Morgunblaðið - 25.09.2008, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2008 31
Hver sá sem hefur lifaðmeð hrossum þekkir lotn-inguna fyrir því hverju
náttúran og sköpunin fá áorkað.“
Ég hef verið að blaða í Hestum,
nýjustu bók Sigurgeirs Sigurjóns-
sonar ljósmyndara. Hef tekið
bókina upp af og til og notið þess
að slást í huganum í för með
hestum og reiðmönnum. Ég náði
nefnilega, sem strákur og ung-
lingur, að lifa með hestum og
þekki því þessa lotningu sem
Kristján B. Jónasson talar um.
Hesturinn er óaðskiljanlegur
hluti íslenskrar náttúru og á ein-
hvern hátt einnig tákngervingur
hennar.
  
Í Hestum eru hátt á annaðhundrað myndir – af hestum.
Sigurgeir er margverðlaunaður
ljósmyndari og bókagerðarmaður
og kann sitt fag. Hér eru hestar á
hlaupum, hestar í haga, graðhest-
ar og stóðmerar, folöld og hestar
í keppni, hestamenn og hesta-
ferðir; hestar í þessari náttúru
sem þeir eru óaðskiljanlegur
hluti af. Þetta er bók sem sýnir, í
margbreytilegum litum, hvernig
íslenski hesturinn lítur út, hvað
hann gerir og hvert er samspil
manna og hrossa. Til að ná þessu
fram beitir Sigurgeir öllu sínu
„vopnabúri“. Hann tekur nær-
myndir og víðmyndir, hann
myndar upp á hross og niður á
hross, hann leikur sér með hreyf-
ingu eða frystir augnablikið, og
margar bestu myndanna eru
glæsilegar náttúrusýnir þar sem
hrossin eru smá – en þessi óað-
skiljanlegi hluti náttúrunnar.
  
Bókin er þannig óður til þess-arar séríslensku skepnu og
samspils manna og hrossa. Hún
nær ekki að sýna allt í þessu ferli
– til að mynda er lítið gert með
þann tíma ársins þegar hestar
eru komnir í hús, þar sem hirt er
um þá, tamið og riðið út. Þá
finnst mér of lítið gert með hross
í vetrinum, sakna þess að hafa
ekki líka óveðursmyndir, klaka-
hröngl í faxi og að maður þurfi
að halla sér upp í storminn við að
horfa á slíkar myndir. Og keppn-
ishrossin og hestamót eru of
áberandi fyrir minn smekk –
kannski er það markaðsbragð að
gera svo mikið úr þeim þætti. En
Sigurgeir kann sitt fag og bókin
er kostagripur – þetta er glæsi-
legur myndheimur.
  
Texti Kristjáns B. er einmitteins og texti á að vera í bók
sem þessari. Abbast ekkert upp á
myndheiminn en stendur til hlið-
ar, fullur af forvitnilegum upp-
lýsingum, og vel stílaður. Krist-
ján kann líka þá list að sækja
upplýsingar hingað og þangað
og vitna í aðra höfunda og
gengna reiðmenn. Þarna eru
þeir komnir Ásgeir Jónsson frá
Gottorp og Sigurður Jónsson frá
Brún, Hesta-Bjarni sem gaf sig
ekki við tamningar, og svo er
rifjuð upp Heimþrá eftir Þorgils
gjallanda – um merina sem
strýkur og stefnir „heim“, en
ferst í óbyggðum.
  
