Vaka - 01.09.1929, Blaðsíða 86

212
JÓN JÓNSSON:
[vaka]
má ráða svo margt af um siði og háttu forfeðra vorra.
Að því er mér skilst, hefir þessi þögn fornritanna leitt
til þess, að flestum ef ekki öllum norrænufræðingum
hefir komið saman um það, að yfirleitt hafi cnginn
söngur tíðkazt á Norðurlöndum, og þá heldui ekki
hér á landi, í heiðni, en að söngurinn hafi fyrst bor-
izt út hingað með kristninni, þegar kaþólskir klerkar
hófu upp raddir sínar og sungu og tónuðu hinar löngu
messur.
Ég vil nú í fáum dráttum leitast við að leggja drög
að því að sanna, að hér sé um mjög mikinn misskiln-
ing að ræða, og sem ástæðu fyrir þögninni i fornrit-
unum benda á það, að hún kunni að stafa af bví, að
sagnaritararnir, sem allir voru kristnir, og flestir klerk-
ar, hafi haft megna andstyggð og ýmugust á öllum
heiðnum söng, sumpart af því, að þeim þótti hann ó-
fegri en kirkjusöngurinn, sumpart af því, að þeir á-
litu hann svo nátengdan heiðnum átrúnaði og blótsið-
um, sem auðvitað var rétt, að honum bæri að útrýma
sem fyrst. Ég hygg að þetta kunui að vera aðalástæðan
til þess, hve ritin lýsa sjaldan lilótsiðum og þá um
leið söngnum, sem þeim var óhjákvæmilega samfara.
Fyrst er að geta þess elzta, sem þekkist, á tónlistar-
sviðinu, það eru lúðrarnir frægu, sem ekki alls fyrir
löngu hafa fundizt víðsvegar um Norðurlönd og á
Þýzkalandi norðanverðu. Lúðrar þessir hafa helzt fund-
izt í mýrarjarðvegi, 34 talsins, þar af hafa 23 fundizt
í Danmörku, 8 í Svíþjóðu, 2 í Noregi og 1 á Norður-
Þýzkalandi. Fornfræðingar telja þá vera frá eiröldinni;
ættu þeir eftir því að vera 3 til 4 þúsund ára gamlir.
Þrátt fyrir svona háan aldur, hafa sumir þeirra varð-
veitzt svo vel, að á þá má þeyta enn i dag. Tónsvið
þeirra hafa verið litskýrð og tónabygging ákveðin
fræðilega. Menn hafa átt kost á að heyra leikið á þá,
jafnvel á grammófón og í víðvarp. Þeir eru allstórir,
sumir um hálfan annan meter á lengd, og sumir allt að