Morgunblaðið - 22.04.2006, Side 65

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. APRÍL 2006 65
MENNING
LISTMÁLARINN Kjartan Guð-
jónsson fagnaði áttatíu og fimm ára
afmæli sínu í gær og því má segja að
málverkasýningin sem opnuð verður
á verkum hans í Listasetrinu
Kirkjuhvoli á Akranesi í dag sé
nokkurs konar afmælissýning. Það
eru auk þess liðin rúm sextíu ár frá
því að Kjartan sýndi verk sín í
fyrsta sinn hér á landi. Málverkin
sem sýnd verða á Akranesi að þessu
sinni eru tuttugu og fimm olíuverk
sem listamaðurinn hefur unnið að
síðastliðið árið.
„Ég er svolítið fjöllyndur í þess-
um verkum mínum,“ segir Kjartan.
„Ég hef dálítið verið að blanda sam-
an afstrakt og fígúratívu efni.“
Hann segist enn fremur vera á kafi í
myndbyggingunni í þessum verkum
og bætir við að hann sé orðinn meiri
nostrari með tímanum. „Ég er far-
inn að nota meiri tími við að dunda
við verkin, breyta og bæta. Ég er
fljótur að koma upp með heildar-
mynd og þegar ég er kannski búinn
að vinna að myndinni í viku segi ég
oft við sjálfan mig að nú sé myndin
tilbúin en þá er ég undantekningar-
laust rétt að byrja.
Persónulegur blær
Það er ekkert heildarþema í þess-
ari sýningu en það er aftur á móti
ákveðinn og eindreginn persónu-
legur blær yfir öllu því sem ég geri.
Þær eru auðþekktar,“ segir Kjart-
an. Viðfangsefni málverkanna eru
þar af leiðandi úr ýmsum áttum.
Hluti af þeim snýr t.d. að sjónum og
sjómennsku. „Ég hef alltaf verið
svolítið veikur fyrir sjónum án þess
að vera sjómaður,“ segir hann þó
svo að hann hafi að vísu hlotið ein-
hverja reynslu af sjómennsku á fyrri
árum og hann minnist þess að hafa
verið á síðutogara einn vetur. „Það
var helvíti kalt,“ rifjar hann upp.
Kjartan vill meina að í þessum
verkum sínum og málverkum sínum
almennt sé varla hægt að greina
beint framhald af því sem hann
gerði á undan. „En það það er
ákveðin þróun,“ segir hann. „Lit-
urinn breytist á milli sýninga sem
og viðfangsefnið. Ég tek aftur á
móti aldrei nein höfuðstökk eða
stórsveiflur heldur fikra ég mig
áfram. Ég er af þeirri kynslóð mál-
ara sem kann að teikna en það
kunna fáir lengur. Því beiti ég
óspart,“ segir Kjartan og hlær.
Kjartan hélt ungur til Bandaríkj-
anna og nam myndlist í Chicago.
Tveimur árum seinna sneri hann
aftur heim og fór að kenna við
Myndlistar- og handíðaskóla Íslands
þar sem hann kenndi í mörg ár. Þar
kynntist hann listamönnum sem
höfðu numið erlendis og kynnst þar
stefnum á borð við afstraktlist. Þar
á meðal voru Nína Tryggvadóttir,
Þorvaldur Skúlason, Snorri Arin-
bjarnar og fleiri sem síðar mynd-
uðuð kjarnann í Septemhópnum
svokallaða. Þessi hópur hélt sýningu
haustið 1945 í Listamannaskálanum
sem átti eftir að vekja verulega at-
hygli. Kjartan bjó um skeið í Flór-
ens og París og hlúði þar að list-
sköpun sinni.
Sýningin verður opnuð í dag
klukkan þrjú í Listasetrinu en hún
mun standa yfir til 7. maí. Listasetr-
ið er opið alla daga nema mánudaga
frá kl. 15–18.
Myndlist | Kjartan Guðjónsson sýnir tuttugu og fimm olíuverk í Listasetrinu Kirkjuhvoli á Akranesi
Fjöllyndur í þessum verkum
Eftir Þormóð Dagsson
thorri@mbl.is
Kjartan Guðjónsson við eitt verkanna af sýningunni sem opnuð verður í dag.
MÁLVERK Helgu Egilsdóttur fara
vel í björtu rými hins nýja gallerís
Anima í Ingólfsstræti 8. Þetta eru
frekar stór afstraktverk þar sem
taktur eða flæðandi mynstur óreglu-
legra forma þekja allan flötinn.
