Samvinnan - 01.04.1984, Page 26

Gunnar Stefánsson
bókmenntafræðingur
Kveikt
eru á borði
kertaljós
Um vesturíslensku skáldkonuna
Jakobínu Johnson
Allt sem unni ég heitt
á æsku morgni
er mér unaðskært
í endurminning:
árdegis roði,
regnbogi í skýjum,
fyrstu vorblómin,
fjólur í laut.
Haustlitir skógar,
hélurósir,
lampaljós um kvöld
og lestur sagna.
-Líður að jólum,
ljúfust gleði!
Kveikt eru á borði
kertaljós!
Þannig hefst upphafsljóð í kvæða-
bókinni Kertaljós eftir vestur-
íslensku skáldkonuna Jakobínu
Johnson. Það var ort þrem árum eftir
að hún vitjaði í fyrsta sinn landsins þar
sem hún var fædd og átti heima fyrstu
ár ævinnar. Kannski er það í minningu
þeirrar ferðar sem hún biður þrá sína
að svífa með sig yfir úthöfin; draumur-
inn um ættlandið í austri fléttast saman
við fegurðarþrá skáldkonunnar. En í
seinni hluta kvæðisins segir:
Þú mikla vald, þú vængjabreiða þrá,
ó, veit mér far um úthöf djúp og blá!
Ég heyrði snemma þinna vængja þyt
sem þægan gleðisöng við dagsins slit.
Mér var ei gefin stælt né stórvirk mund
né ströng og valdbjóðandi hetjulund
er brýtur veg um björgin dimm og hrjúf.
- Ég ber í hendi grannan kertisstúf.
• Uppruni og æskuár
Jakobína Johnson fæddist 24. október
1883 á Hólmavaði í Aðaldal í Suður-
Þingeyjarsýslu. Á síðasta hausti var
því öld liðin frá fæðingu hennar og má
það verða tilefni þess að segja dálítið
frá henni hér. Foreldrar Jakobínu
voru Sigurbjörn Jóhannsson og seinni
kona hans, María Jónsdóttir frá
Höskuldsstöðum í Reykjadal. Sigur-
björn var jafnan kenndur við bæinn
Fótaskinn í Aðaldal sem nú heitir
Helluland. Hann var þekkt skáld á
sinni tíð og urðu ýmsar lausavísur hans
landfleygar, en ljóðasafn hans kom út
1902, ári fyrir andlát hans. Bæði voru
þau hjón, Sigurbjörn og María, af
þingeyskum ættum, en móðurætt Jak-
obínu skáldkonu má rekja til hinna
nafntoguðu austfirsku skálda, Einars
í Eydölum og niðja hans.