Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.2008, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. SEPTEMBER 2008 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
Hin fjölsnærða þungarokkssveitSystem of a Down er í híði um
þessar mundir en síðast heyrðum við
í henni á plötutvennunni Mezmerize/
Hypnotize (2005). Höfuðlagasmiður
SOAD, Daron Malakian, hefur þó
ekki setið með
hendur í skauti
en í sumar kom
út plata sam-
nefnd sveitinni
Scars on Broad-
way sem hann
leiðir ásamt
öðrum SOAD-
lim, John
Dolmayan.
Tónlistin sver
sig í ætt við SOAD, óhjákvæmilega,
en Malakian segist einmitt alls ekki
hafa ætlað að fjarlægjast þann hljóm
eitthvað sérstaklega.
„Ég vildi halda í einkenni mín sem
lagasmiðs,“ sagði hann í spjalli við
Billboard. „Scars … er þó meira rokk
en þungarokk. Það kann að vera að
það sé smáþungarokksgljái á þessu
en þetta er fyrst og fremst rokk.“
Rick „töfralæknir“ Rubin aðstoð-
aði Malakian lítið eitt við að berja
gripinn saman en annars sá hann al-
farið um að upptökustýra. Malakian
segir þessa hljómsveit ekki vera hlið-
arverkefni við SOAD, þetta sé það
sem hann einbeiti sér 100% að nú um
stundir. SOAD muni þó snúa aftur en
hvenær nákvæmlega viti hann hins
vegar ekki.
  
Ívikunni kom út ný plata eftir Bri-an Wilson, fyrrverandi arkitekt
Beach Boys og helsta snilling sem
dægurtónlistarsagan hefur af sér
getið fyrr og síðar
að mati margra.
Platan heitir That
Lucky Old Sun en
á henni er Wilson
að yrkja til æsku-
áranna í Suður-
Kaliforníu. Verk-
ið, sem sam-
anstendur af
ellefu nýjum lög-
um, var frumflutt
á hljómleikum í Royal Festival-
höllinni í Lundúnum á dögunum en í
verkinu kemur einnig fyrir sagnaþul-
ur og er það Van Dyke Parks, sam-
starfsmaður Wilsons til margra ára,
sem ljær honum rödd sína. Þetta er
fyrsta hljóðversplata Wilsons síðan
Gettin’ in Over My Head (2004).
  
Gæðasveitin Genesis reis upp úröskustónni í fyrra mörgum til
mikillar gleði og túraði þvers og
kruss um heiminn í þokkabót. Und-
anfarin ár hefur hið merka forlag
Rhino staðið fyrir veglegum endur-
útgáfum á eldra efni sveitarinnar og
ætlar að ljúka því í nóvember með út-
gáfu á þrettán diska safnkassa. Já, ég
sagði þrettán diska safnkassa. Kass-
inn mun einfaldlega heita Genesis:
1970-1975, og á honum verða sjö
geisladiskar og sex mynddiskar. Þar
verða í heild sinni hljóðversplöturnar
Trespass, Nursery Cryme, Foxtrot,
Selling England by the Pound og
The Lamb Lies Down on Broadway.
Með hverri plötu fylgir mynddiskur
með myndskeiðum og nýjum við-
tölum við meðlimi. Þá verður plata
með sjaldheyrðu efni, og þar munar
mest um fjögur lög sem voru hljóð-
rituð árið 1970 vegna heimild-
armyndar um myndlistarmanninn
Mick Jackson. Þau lög hafa aldrei
komið fyrir almenningseyru áður. Þá
verður og að finna hina ofur-
sjaldgæfu sjötommu „Happy the
Man“ sem hefur yfir sér áru hins
goðsögulega í huga Genesisaðdá-
enda.
TÓNLIST
Scars on Broadway
Scott Weiland
Genesis
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
Randall Stuart „Randy“ Newman var oger sérkennilegur fýr. Aldrei þótti mérhann beinlínis skemmtilegur sem tón-listarmaður, músíkin hálfgerð soðgrýla
af rytmablús og stássstofupoppi, en textarnir voru
mergjaðir, meinhæðnir og hárbeittir. Það voru
einmitt þeir sem gerðu að verkum að ég féll ger-
samlega fyrir breiðskífunni Sail Away á sínum
tíma, sérstaklega titillagi plötunnar þar sem
Newman bregður sér í hlutverk þrælakaupmanns
sem smalar saman fórnarlömbunum fyrir ferðina
yfir Atlantshafið:
Í Ameríku færðu nóg að éta
þarft ekki að hlaupa um frumskóginn
og rispa á þér fæturna
Þú syngur bara um Jesú og drekkur vín daginn út,
það er frábært að vera Ameríkani.