Helga sem býr í Danmörku er sam-
kvæmt upplýsingum á vefsíðu sinni
að túlka flæði hugans og segir lita-
spjald sitt vísa til íslenskrar náttúru.
Enginn texti fylgir þó með sýning-
unni utan starfsferilskrár en sam-
kvæmt henni hefur Helga haldið tíu
einkasýningar og tekið þátt í enn
fleiri samsýningum þótt nokkuð
langt sé frá þeirri síðustu árið 2002.
Í fjarlægð gætu verkin virst eintóna
og aðeins áhugaverð sem híbýla-
hönnunarhlutur í naumhyggjustíl en
þegar maður nálgast þau og gefur
þeim gaum þá hafa þau til að bera
tjáningarmátt og útgeislun sem er í
ætt við úthverfa íhugun. Sem slík má
líkja virkni þeirra við verk Guðrúnar
Einarsdóttur og Kristins Más
Pálmasonar þar sem áhorfandinn
þarf að vera gefandi jafnt sem þiggj-
andi og meðtaka fagurfræði verk-
anna með hljóðu innsæi. Litla tölvan
í heilanum fer strax að leita að sam-
svörunum lita og forma í náttúru, í
menningu og minningum. Víst þarf
að gefa öllum listaverkum gaum á
þennan hátt, en verk af þessu tagi
sem hér eru sýnd krefjast þess ef
þau eiga ekki bara að skoðast sem
listrænt yfirborðsskreyti. Þetta þýð-
ir ekkert endilega að málverkin séu
öll frábær, í raun eru þau mistæk
eins og venjan er og sum verkin
virka miklu betur en önnur. Þetta er
þó alltaf persónulegt mat og per-
sónuleg upplifun sem hefur ekkert
upp á sig að reyna að útskýra með
því að sundurgreina aðferðafræðina
í verkunum.
Áhugaverðasta verkið náði að tjá
einhverja lifandi rauðbrúna kviku
undir fagurlega storknuðu yfirborði,
meðan annað verk með svipaðri yfir-
borðsútfærslu í silfruðum fjólu-
bláum andlegum tónum náði engan
vegin að vekja áhuga minn. Er þá
annað verkið betra en hitt eða gæti
skýringin einfaldlega falist í því að
þá sem þetta skrifar klæðir betur
brúnn litur en fjólublár? Auglýs-
ingasálfræðin hefur komist að því að
fólk lætur stjórnast af tilfinningum
og innsæi frekar en skynsemi og
rökum þegar það kaupir vörur. Við
vitum ekki hvers vegna innsæi okk-
ar segir þetta eða hitt, hvort það er
menningarlega mótað eða persónu-
legt og upprunalegt. Sýningin er fal-
leg og hrein í fallegu björtu húsnæði,
verkin hefðu þó komið betur út sem
heild í öðruvísi rými þar sem þau
snéru ekki baki í hvort annað og
næðu þannig betra samhengi eða
sambandi sín á milli.
Þóra Þórisdóttir
Yfirborð hugans
MYNDLIST
Anima
Söngskóli og myndlistargallerí
Ingólfsstræti 8
Sýningin stendur til 23 apríl
Opið fös. 12-17. Lau. og sun. 13-18.
Helga Egilsdóttir
Listamaðurinn við eitt verkanna á sýningunni sem lýkur um helgina.
TÓNVERKIN Hrafnagaldur eftir Sigurrós, Hilmar
Örn Hilmarsson, Steindór Andersen og Maríu Huld
Markan Sigfúsdóttur ásamt Flow and Fusion eftir
Þuríði Jónsdóttur eru tilnefnd til tónlistarverðlauna
Norðurlandaráðs 2006.
Í ár verða verðlaunin veitt fyrir tónverk sem flutt er
að hluta til rafrænt. Tólf tónskáld hvaðanæva af
Norðurlöndum eru tilnefnd til tónlistarverðlaunana
sem verða afhent á þingi Norðurlandaráðs í Kaup-
mannahöfn 1. nóvember næstkomandi. Verðlaunin
nema 3,5 milljónum íslenskra króna.
„Víða er leitað fanga í efni og áhrif: úr norrænni
goðafræði í rafræna framúrstefnutónlist, dægurtónlist
og fjölmenningarlega heimstónlist og úr dramatík
fornsagna yfir í táknrænar kvikmyndir samtímans.