Þetta eru bækur sem maðurgleypti í sig sem drengur í
sveitinni hjá afa og ömmu. Við
að blaða í Hestum Sigurgeirs
rifjast upp þessir dagar, þegar
strákurinn reið yfir Kjöl með afa
sínum, tveir með sex til reiðar,
og ekkert hljóð heyrðist í Kjal-
hrauni nema skeifuglamur á
klöppum. Þá fylltist maður þess-
ari lotningu fyrir því sem náttúr-
an fær áorkað, og lotningu fyrir
ómetanlegri íslenskri náttúru
sem ekki má granda. efi@mbl.is
Lotning fyrir sköpuninni
AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
»Hér eru hestar áhlaupum, hestar í
haga, graðhestar og
stóðmerar, folöld og
hestar í keppni, hesta-
menn og hestaferðir;
hestar í þessari náttúru
sem þeir eru óaðskiljan-
legur hluti af.
Ljósmynd/Sigurgeir Sigurjónsson
Hraði Eitt nafntogaðasta stökkhross íslenskrar kappreiðasögu, Nös, á Melgerðismelum upp úr 1980.
Miðasala
S. 545 2500
www.sinfonia.is
■ Föstudagur 26. september kl. 19.30
Eldur og ís - tónleikar utan raða
Íslensk efnisskrá sem verður einnig flutt í tónleikaferð
hljómsveitarinnar til Japan í október. Einstakt tækifæri til
að hlýða á nokkur áheyrilegustu tónverk íslenskrar
tónlistarsögu.
Stjórnandi: Petri Sakari
Einleikarar: Ari Þór Vilhjálmsson og Hallfríður Ólafsdóttir
Jón Leifs: Þrjú óhlutræn málverk
Jórunn Viðar: Eldur
Hafliði Hallgrímsson: Poemi
Þorkell Sigurbjörnsson: Columbine
Áskell Másson: Rún
Atli Heimir Sveinsson: Icerapp 2000
■ Laugardagur 27. september kl. 17.00
Bandarískt brass - kristaltónleikar í
Þjóðmenningarhúsinu
Málmblásarasveit hljómsveitarinnar hefur leikinn í
kammertónleikaröðinni Kristalnum með alkunnum
glæsibrag.
■ Fimmtudagur 2. október kl. 19.30
Í austurvegi
■ Föstudagur 3. október kl. 21.00
Heyrðu mig nú - Gamelan
STOÐIR ERU AÐALSTYRKTARAÐILI
SINFÓNÍUHLJÓMSVEITAR ÍSLANDS
HAFI það farið framhjá einhverj-
um, þá er nýhafin tónlistarhátíð í
tilefni sjötugsafmælis Atla Heimis
Sveinssonar, líklega afkastamesta
og fjölhæfasta tónskálds þessa lýð-
veldis. Birtist hún í viðamiklu tón-
leikahaldi er hófst fyrr um sunnu-
daginn með leikhúsperlum Atla í
Þjóðleikhúsinu en lýkur með sjö-
unda og síðasta viðburði n.k. marz
þegar SÍ frumflytur 6. sinfóníu
hans.
Yfirskrift 2. viðburðar í röðinni
var „Hátíðartónleikar“ og átti það
vel við stemmninguna í fjölsetnum
Salnum þar sem greina mátti margt
fyrirmenna meðal áheyrenda.
Vandaður frágangur tónleikaskrár,
er spannaði alla seríuna og skartaði
m.a. kjarnyrtum umsögnum afmæl-
isbarnsins um verkin, gaf vonir um
samsvarandi vandaðan flutning.
Óhætt er að segja að þær vonir hafi
staðizt fram í fingurgóma, því túlk-
un hljómlistarmanna var almennt
framúrskarandi góð.
Þegar í fyrsta verki, Morgun-
söngvar að vori (2006) fyrir tríó
flautu, víólu og hörpu, var settur
gæðastaðall kvöldsins með víð-
feðmri meðferð Kolbeins Bjarna-
sonar, Guðmundar Kristmunds-
sonar og Elísabetar Waage á
skemmtilega fjölskrúðugu sexþættu
kammerverki; allt frá ljóðrænt inn-
hverfri íhugun í galsafenginn súr-
realisma. Þremenningarnir luku
tríóhluta kvöldsins með stuttu en
eftirminnilegu örverki til minningar
um Manuelu Wiesler, Minning II, á
nótum hlýlegrar angurværðar.
Dona nobis pacem (1983) byggð-
ist í fyrri hluta á friðarbæn úr
kvæðabálki Pablos Neruda í upp-
lestri Ólafíu Hrannar Jónsdóttur
við stundum Flatterzunge-skrækan
klarínettleik Guðna Franzsonar en
lauk á kaþólska messutextanum við
hafgúufagran „spezzato“-söng
kvennakvartetts ofan af svölum.
Þvínæst fluttu Marta Guðrún Hall-
dórsdóttir og Blásarakvintett
Reykjavíkur Landet som icke är
(Edith Södergran) frá 1978, samið
að pöntun sænsku Ríkiskonsert-
anna en heyrðist nú fyrst á Íslandi
30 árum síðar. Þrátt fyrir fram-
sækið tónmál og á köflum nærri
martraðarkennt púlslaust flæði í
anda 2. Vínarskólans (að með-
töldum talsöng), ólguðu einnig ex-
pressíf örgos í hviðum, og Marta
Guðrún fór með krefjandi sópr-
anhlutverkið af mögnuðu öryggi,
ekki sízt í einsöngsvókalísu undir
lokin.
Að forngrískri leikhúshefð setti
klaufslettandi satýrleikur – Rapp
(1999) kostulegan endapunkt með
sprækri framkomu Hamrahlíðar-
kórs Þorgerðar Ingólfsdóttur. Hér
var rappað, sungið, klappað og
stappað svo undir tók, við bráð-
fyndinn básúnublástur fyrrverandi
kórfélagans Helga Hrafns Jóns-
sonar. Þó sumt gæti að vísu minnt
á lausbeizlað gamlárskvöld á lok-
uðu deildinni úr Pasolini-mynd,
þurfti ekki að spyrja um áhrifin á
jafnt yngri sem eldri hlustendur.
M.ö.o. „ýkt geðveikt“ eins og hét á
unglingamáli tilurðartímans – en
engu að síður í samræmi við óút-
reiknanleika hins íslenzka kamel-
ljóns.
Angurværð, galsi og geggjun
Ríkarður Ö. Pálsson
TÓNLIST
Salurinn
Kammerverk eftir Atla Heimi Sveinsson.
Sunnudaginn 21. september kl. 20.
Kammertónleikarbbbbn
@