Frábær lag með einkar meinlegum texta. Ýms-
ir hafa tekið þetta lag upp á sína arma, til að
mynda svo ólíkir listamenn sem Ray Charles,
Linda Ronstadt, Dave Van Ronk, Dave Matthews,
Joe Cocker og Bobby Darin.
Gagnrýni á Bandaríkin var ær og kýr Randy
Newmans og þeirri skífu sem hér er tilnefnd sem
poppklassík var til að mynda að finna annað frá-
bært lag, „Political Science“, þar sem Newman
syngur fyrir hönd Bandaríkjamanns sem ekki
getur skilið af hverju aðrar þjóðir kunni ekki að
meta allt það sem Bandaríkin hafa gert fyrir
heimsbyggðina; sennilega sé eina leiðin til að snúa
heiminum á sveif með þeim sé að sprengja öll önn-
ur lönd (nema Ástralíu sem hentar svo vel fyrir
skemmtigarð með kengúrum og brimströndum),
enda hati allir Bandaríkjamenn hvort eð er:
Búmm, London farin, búmm París farin
meira pláss fyrir þig og mig
og allar borgir um allan heim
verða einsog hver annar amerískur bær.
Ó, hve það verður friðsælt,
við frelsum alla.
Orð sem áttu býsna vel við vorið 1972 þegar Sail
Away kom út, og eiga ekki síður við í dag, eða
hvað?
Sail Away er hápunkturinn á ferli Randy
Newman að mínu viti, þó Trouble in Paradise hafi
líka verið fín. Hann sló svo rækilega í gegn með
laginu bráðfyndna „Short People“ nokkrum árum
síðar (af plötunni Little Criminals frá 1977) og
eins með lagið „I Love L.A.“ (af áðurnefndri
Trouble in Paradise frá 1983).
Ferill hans fjaraði svo smám saman út, eða svo
virtist flestum því hann sendi ekki frá sér skífur í
rúman áratug, frá því Land of Dreams kom út
1988 þar til Bad Love kom út 1999, enda var
Newman upptekinn við kvikmyndatónlistarsmíð,
og um daginn kom svo platan sem getið er í upp-
hafi, Harps and Angels.
Sail Away hljómar eðlilega best á vínyl, en til er
fín útgáfa af plötunni á disk sem Rhino gaf út með
fimm aukalögum sem ég hef ekki heyrt, eitt lagið
óútgefið en hin aðrar útgáfur laga sem eru á
disknum.
Meinhæðinn og hárbeittur
POPPKLASSÍK
Þ
essi endurreisn hefur nú gefið af
sér ávöxt í líki plötunnar Forth
sem kom út í endaðan ágúst. Þeg-
ar meðlimir fornfrægra sveita
leiða saman hesta sína að nýju er
oft látið nægja að skottast á milli
misstórra tónleikastaða og renna svo í gömlu
slagarana. Slíkt dugði Ashcroft og hans mönn-
um engan veginn og tilkynnt var um nýja plötu
um leið og tilkynnt var um að sveitin væri orðin
starfhæf á ný, sem var í júní fyrra. Fyrstu tón-
leikar sveitarinnar voru svo haldnir í nóvember
sama ár og seldist upp á þá á örskotsstund,
sönnun þess að enn var afar rúmt um sveitina í
hjarta Bretans.
Stöðug togstreita Ashcroft og gítarleikarans
Nick McCabe hafði í senn verið eldsneyti og
dragbítur á tónlist sveitarinnar í gegnum tíðina,
sem er vel þekkt minni úr rokksögunni.
Sprengikrafturinn þeirra í millum var það sem
gekk af sveitinni dauðri upprunalega, nokkuð
sem henti ekki einu sinni heldur tvisvar.
Þegar Ashcroft frétti svo af því að trommu-
leikari sveitarinnar og góðvinur sinn, Peter Sal-
isbury, væri hugsanlega að ganga inn í samstarf
með McCabe, en Salisbury hafði unnið mikið
með Ashcroft á sólóferli þess síðarnefnda, tók
hann upp símann og sló á þráðinn til McCabe.
Þeir grófu þá og þegar stríðsöxina og einnig
náðust sáttir með Ashcoft og bassaleikaranum
Simon Jones. Þannig var upprunalega liðs-
skipan sveitarinnar komin saman í eina sæng á
ný en Simon Tong, sem lék á gítar í sveitinni
árabilið 1996 til 1999 er ekki með, en hann er
upptekinn við störf í súpergrúppu Damon Al-
barn, The Good, the Bad and the Queen.
