Stúdentablaðið - 01.09.1987, Blaðsíða 15

Eru
frumvarpsdrög
Sverris stefna
Sj álfstæðisflokksins?
- Sjálfstæðisílokkur-
inn sjálfur hefur ekki
sett fram beinar og
ákveðnar lausnir á ein-
stökum vandamálum
námslánakerfisins. En
grundvallarstefna Sjálf-
stæðisflokksins varð-
andi skóla- og mennta-
mál er að allir einstakl-
ingar í þjóðfélaginu hafi
jafnan rétt til náms, óháð
búsetu, uppruna, stétt
eða stöðu og óháð aldri,
svo framarlega sem
menn hafa til þess
nægilegan þroska að
takast á við nám. Ég held
að í rauninni séu ekki
aöeins stjórnarflokk-
amir sammála um þessa
grundvallarstefnu, held-
ur allir stjórnmálaílokk-
ar á íslandi. Námslána-
kerfið á að endurspegla
þessa stefnu með því að
gefa fólki kost á að
stunda nám, óháð efna-
hag. Vandinn sem við er
aö etja í námslánakerf-
inu endurspeglaðist htns
vegar í því sem sett var á
blað í fyrravetur, þessum
málamiðlunarhugrryndum
Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins.
Sjóðurinn getur
sprungið
- Vandamál Lána-
sjóðsins er fyrst og
fremst það að hann hefur
ekki fengið nægilegt fjár-
magn í beinum framlög-
um frá ríkinu, heldur
hefur hann þurft að taka
lán, jafnvel erlendis frá,
og þarf aö endurgreiða
þau meö háum vöxtum
og gengis- eða verðbót-
um. Lánin sem náms-
menn fá hafa hins vegar
verið með þeim kjörum
að þau ná engan veginn
að standa undir þessum
útgjöldum. Menn hafa
verið að reyna að finna
leið til þess að örva
endurgreiðslur inn í
sjóöinn, þannig að hann
geti - eins og stefnt hefur
verið aö - sem mest stað-
ið undir sér sjálfur, sé til
framtíðar litið. Sannleik-
urinn er sá að ef ekki
verður breyting á þessu
að einhverju leyti,
springur þessi sjóður í
loft upp. Þess vegna er
það til komið þetta
ákvæði í stjómarsátt-
málanum nú að endur-
skoða eigi lögin um
Lánasjóðinn og sú end-
urskoðun skuli gerð í
samráði við námsmenn.
- Ég held að ástæðan
fyrir ákvæöinu um sam-
ráð sé sú að menn telja
ekki efni né ástæöur til
aö ríkisstjórn sé að
standa í neinu striði við
námsmenn, eins og
örlaði á í fyrra.
Auminginn hann
ríkissjóðurl
- Það er auðvitað ein
leið til að komast íyrir
hluta vandans að aum-
inginn hann ríkissjóður
taki á sig þessi lán til að
létta á sjóönum. Alþingi
hefur hingað til hins
vegar ekki treyst sér til að
hafa beina
DÆMI UM ENDURGREIÐSLUR
Mismunandi hugmynd-
ir manna um endur-
greiðslur námslána fjalla
ekkl aðeins um upphæöir,
hagkvæmni og tölur á blaði.
Þær snerta líf raunverulegs
fólks, bæði á meðan á námi
stendur og einkum að því
loknu. Til að gera okkur
grein fyrir áhrifum endur-
greiðslna höfum við því sett
saman nokkur raunveruleg
dæmi. I þeim öllum er miðað
við framfærslutölur LÍN
eins og þær eru í dag og þess
gætt að fara hvergi út fyrir
ramma námsframvindu-
krafna sjóðsins. Þá er
verðbólgu og þar með
áhrifum vísitölutryggingar
sleppt.
Það skal sérstaklega
tekið fram um þessi dæmi,
að þeim er ekki ætlað að
vera dæmigert úrtak náms-
fólks sem aðstoðar nýtur
hjá Lánasjóði íslenskra
námsmanna, heldur dæmi
um fólk sem hefur háar
námsskuldir. Meðal-
námsskuldir hjá sjóðnum
eru t.d. miklu lægri en þessi
dæmi gætu gefið til kynna.
Það helgast m.a. af því að
meðalnámslengd lánþega er
innan við 3 lánsár. Einnig
er alls staðar í dæmunum
miðað við fullt lán vegna
framfærslu, öðrum liðum
sleppt, svo sem bóka-
kostnaði, lífeyrissjóði og
áhrifum tekna .
Útreikningur endur-
greiðslna miðast við tekjur
að námi loknu. Engar
marktækar tölur er að fá,
1-2
TVEIRNEMARÍ
HAGFRÆÐI
Þau fylgdust aö í gegnum
menntaskóla og síðan
viðskiptanám á 5 árum i
Háskóla íslands.
1) Annað þeirra var
ógiftur og bamlaus karl-
maður. Hann bjó í leigu-
húsnæði á meðan hann var
í HÍ, þar sem þrengslin i
svo að hér eru gerðar
nokkrar spár, m.a. um
launaskrið eftir starfsaldri.
Athuga ber að þar sem allar
aðrar tölur miðast við
verðlag í september 1987, er
ekki gert ráð fyrir
tekjubreytingum vegna
nýrra samninga hér.
Tekjutaflan sem hér er
notuð er þannig:
foreldrahúsum leyiðu ekki
að hann byggi þar.
Heildamámsskuld hans fer
í 1.167.750 kr. Endur-
greiðsla hans að námi loknu
nemur á ári 31-39 þús. kr. ,
og verður hann því búinn að
greiða lán sitt upp 34 ámm
eftir námslok, u.þ.b. 60 ára
gamall.
Dæmi Tekjur á ári miðað við endurgreiðsluár
nr. Fýrstu 5 ár Ar 6-15Ár 16-25 Ár 26-40
-10,11,12,13 650 000 715 000 785 000 650 000
-14,15,16 700 000 770 000 850 000 700 000
-3,4,5,6,7,8,9 800 000 880 000 970 000 800 000
-1,2 800 000 880 000 970 000 800 000
B3
Stúdentablaðið