Þeir sem að þessu sinni eru tilnefndir til verðlaunanna
eru fulltrúar auðugrar, frjórrar og frumlegrar tónlist-
arsköpunar á Norðurlöndum,“ skrifar danski blaða-
maðurinn Erik H.A. Jakobsen í umfjöllun sinni um
tónskáldin.
Af hinum Norðurlöndunum eru tilnefnd eftirfarandi.
Frá Svíþjóð: Åke Parmerud fyrir Grains of Voices og
Klas Torstensson fyrir Expeditionen.
Frá Noregi: Natasha Barrett fyrir fetters og Kim
Hiorthøy fyrir Hei.
Frá Danmörku: Ivar Frounberg fyrir Líffræði punkts-
ins og Kenneth Knudsen fyrir Black Diamond.
Frá Finnlandi: Kimmo Hakola fyrir Le Sacrifice og
Juhani Nuorvala fyrir Beat Routes.
Frá Færeyjum: Tróndur Bogason fyrir 7 tónlistar-
menn.
Frá Grænlandi: Mads Lumholt fyrir Shaman.
Tónlist | Tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs 2006
Hrafnagaldur og
Flow and Fusion tilnefnd
SÓLEY Þrastardóttir flautuleikari
heldur útskriftartónleika sína í Saln-
um í kvöld kl. 20, en hún útskrifast í
vor frá Listaháskóla Íslands. Á
efnisskrá tónleikanna eru verk eftir
J.S. Bach, Carl Reinecke, F.
Poulenc, Atla Heimi Sveinsson og
Báru Grímsdóttur.
„Johann Sebastian Bach er af-
skaplega mikilvægur fyrir okkur
flautuleikara. Við erum heppin að
eiga flautusónötur hans, og það er
einmitt ein af þeim sem ég ætla að
leika fyrst á tónleikunum,“ segir Sól-
ey í samtali við Morgunblaðið.
Næst á efnisskránni eru sónata
eftir Reinecke, sem Sóley segir ann-
að tveggja stórra verka fyrir flautu
frá rómantíska tímabilinu, vinsælt
flautuverk eftir hinn franska
Poulenc, en sú þjóð lagði sitt af
mörkum til flaututónlistarinnar, og
svo Músíkmínútur eftir Atla Heimi
Sveinsson. „Það er mjög sérstakt
verk, þar sem beitt er alls konar
óvenjulegri spilatækni,“ segir Sóley.
Síðasta verkið á efnisskránni er
hins vegar eftir Báru Grímsdóttur
og er samið sérsaklega fyrir þessa
útskriftartónleika Sóleyjar. Þar er
því um frumflutning á nýju íslensku
tónverki að ræða.
Þannig að þú fetar þig eftir flautu-
tónlistarsögunni, allt frá Bach fram
til Báru?
„Já, í rauninni. Markmiðið er að
hafa þetta sem fjölbreyttast.“
En hvað tekur við eftir útskrift?
„Það er ekki alveg ákveðið enn.
Ég stefni á framhaldsnám í tónlist,
en hvort það verður strax er ekki al-
veg ákveðið.“
Útskriftartónleikar LHÍ | Sóley Þrastardóttir
Frá Bach til Báru
Bókasafn Mosfellsbæjar auglýsir eftir aðilum sem hafa áhuga á að halda listsýningar,
flytja tónlist eða standa fyrir öðrum menningartengdum viðburðum
Listasalur Mosfellsbæjar er hluti af glæsilegu húsnæði Bókasafns Mosfellsbæjar í Kjarna í Mosfellsbæ og er salurinn ætlaður
sem fjölnota listasalur fyrir myndlist, tónlist og talað orð. Hægt er að sækja um leigu á salnum fyrir myndlistarsýningar,
tónlistarflutning, fræðslufundi og aðra menningartengda viðburði.
Umsóknir vegna myndlistarsýninga á næsta starfsári (sept. 2006- júní 2007) verða að berast
menningarmálanefnd Mosfellsbæjar fyrir 1. júní 2006.
Umsóknareyðublöð, starfsreglur og nánari upplýsingar
er hægt að fá í Bókasafni Mosfellsbæjar á Torginu í Kjarna, Þverholti 2, sími 566 8434.
Menningarmálanefnd Mosfellsbæjar
Listasalur Mosfellsbæjar
Umsóknir um afnot af Listasal Mosfellsbæjar