Morgunblaðið - 21.05.2006, Page 10

10 SUNNUDAGUR 21. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Psssh,“ ætlarðu að kjósa?heyrist hvíslað á eftir Ein-ari Skúlasyni, fram-kvæmdastjóra Alþjóða-hússins. Í dyragættinni á
skrifstofu hans stendur erlendur rík-
isborgari sem á sér draum um að
bjóða sig fram í Kenýa. Hann hefur
ekki kosningarétt á Íslandi en bíður
úrslitanna engu að síður spenntur.
„Mjög spenntur,“ segir Einar og
brosir. „En áhuginn er mismikill hjá
fólki sem er af erlendu bergi brotið.
Sumir hafa brennandi áhuga, öðrum
finnst þeim ekki koma þetta við. Ég
lít svo á að þetta sé stór hluti af aðlög-
un þeirra að samfélaginu; aðlögunin
felst í því að læra tungumálið, vinna
eða stunda nám, og taka þátt í kosn-
ingum – taka afstöðu.
Fólk er farið að festa rætur ef það
er farið að kjósa, hvað þá ef það býð-
ur sig fram. Ég fletti því upp af
handahófi hvort mörgum erlendis frá
sé teflt fram á framboðslistum fyrir
sveitarstjórnarkosningarnar og fann
ansi víða erlend nöfn, en þau eru
gjarnan fyrir aftan miðju, en ekki í
öruggu sæti eða baráttusæti.“
Um 4500 erlendir borgarar eru
með kosningarétt í sveitarstjórnar-
kosningunum, sem fram fara 27. maí
næstkomandi. Þar af eru flestir eða
um 800 frá Póllandi og tæplega þús-
und frá hinum Norðurlöndunum. Að
sögn Einars hafa um 5 þúsund til við-
bótar við það fengið íslenskan ríkis-
borgararétt á síðustu tuttugu árum,
líklega flestir á kosningaaldri. „Tala
erlendra borgara með kosningarétt
hefur rúmlega tvöfaldast frá síðustu
sveitarstjórnarkosningum og í sum-
um byggðalögum eru atkvæði þeirra
farin að skipta verulegu máli.“
Allir stjórnmálaflokkarnir hafa
tekið þátt í níu kosningafundum í Al-
þjóðahúsinu í aðdraganda kosninga.
„Það sem hefur helst verið til um-
ræðu er til dæmis mikil hækkun hús-
næðisverðs, móðurmálskennsla
barna sem eru tvítyngd – hvernig
megi leggja rækt við bæði tungumál-
in, bætt íslenskukennsla og sam-
félagsfræðsla samhliða því.“
En það hefur vakið athygli Einars
að fulltrúar flokkanna hafa talað með
öðrum hætti á fundunum en áður.
„Orðalagið hefur breyst og þeir tala
með skýrari hætti, þannig að efnið
komist betur til skila. Þeir forðast til
dæmis að skreyta mál sitt með hefð-
bundnum myndlíkingum, sem er
bæði erfitt að túlka og skilja. Og nota
í stað þess hnitmiðað og beinskeytt
orðalag. Svo hafa þeir áttað sig á því
að innflytjendur eru ekki eitt mengi,
heldur hópur með ólík tungumál og
mismunandi rætur og því er erfitt að
nálgast þá sem staðalmynd.“
Einar spáir því að hægt og sígandi
muni fólk af erlendu bergi brotið
blanda sér meira í íslensk stjórnmál.
„Það kemur ekki af sjálfu sér, því að
fólk þarf vilja, þor og sjálfstraust til
að koma sjálfu sér á framfæri. En ég
hef ekki stórar áhyggjur af þessu.
