Vikan - 15.01.1981, Page 27

því að þeir fóru að verpa í Reykjavík.
Auk þess hafa nokkrir aðrir nátlstaðir
fundist: yfirbvgging stúku Laugardals-
vallar. norðurgafl Háskólabiós.
Áburðarverksmiðjan i Gufunesi og
símstöðin við Suðurlandsbraut.
Talningar hafa verið gerðar við flestalla
náttstaðina bæði meðbeinum talningum
og af myndurn en sú aðferð er mun
nákvæmari. einkum þegar fjöldinn er
farinn að skipta hundruðum og jafnvel
þúsundum. Tvær talningar voru gerðar
árið 1975 en síðan taiið af og til frá júlí
1977 og fram til vors 1978." segir
Skarphéðinn.
,.í Skógræktarstöðinni i Fossvogi eru
5-6 grenilundir með allt að 8-10 m háum
trjám. Þrir þeirra hafa verið langmest
notaðir en þeir hafa verið nefndir Svarti-
skógur. sem er austan við aðalhlið Skóg-
ræktarstöðvarinnar. Hermannslundur
sem er i norðaustur horni Skógræktar-
stöðvarinnar og Tyrkjadúfulundur sem
er neðan skrifstofubyggingarinnar. Af
þeim er Svartiskógur langmest notaður.
einkum seinni part sumars og á haustin
þegar fjöldinn er mestur.
Hámarksfjölda hefur starahópurinn
þegar náð i júlí en þá er stór hluti fugl-
anna ungar frá vorinu. Þegar liða fer á
veturinn fækkar fuglunum jafnt og þétt
og voru þeir aðeins um 700 frá desember
til febrúar 1977-1978 en síðast í febrúar
fjölgaði þeini i ca 900 en fækkar fljótlega
aftur og eru 183 þann 22. mars 1978. Þá
er liklegt að hluti þeirra sé farinn að
nátta sig á varpstöðvunum. Þann 6.
febrúar 1976 voru engir starar i Skóg-
ræktarstöðinni eftir að almyrkt var
orðið en ekki er óliklegt að þeir hafi þá
náttað sig i stúku Laugardalsvallar þótt
ekki sé hægt að fullyrða neitt þar um."
Skarphéðinn hefur reynt að grafast
fyrir um stofnstærð starans i Reykjavik:
„Talningar árið 1978 í Skógræktarstöð-
inni í Fossvogi og i stúku Laugardals-
vallar í febrúar og mars gefa um 1000
fugla. Vitað er að starar nátta sig víðar.
en athuganir benda til þess að það sé
ekki mikill fjöldi og örugglega innan við
1000 fuglar. Mjög líklegt er því að fjöldi
varppara í Reykjavik sé 500-1000 að
vori.”
Útfrá þessari stofnstærð (500 varp-
pöruml. og með því að beita reikni-
formúlum sem leitt hafa af visindalegum
rannsóknum á viðkomu starans. kemur i
ljós að stararnir voru nálægt 2500 þegar
hópurinn hafði náð hámarksfjölda i júli
1978. Starinn hefur að líkindum nægar
varpstöðvar á höfuðborgarsvæðinu. og
nýjustu athuganir benda til þess að
honum hafi fjölgað siðan 1978. Siðast-
liðið hausi voru taldir yfir 2500 starar i
Skógræktinni.
Vondur fugl?
„Slarinn er í alla staði mjög skemmti-
legur fugl." segir Skarphéðinn.
„Hann hefur verið nefndur „hundur
fátæka mannsins". bæði vegna þess að
það er nóg af honum og einnig vegna
þess að hann er mjög skemmtileg hermi-
kráka. Hlusti maður á starann á vorin
heyrist hve vel honum tekst að herma
eftir til dæmis lóunni eða tjaldinum.
Sá frægi Konrad Lorenz leiðbeinir
mönnum i bók sinni Talað við dýrin.
hvernig hægt sé að hafa stara fyrir hús-
Algeng sjón að sjá starann í stórum
hópum, einkum áður en fuglarnir
halda á náttstaðinn. Ein besta að-
ferðin til að komast að raun um
stofnstærð starans er að taka af
fuglunum Ijósmyndir i Ijósa-
skiptunum.
dýr. Hann segir að það sé hægt að kenna
staranum að herma eftir mæltu máli.
Lorenz skýrir frá þvi hvernig hirða eigi
starann og mælir með þvi að fuglinn
hafi sem mest frelsi innanhúss.”
Aðspurður hvort starinn sé ekki
vondur fugl. þar eð honum fylgir fló sem
leggst á fólk. svarar Skaphéðinn:
„Staraflóin svonefnda (Ceratophyllus
gallinea gallineal lifir á mörgum teg-
undum af spörfuglaætt auk dúfna og
hænsna og margra annarra tegunda.
Fullorðnu flærnar sjúga blóð úr
fuglunum og verpa eggjum í hreiður
þeirra. Úr eggjunum skriða ormlaga
lirfur sem lifa á ýmsum lifrænum efnum
i hreiðrinu. Lirfurnar breylast siðan i
hreyfingarlausar púpur. og úr púpu
hamnum kemur að lokum fullorðin fló.
Ef flærnar finna ekki stara til að sjúga
blóð úr fara þær oft á flakk og misgripa
sig þá oft á fólki. Einkum ber á þessu cl'
lokað hefur verið fyrir inngöngu starans
að sinu gamla hreiðri. Er þvi nauðsyn
legt að nienn hreinsi út gömul hreiður
og loki fyrir öpið að hreiðrinu áður en
stari fer að huga að varpi. ef talið er að
hætta á flóabili sé fyrir hendi. Langbest
væri að húsráöendur lokuðu þcim
stöðum á húsum sinum í tima. þar sem
óæskilegt sé að --t iri verpi. en stæðu
ekki i þvi að bægja lionum frá el'tir að
hann hefur verpt eins og komið hefur
fyrir.”
'Lesendum Vikunnar. sent hafa áhuga
á að fræðast meira um starann eða að
koma upplýsingum á framfæri. skal
bent á að hafa samband við:
Skarphéðin Þórisson.
Náttúrufræðistofnun islands.
pósthólf 5320,
125 Reykjavík.
„Starinn er i alla staði mjög
skemmtilegur fugl" segir Skarphéð-
inn Þórisson náttúrufræðingur.
3. tbl. Vikan 27