Verklýðsblaðið - 11.08.1930, Blaðsíða 1

VERKLYÐSBIAÐIÐ
ÚT(i EFAN Dl: JAINA04RNAN NAFJ EIAQ ID.SPARX^
I. árg. Reykjavík 11. ágúst 1930 2. tbl.
Kaupgjald við vegavinnu.
Launakúgun ríkisvaldsins
Hvað hefir sambandsstjórnín gert? — Sköpun verkiýðssambands knýjandi nauðsyn.
Verkin tala.
Þegar verkin tala í blöðum borganna, er það
vanalega tvennt, sem gleymist að geta um.
í fyrsta lagi kaupgjald þeirra, er verkin vinna
og í öðru lagi kaupgjald þeirra, sem ekki vinna
að þeim. Og þegar verkin tala í blöðum borg-
aranna, lofa þau mest þann, sem hefir látið
vinna mest fyrir minnsta peninga, því sá hefir
reynst duglegastur í því að láta verkamennina
vinna mikið fyrir lítið kaup. 0g þegar borgara-
flokkarnir eru að tylla sjer á tær við „háttvirta
kjósendur“, rífast þeir um það, hverjum hafi
tekizt bezt að láta verkamennina þræla mest
fyrir minnstu kaupi. Þeir hafa treyst þvi, að
verkalýðurinn væri enn á því þroskastigi að
dást að „dugnaði og forsjálni" borgaranna.
Ríkisvinnan.
Það hefir reynzt þannig í allri ríkisvinnu
borgararíkjanna, að þar hefir kaupgjald verka-
manna verið lægst, hafi nokkur möguleiki ver-
ið á því að koma því við og á þann hátt hefir
ríkið verið gert að öflugum leiðtoga og vernd-
ara atvinnui’ekandanna í baráttunni gegn
kaupkröfum verkamanna. Hið litla íslenzka rlki
(sem nú á bráðum að ganga í Þjóðabandalagið)
hefir ekki verið eftirbátur annara „stórvelda” i
þeim efnum. Laun verkamanna við ríkisvinnu
hafa verið skorin við neglur eftir mætti og
góður vilji einatt sýndur í því að vera neðan
við þann kauptaxta, er verkamenn hafa komið
sér saman um á hverjum stað. Hinsvegar hef-
ir minna gætt' spamaðar á öðrum liðum við
ríkisvinnuna. Og þótt forráðamenn ríkisvinn-
unnar hafi ekki mátt borga lágmarkskauptaxta
verkamanna sökum þess hve mikið hefir þurft
að gera fyrir litla peninga, hefir lítið verið
prúttað við þá menn, er hafa tekið að sér að
framkvæma einhverja ríkisvinnu, þótt þeir hafi
reynzt nokkuð dýrir á smábreytingum eftir að
verkið hefir verið hafið.
Framsóknarstjómin.
Þegar núverandi stjóm tók við völdum með
hlutleysi fulltrúa verkamanna, gerðu margir
verkamenn sér vonir um að nú myndi eitthvað
batna í þessum efnum. En vonir þeirra verka-
manna hafa orðið sér til skammar eins og áður.
Borgaraleg ríkisstjóm getur aldrei orðið annað
en vígi atvinnurekendanna gegn verkalýðnum.
Og Framsóknarstjómin hefir skilið hlutverk
sitt og leyst það vel af hendi. Hún hefir virt
að vettugi kaupkröfur verkalýðsins og gengið
þar feti framar en nokkur önnur hérlenzk
íhaldsstjóm. Áhrifa verkamannafulltrúanna,
sem styðja stjómina með hlutleysi sínu, hefir
lítið gætt, nema ef vera skyldi á kaupgjaldi
þeirra sjálfra. En þótt þingfulltrúar verka-
manna geti áfram stutt Framsóknarstjómina
með hlutleysi sínu, geta verkamennimir sjálfir
ekki sýnt henni hlutleysi lengur. Þeir geta
aldrei, sýnt þeirri ríkisstjóm hlutleysi, sem
hefir gerzt harðsnúnasti andstæðingur verka-
manna í baráttunni fyrir bættum kjömm. Sam-
tök verkamanna og hin vaknandi stéttameðvit-
und þeirra krefst þess að borgaralegri ríkis-
stjóm sé haslaður völlur hvaða nafni, sem hún
nefnist.
Frh. á 4. síðu.
Heimskreppan færist
yfir Island.
Geisileg verðlækkun á aðalútflutningsafurðunum.
Ófyrirsjáanlegar afleiðingar af stjórnleysi
auðvaldsskipulagsins.
Eitthvert helzta og alkunnasta fyrirbrigði
auðvaldsskipulagsins eru kreppurnar. Þær stafa
af því, að í auðvaldsþjóðfélaginu eru allar af-
urðir framleiddar fyrir óákveðinn markað í
gróðaskyni eingöngu, en ekki eftir fyrirfram
áætluðum þörfum mannfélagsins til að fullnægja
þurftum þess. Ohjákvæmileg afleiðing þessarar
stjórnlausu auðvaldsframleiðslu er „offramleiðsl-
anu — þetta vitfyrrta ástand, þegar lýðurinn
verður að ganga atvinnulaus og svelta, af þV{
að of mikið sé til af öllu.