Það er um að gera fyrir stjórnmála-
flokkana að opna dyrnar og hvetja
fólk til að gefa kost á sér og taka þátt
í starfinu. Auðvitað þurfa þeir að end-
urspegla þróunina í samfélaginu. Og
þeir eru allir aðeins á eftir í því. Ef
við berum stjórnmálin saman við at-
vinnulífið sjáum við að erlendir rík-
isborgarar eru 7% vinnuaflsins; ættu
þá ekki 7% stjórnmálamanna að vera
af erlendum uppruna?“
Tala erlendra borgara með kosningarétt hefur rúmlega tvöfaldast frá síðustu sveitarstjórnarkosningum
Innflytjend-
ur eru ekki
eitt mengi
Um 4.500 erlendir borgarar hafa kosningarétt í komandi
sveitarstjórnarkosningum. 5 þúsund til viðbótar hafa feng-
ið íslenskan ríkisborgarétt á síðustu 20 árum. Pétur Blön-
dal talaði við Einar Skúlason, framkvæmdastjóra Alþjóða-
hússins, um þessa þróun og kynnti sér viðhorf fólks frá
fimm heimsálfum sem hyggst kjósa í vor.
Morgunblaðið/Eyþór
ÞAÐ hlaupa litlir krakkar um garðinn
heima hjá Maríu Helenu Sarabia dag-
móður; þeir sem hafa lært það á ann-
að borð. Hinir krakkarnir fara sér hæg-
ar enda langt þangað til þeir fá
kosningarétt.
María fæddist í Barranquilla í Kól-
umbíu árið 1966 og lærði að hlaupa
þar. Hún fluttist til Íslands árið 1992 og
á þrjú börn með eiginmanni sínum
Gunnlaugi Karlssyni, framkvæmda-
stjóra.
– Ætlarðu að kjósa?
„Já.“
– Hefurðu kosið áður?
„Já, ég hef kosið þrisvar sinnum áð-
ur á Íslandi. Ég fékk ríkisborgararétt
fyrir um tíu árum.“
– Hver eru helstu málefnin að þínum
dómi?
„Það eru skólamálin. Mér finnst
varða miklu að færa allt tónlistarnám,
íþróttir og annað frístundastarf inn í
skólana. Það tryggir meira jafnrétti, að
fleiri krakkar hafi aðgang að því námi.
Síðan finnst mér mikilvægt að meira
tillit sé tekið til eldri fólks og öryrkja.“
– Hvað finnst þér um íslenskt sam-
félag?
„Ef ég ber það saman við heima-
landið, þá er mjög margt betra en í
Kólumbíu. Jafnréttið er meira, allir
hafa aðgang að skólum og heilbrigð-
isþjónustu. Fyrst fannst mér við borga
mikla skatta, en svo áttaði ég mig á
því að samfélagið fær svo mikið í stað-
inn. Í Kólumbíu eru lágir skattar og
samfélagið ber lítið úr býtum. Það
þýðir að stéttaskipting verður meiri.
Reyndar finnst mér þróunin í þá átt
hér á landi. Við erum að færast nær
kapítalisma, eins og í Bandaríkjunum,
þar sem álögur almennings eru háar
eftir skatta, til dæmis lyfjakostnaður.
Við þurfum að fara varlega í þeim efn-
um.
En hér er svo margt gott, eins og ég
sagði áður. Við höfum aðgang að frá-
bærum spítala og allir eiga kost á að-
gerðum sem eru fokdýrar erlendis. Og
þar eru sumir ekki tryggðir. Svo geta
allir sótt góða skóla. Reyndar er einn
fylgifiskur þess að borga skatta og
finna ekkert fyrir kostnaðinum að þá
vantar stundum metnað. Í Kólumbíu
greiða foreldrar skólagöngu barna
sinna úr eigin vasa og þess vegna er
metnaðurinn mikill fyrir þeirra hönd
eins og hjá krökkunum sjálfum. En það
er að mínum dómi grundvallaratriði að
allir eigi rétt á góðum skóla. Þess
vegna finnst mér umræðan hættuleg
um að Háskóli Íslands verði einkarek-
inn og lögð á skólagjöld. Ég er hrædd
um að þróunin verði eins og erlendis,
þar sem aðeins eru einkaskólar í boði
og þeir eru of dýrir fyrir suma.“
– Ertu búin að festa rætur á Íslandi?
„Já, þetta er heimalandið mitt í dag.
