæjar er saga landbúnaðarsam-
félags sem breyttist í þéttbýlisstað. Slíkt hefur auðvitað gerst mjög
víða á Íslandi en Mosfellsbær hefur hins vegar þann kost fram yfir
mörg önnur sveitarfélög að hér er aragrúi af alls konar mannvist-
arleifum frá öllum skeiðum Íslandssögunnar.
2. Margt í sögu Mosfellsbæjar hefur mikið sögulegt gildi á landsvísu.
Hér dvaldi Egill Skallagrímsson í elli sinni, hér var fyrsta gróðurhús á
Íslandi reist, á Álafossi stóð vagga ullariðnaðar og hér bjó Halldór
Laxness, svo aðeins örfá dæmi séu nefnd.
3. Í Mosfellsbæ fer saman dreifbýli og þéttbýli með áhugaverðum
hætti og þar eru óþrjótandi möguleikar til gönguferða, allt frá strand-
lengju Leiruvogs upp á miðja Mosfellsheiði. Heiðin er heillandi land-
svæði og VG-Mos vill kanna þá möguleika í samvinnu við nágranna-
sveitarfélögin að Mosfellsheiði verði viðurkennd sem fólkvangur.
4. Í Mosfellsbæ gefur nábýlið við höfuðborgarsvæðið ákveðin sókn-
arfæri í ferðamennsku.
En hvað getur sveitarfélag eins og Mosfellsbær gert til að sinna
ferðamálum? Það er mjög margt og VG vill að bæjarfélagið taki kynn-
ingarmálin föstum tökum, í samvinnu við ferðaþjónustuaðila í bænum.
Það er ekki nóg að segja að Mosfellingar eigi fjölbreytta og ósnortna
náttúru og áhugaverða sögu. Það þarf að vinna skipulega og faglega
að öllum kynningarmálum því í ferðamennsku ríkir mikil samkeppni
milli sveitarfélaga og landshluta. Í þessum efnum hafa núverandi yf-
irvöld í Mosfellsbæ brugðist.
Ekki þarf að tíunda þau margfeldisáhrif sem aukinn ferðamanna-
straumur hefur í för með sér. Í skjóli ferðamennskunnar blómgast alls
kyns atvinnu- og þjónustustarfsemi. Ferðamannaiðnaður er öruggasta
leiðin til að efla atvinnulíf í Mosfellsbæ.
Hann styrkir einnig alla ímynd bæjarins, bæði í augum gesta og
heimamanna.
Vinstri-græn vilja gera gamla skólahúsið á Brúarlandi að upplýs-
ingamiðstöð ferðamála í Mosfellsbæ. VG vill einnig setja á stofn sögu-
safn í Brúarlandi en slíkt safn er eitt af kosningaloforðunum sem sjálf-
stæðismenn gleymdu. Þar væri hægt að segja sögu sveitarfélagsins
með margmiðlunartæknina að vopni. Slík sýning myndi höfða til miklu
fleiri en þeirra sem hafa einungis áhuga á sögu Mosfellsbæjar því með
nokkrum rétti má segja að saga sveitarinnar sé í hnotskurn saga ís-
lensku þjóðarinnar í 1100 ár.
Ferðamál í Mosfellsbæ
Eftir Bjarka Bjarnason
Höfundur skipar 5. sæti á framboðslista VG í Mosfellsbæ.
RÍKISSTJÓRNIN virðist vera
að láta undan viðskiptabönkunum,
sem krefjast þess að
Íbúðalánasjóður verði
lagður niður og starf-
semi hans fari til
bankanna.
Samtök banka og
verðbréfafyrirtækja,
SBV, hafa barist
gegn starfsemi Íbúða-
lánasjóðs. Samtökin
halda því fram að
Íbúðalánasjóður sé
óþarfur og bankarnir
gætu annast öll hús-
næðislán.
Starfsemi sjóðsins
sé ólögmæt skv.
reglum EFTA. SBV kærði starf-
semi Íbúðalánasjóðs til Eftirlits-
stofnunar EFTA, ESA, sem úr-
skurðaði að ESA andmælti ekki
starfsemi Íbúðalánasjóðs. SBV
áfrýjaði þeim úrskurði til EFTA
dómstólsins. ESA hefur skv.