Nú hefir einhver ægilegasta kreppa gengið
yflr allan auðvaldsheiminn. Aldrei hafa óseldar
kornbirgðir auðhringanna verið eins miklar og
nú. Aldrei eins mörgum verksmiðjum lokað í
iðnaðarlöndunum. Aldrei eins mikið safnast sam-
an af óframleiddum afurðum. Aldrei eins mikið
atvinnuleysi — yfir 17 miljónir í iðnaðarlöndum
Evrópu og Ameríku. Aldrei verið önnur eins
gnægð matar og klæða. Aldrei eins margir
soltið, klæðvana og húslausir.
Aðeins ein undantekning í heiminum. Ráð-
stjórnarríkin. Þar er auðvaldið afnumið. Þar
ríkja ekki viðskiftalögmál þess lengur. Þar er
alt í hinum hraðasta uppgangi, sem heimurinn
enn hefir séð.
Eina vörnin gegn kreppunum er að afnema
auðvaldsskipulagið með öllu því böli, er því
fylgir.
Allar kákenducbætur eða tilraunir auðvalds-
ins með hringamyndunum og takmörkunum á
framleiðslunni til að hindra kreppuna, hafa
reynzt árangurslausar. — — —
Það er engum efa bundið, að ísland dregst
af fullum krafti inn í hringiðu heimskreppunn-
ar. Slíkt er eðlileg afleiðing af því að ísland,
sakir stóriðjunnar, sem þar hefir risið upp, hef-
ir dregist inn í heimsverzlunina meir en nokk-
urt annað land. ísienzka alþýðan flytur út af
afurðum þeim, sem, hún framleiðir, fyrir 65 mil-
jónir króna árlega. Það eru 650 kr. á hvert
mann8barn á landinu. Á hverja verkamanna-
fjölskyldu, er telur„5 meðlimi, og á að lifa af
ca. 2—3000 kr. á ári, kemur yfir 3000 kr. út-
flutningur á ári. Íslenzka alþýðan á það því ger-
samlega undir stjórn og stjórnleysi heímsauðvalds-
ins og innlendra þjóna þess og bandamanna, hvað
hún fær fyrir afurðir sínar og hvort hún fær yfir-
leitt nokkuð til að lifa á.
Verðfallið verður því miklu tilfinnanlegra
fyrir Islendinga en nokkra aðra, þegar það
loksins dynur yfir. Eins og nú stendur er ís-
lenzka alþýðan gersamlega ofurseld auðvaldinu
og öllum markaðsdutlungum þess. Auðvaldið
reynir að velta öllum afleiðingum kreppunnar
yfir á verkalýðinn með auknum skattálögum
Alþjóða-Samhjálp Verkamanna A.S.V*
Merkilegasta hjálparstarfsemi heimsins.
Stotnun.
Árið 1921 gengu einhverjir ógurlegustu þurkar
í Rússlandi, sem sögur fara af. Miljónum manna
lá við hungurdauða. Þá var það að verkalýður
víða um heim hófst handa og stofnaði með sér
félagskap til hjálpar hinum bágstöddu. Söfn-
uðust all8 um 22 miljónir marka og 45 skips-
farmar af matvælum og öðrum lífsnauðsynjum
voru sendir rússneskum börnum. Þá var það
Rússland, sem hjálparinnar naut, nú er það
Rússlandsdeild A. S. V. sem mest lætur
af höndum rakna til hjálpar verkamönn-
um í auðvaldslöndum.
Tilgangur.
Tilgangur Alþjóða-Samhjálpar Verkamanna
er sá að rétta bágstöddum bræðrum hjálpar-
hönd, þar sem ófyrisjáanlegt böl ber að hönd-
um, sem snertir fjölda manna, svo sem af
náttúrunnar völdum (jarðskjálftar, eldgos, upp-
skerubrestir, pestir eða sjóslys) eða manna
(verkföll, verkbönn, kreppur). A. S. V. veitir
aldrei peningahjálp, en útbýtir í þess stað mat-
vælum, fötum og öðrum lífsnauðsynjum eftir
þörfum.
Þátttaka.
15 miljónir verkamanna og kvenna eru starf-
andi félagar í alþjóðasamhjálpinni. Eru það
verkamenn um öll lönd Evrópu, í Bandaríkj-
unum, Kanada, Mexiko, Argentinu og öðrum
löndum Suður-Ameriku, Suðurafríku, Ástralíu,
Kína og Japan. Félagar geta allir orðið án
tillits til pólitískra skoðana, séu menn aðeins
sannfærðir um það, að hið hræðilega böl, sem
miljónir verkamanna eiga nú við að búa, um
heim allan, eigi rót sína að rekja til hins
ríkjandi þjóðskipulags, og því verði ekki ráðin
bót nema mð gagngerðri breytingu á socialist-
iskum grundvelli. — Auk verkamanna tekur
fjöldi listamanua og vísindamanna einnig þátt
í starfseminni, má nefna Friðþjóf Nansen, sem
er nýlátinn, Maxim Gorki, Heinrich Mann,
Henri Barbusse, Upton Sinclair. Frh. 2. síðu.