Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Blaðsíða 11

25. mynd.
p • v = stöðugt eða óbreytt (Konstant), n hefur fjögur
mismunandi gildi.
1. lína, n = oo, er lóðrétt lína (v = konstant)
2. lína, n = k, er adiabat (k = l,4)
3. lína, n = 1, hiti er konstant
4. lína, n = 0, er tárilllína (p = konstant)
Þjöppunai-þrýstingurinn P2 er:
p2 = 0,95 • 141.34 = 32,62 ato
Falli loftvogin til' 740 mm, en allt annað er óbreytt,
er þrýstingurinn þá við byrjun þjappslagsins:
Pi = ?35 -tr 0,08 = 0,93 ato
og þjöppunarþrýstingurinn:
p2 = 0,93 • 141.34 = 31,94 ato
Það er því augljóst að smábreyting á loftvoginni
orsakar allverulega breytingu á þjöppunarþrýstingnum.
Eins og kunnugt er, spýtist eldsneytið inn í strokkinn
dálítið fyrr en bullan nær hámarki, er það gert til þess,
að þrýstingurinn hafi náð hámarki um leið og bullan
byrjar að fara niður. Það hefur komið í ljós, að það
kviknar ekki strax í eldsneytisolíunni um leið og henni
er spýtt inn í strokkinn, heldur eftir mjög stuttan
tíma, „kveikjuseinkun", en hún er venjulega um 0,005
sek. og fer eftir eiginleikum eldsneytisolíunnar, hita,
ýrun og þrýstingnum í strokknum. Mótor sem snýst 130
snúninga á mín. snýr sveifarásnum í 0,005 sek.
130 ■ 360
60
X 0,005 = 4°
Það er augljóst, að því stærri sem n er því brattari
verður línan. Þjöppunar og útþenslulínur mótora liggja
oftast á milli línu 2 og 3.
í byrjun þjappslagsins, er hitinn 80-100° og það má
gera ráð fyrir að loftið í strokknum sé nokkurnveginn
hreint, þá er hægt að fi'nna k af 24. mynd, nota efstu
línuna k = l,4. í lok þjappslagsins er hitinn 5-600°
og k = 1,35. Meðaltalið af k fyrir þjappslagið er
því:
k = 1,4 ^’35- = 1,375
í byrjun þjappslagsins er bullan og strokkurinn heit-
ari en loftið, svo það hitnar þ. e. n verður stærri en k.
Við síðari hluta slagsins, er það mótsett, loftið gefur
hita frá sér, n verður minni en k, meðaltalið fyrir n er
því valið til 1,335. Við tvígengis mótora mátti vænta
hærra gildi á n, vegna hins háa strokkshita, en hér
byrjar þjöppunin fyrst fyrir alvöru, þegar efstu bullu-
hringirnir eru komnir upp fyrir skolloftsopið á strokkn-
um, og dálítið af-hinu innsogaða lofti fer út aftur
í byrjun þjappsslagsins, reynslan er sú, að það má
reikna með sama gildi á n eins og um fjórgengis
mótor væri að ræða.
A línuriti er hægt að finna n bæði með reikningi og
teikningu. Loka þrýstingurinn er mældur, og hér
verður eins og áður er nefnt, að taka tillit til andrúms-
loftsþrýstings. Dæmi mun bezt skýra þetta.
I fjórgengismótor er þjöppunarhlutfallið 14 og gert
er ráð fyrir að þrýstingsfall við innsogið némi 0,08 ato.
Loftvogin er 760 mm, n = l,34. Þrýstingurinn p, í
strokknum við byrjun þjappsags er:
Pi = = 0,08 = 0,95 ato
Kveikju augnablikið sést bezt á „færðu til“ línuriti.
Margar mótorverksmiðjur láta hið svo kallaða „tíming“
línurit fylgja mótorum sínum, en það er hægt að
leggja ofan á línuritin sem tekin eru, og finna í hvaða
stöðu sveifluásinn er þegar kveikjan skeður.
„Tíming“ línurit er hægt að búa til, og er það gert
á þann hátt, að línuritarinn er settur á strokkinn,
mótornum snúið hægt og merki sett á pappírinn við
hinar ýmsu stöður sveifarássins.
Einnig er hægt að teikna „tíming" línurit, en það
krefst mikillar nákvæmni.
V I K I N G U R
147