ákvörðun dómsins fengið eldri úr-
skurð aftur til með-
ferðar. Úrslit þar
geta oltið á vörnum
íslenska ríkisins.
Rökstuðningur SBV
hefur nánast ein-
göngu verið sá að
bankarnir mættu þola
óréttmæta samkeppn-
isaðstöðu þessa rík-
isfyrirtækis, sem
gæti, vegna aðstoðar
ríkisins, sem væri
fólgin í betra láns-
trausti Íbúðalána-
sjóðs, sem ríkisfyr-
irtækis, sem fengi
ódýrara fjármagn til starfsemi
sinnar en bankarnir og gæti þann-
ig boðið lægri vexti á húsnæð-
islánum en þeir.
Það er einmitt vegna þess að
Íbúðalánasjóður hefur möguleika
á að veita landsmönnum ódýrari
húsnæðislán en viðskiptabankarnir
sem starfrækja á Íbúðalánasjóð
áfram með sama hætti og hingað
til. Það er að sjóðurinn standi
undir rekstrarkostnaði en skili
ekki hagnaði til eiganda síns með
sama hætti og krafa hlutafjáreig-
enda í viðskiptabönkunum er um
hagnað af hlutum sínum í þeim.
Hagnaðurinn af starfsemi
Íbúðalánasjóðs skilar sér út í
þjóðfélagið í þeim vaxtamun sem
verður vegna almennt lægri vaxta
af húsnæðislánum því tilvera
sjóðsins með óbreyttu sniði á lána-
markaði hamlar vaxtahækkunum.
Hin óréttmæta samkeppni sem
viðskiptabankarnir telja sig verða
fyrir er sú að til sé stofnun í eigu
almennings sem lánar fé án arð-
semiskröfu umfram það sem nauð-
synlegt er til reksturs.
Það er ljóst að væri Íbúðalána-
sjóður ekki til staðar væru lána-
kjör íbúðalána almennt mun óhag-
stæðari en þau eru í dag.
Bankarnir hafa hækkað vexti af
nýjum húsnæðislánum verulega.
Þeir hafa haldið því fram að hús-
næðislán, sem þeir hafa þegar
veitt, bæru of lága vexti og þeir
töpuðu á lánunum. Bankarnir hafa
hins vegar ekki skýrt frá á hvaða
kjörum erlent lánsfé, sem þeir
endurlána, er. Íbúðalánasjóður,
sem einnig hækkaði vexti, gerði
það vegna niðurstöðu lánsfjár-
útboðs í mars.
Vegna þeirrar stöðu Íbúðalána-
sjóðs á lánamarkaði að hamla
vaxtahækkunum, og lána jafnvel á
lægri vöxtum en bankarnir, lögð-
ust SBV í hernað gegn starfsemi
sjóðsins fyrir EFTA dómstólnum.
Sú barátta SBV er barátta gegn
hagsmunum almennings.
Barátta gegn því að kostur sé á
lánum án þess að greiða aðilum
SBV verulegan hagnaðarhlut í
vöxtum og lántökukostnaði.
Það er ljóst að erindrekstur
SBV á erlendum vettvangi er fyrir
enn frekari fákeppni á lánamark-
aði en nú er. Barátta fyrir aukn-
um hagnaði aðila SBV, úr vasa
lántakenda.
Það er skylda ríkisstjórnarinnar
að verjast ásókn SBV fyrir ESA
og verja þannig hagsmuni almenn-
ings.
Hernaður bankanna gegn
Íbúðalánasjóði
Árni Þormóðsson fjallar um
lánamarkað og Íbúðalánasjóð ’Það er ljóst að væriÍbúðalánasjóður ekki
til staðar væru lánakjör
íbúðalána almennt
mun óhagstæðari
en þau eru í dag. ‘
Árni
Þormóðsson
Höfundur er öryggis- og
næturvörður.
Rakarastofan
Klapparstíg
S: 551 3010
Hair play frá
Rakarastofan
Klapparstíg
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21 ● sími 551 4050 ● Reykjavík