Það eru sextán ár síðan ég flutti hing-
að og maður ég er orðin virk í þjóð-
félaginu. Þegar elsti strákurinn byrjaði
í leikskóla fór ég að taka þátt í leik-
skólastarfinu. Síðan þá hef ég kynnst
fullt af yndislegu fólki í gegnum starf-
ið, grunnskólann og leikskólann. Mér
finnst ég vera hluti af samfélaginu og
hef haft tækifæri til að gefa af mér. Ef
til vill er það vegna þess að ég hef náð
valdi á tungumálinu, sem var helsta
hindrunin fyrstu árin.“
S-Ameríka | María Helena Sarabia frá Kólumbíu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Jafnréttið er meira á Íslandi
„ÉG er að ljúka Kennaraháskólanum og hef at-
vinnu af því að þýða og túlka fyrir Alþjóða-
húsið,“ segir Liezel Renegado, sem fæddist ár-
ið 1974 á eyjunni Bohol á Filippseyjum. Þar bjó
hún þar til hún flutti til Íslands árið 1994. Hún
er gift Arnari Christensen rafiðnaðarmanni og
eiga þau eina stúlku, Díönu Lind, sem er níu
ára.
– Ætlarðu að kjósa?
„Ætli það ekki,“ segir hún og hlær. „Ég hef
aldrei kosið áður. Þegar ég flutti hingað frá Fil-
ippseyjum var ég aðeins nítján ára og þess
vegna fékk ég aldrei tækifæri til þess þar.“
– Hvernig líst þér á kosningabaráttuna?
„Ágætlega. Ég hef ekki fylgst mikið með, en
sé að allur undirbúningur miðar að kosn-
ingadegi, þannig að þetta hlýtur að verða
spennandi.“
– Hvaða málefni telur þú mikilvæg?
„Nýlega var ég að aðstoða erlendan nem-
anda sem er nýkominn til Íslands. Þá fann ég
hversu erfitt það er fyrir ungmenni sem flytja
hingað að stunda nám í framhaldsskóla án ís-
lenskukunnáttu. Og mér finnst full þörf á því að
bæta aðstoðina og þjónustuna við þennan hóp.
Svo vil ég nefna það fólk sem er að taka
ökupróf. Það er erfitt fyrir þann sem ekki skilur
ensku eða íslensku, því að þá getur margt mis-
skilist. En engu að síður þarf þetta fólk sjálft
að standa straum af því að ráða sér túlk í
náminu. Það finnst mér ótækt.
Svo vil ég nefna krakka sem nýkomnir eru í
grunnskóla erlendis frá. Þegar þeir hefja nám í
skólanum þá fá þeir oft engan stuðning frá for-
eldrunum af því að þeir eru líka útlendingar, til
dæmis báðir frá Filippseyjum, og skilja ekki
verkefnin. Það er því mjög erfitt fyrir krakkana
að stunda námið, því að þeir fá engan stuðning
með heimaverkefnin. Þá er hætta á því að
þeim fari að leiðast námið og verði áhugalaus.
Það þarf að koma til móts við þessa krakka.
– Eru stjórnmálin hér ólík því sem þú átt að
venjast á Filippseyjum?
„Ég get ekki sagt að þetta sé mjög ólíkt.
Þetta er pólitík. En hér höfða stjórnmálamenn
með öðrum hætti til almennings. Á Filipps-
eyjum er meira um skipulegar fundaraðir, þar
sem er gert meira en að tala út í eitt. Þar er
fólki gefið að borða og síðan er fundurinn brot-
inn upp með söng og dansi. Fundirnir eru
þyngri hér og ekkert gert til að brjóta ísinn.
Fólk þarf að sitja allan tímann og hlusta.“
– Ertu búin að festa rætur á Íslandi?
„Mér finnst mjög gott að búa hér. Ísland er
mjög fallegt land. Ég held því áfram, en veit
ekki hvort það verður alla ævi. Það getur verið
að ég flytji mig einhvern tíma um set. En nú
stefni ég að því að byrja að kenna og fjöl-
skyldan býr hér, þannig að nú er þetta minn
staður.“ Morgunblaðið/Árni Sæberg
Asía | Liezel Renegado frá Filippseyjum
Ekkert gert til að brjóta ísinn