Samsláttur
Tákn og tilvísanir leika um plötuna nýju. Sjá
t.a.m. umslagið, sem prýtt er mikilúðlegri mynd
af skýjum sem eru að opna sig fyrir sólinni. Ó
já, hann er sannarlega upprisinn. Myndin und-
irstrikar um leið áferð tónlistarinnar sem ein-
kennist af löngum, ballöðukenndum rokkurum
sem fara iðulega upp fyrir sex og sjö mínútna
markið. Lögin skríða hnarreist áfram og yfir
þeim er reisn og höfgi.
Umslagið kallar líka óneitanlega fram titilinn
á fyrstu breiðskífu sveitarinnar frá 1993, A
Storm in Heaven, og er áferðin á umslögunum
áþekk. Það er líkt og það sé verið að loka ein-
hverjum hring og menn séu að byrja ferskir á
nýjan leik (Jones hefur látið hafa eftir sér að
meðlimir hyggist halda sveitinni gangandi
áfram, allir sem einn séu þar sammála og þessi
endurreisn hafi skipt þá miklu máli).
Tónlistin er að vísu ekki eins sýrð og surg-
andi og á fyrstu plötunni en vissulega tekur
McCabe þannig spretti og á vissan hátt ber
Forth með sér samslátt á öllum skeiðum sveit-
arinnar (sýrt viðgjafardjammið á A Storm in
Heaven, heiftúðlegt og epískt rokkið á A Nort-
hern Soul og svo innhverft, ballöðukennt
dramarokkið á Urban Hymns).
Í opnunarlaginu, „Sit and Wonder“ segir þá
„I sit and wonder, I often wonder, I’ve been
waiting for this moment to come.“ Og burtséð
frá ást á tónlist, endurreistu bræðralagi og
slíku þá þarf enginn að segja mér að dræmar
sólóplötur Ashcroft, sem nú eru orðnar þrjár,
hafi ekki verið hvati að þessari upprisu. Innst
inni hefur Ashcroft líklega verið að bíða eftir
andartakinu sem hann talar um í textanum frá
því að sveitin lagði upp laupana fyrir ellefu ár-
um síðan.
Kennisetningar
Það gagnast kannski lítið að vera að fjargviðast
eitthvað út í þessar sólóplötur en eitt er víst að
Ashcroft sóló hefur ekki verið að virka. Eftir
sæmilegasta upphaf (Alone With Everybody,
2002) voru næstu tvær marflatar (Human
Conditions, 2002 og Keys to the World, 2006).
Líkt og með svo marga viðlíka listamenn er
eins og botninn detti úr er „betri helmingurinn“
hverfur á braut. Neistinn sem myndast við nún-
inginn hverfur einfaldlega. Einhvern veginn
grunar mann að enginn sé jafn feginn að The
Verve sé kominn saman aftur og einmitt Rich-
ard Ashcroft.
Ashcroft ku samningsbundinn upp á það að
hljóðrita nýja sólóplötu en erfitt er þó að
ímynda sér að hann – eða útgáfan – hafi mikinn
áhuga á slíku nú um stundir. Sveitin er enda
komin til að vera – rétt einu sinni – samkvæmt
Jones. Viss Messías endaði reyndar sína upp-
risu á því að hverfa að lokum til himna – fyrir
fullt og fast, þó hann hafi að vísu aldrei að eilífu
dáið samkvæmt kennisetningunni. The Verve
var reyndar búin að tryggja sér sæmilegasta ei-
lífðarsess í rokksögubókunum í fyrstu atrennu
en líklega má alltaf gera betur. Þið afsakið
þessar Biblíutilvísanir allar en það er bara eitt-
hvað við Richard Ashcroft blessaðan sem knýr
mann út í þetta. En að brjóta bandið upp í
þriðja sinn væri hreinlega kjánalegt samkvæmt
hinum jarðbundna Jones. Hvort Messíasinn og
McCabe eru í sama gír er hins vegar annað
mál.
...og sjá, hann er upprisinn!
Fyrir ellefu árum síðan var The Verve „stærsta“
hljómsveit Bretlands. Þriðja plata sveitarinnar,
Urban Hymns, bar með sér dramatískt, fágað og
upphafið popprokk sem svínvirkaði á alla vegu.
Leiðtoginn, Richard Ashcroft, lét Messías-
arkomplexa sína flæða fram sem aldrei fyrr og
lýðurinn fagnaði. Við aldahvörf lagðist sveitin
hins vegar í kör en eins og sannur Messías reis
Ashcroft upp frá dauðum í fyrra.
Himnasending Richard Ashcroft, söngspíra The Verve, er skýjum ofar yfir því að sveit hans sé komin
aftur á ról. Ný plata, Forth, kom út 25. ágúst en ellefu ár eru síðan gæðaskífan Urban Hymns kom út.