Bjarmi - 01.03.1994, Blaðsíða 6

Með því oð
maðurinn er
ein heild, gefo
kristnir menn
ekki ólitið, oð
solin við douð-
onn ofklœðist
einum líkomo
til þess oð
klœðost öðr-
um.
6 DJAPAAI
þá fyrst vandast málið. Mannkynsfræðararnir
kenna sína viskuna hver og þekking þeirra
flestra virðist rista ákaflega grunnt og oft vera
í algjöru ósamræmi við þekktar, sögulegar
staðreyndir og nægir í því sambandi að benda
á áðumefnda bók Shirley MacLaine.
Kristinn monnskilningur
Þetta leiðir hugann að kristnum mannskiln-
ingi. Að kristnum skilningi er maðurinn ein
heild. Hann er ekki skiptur í tvö eðli, líkama
og sál. Þegar talað er um líkama og sál, á
hvort tveggja hugtakið við heild mannsins.
Maðurinn er líkami. En það er líka hægt að
segja, að maðurinn sé sál. Hugtökin líkami og
sál taka til ákveðinna tengsla. Líkaminn er
sýnilegur hluti manneskjunnar, það sem bind-
ur okkur stund og stað, hin fyrsta mynd sem
við blasir. Sálin merkir líf líkamans, hið lífg-
andi afl, samhengið í lífi mannsins, það sem
tengir manninn sjálfum sér og sögu sinni frá
vöggu til grafar, sjálfið. Og loks getur sálin
merkt tengslin, hin lífrænu tengsl okkar við
umhverfi okkar og þá tengsl okkar við Guð.
Þegar Guð gefur okkur hlutdeild í eilífu lífi,
snertir sú hlutdeild sálina.
En hvort tveggja líkami og sál er hluti
sköpunarinnar. Sem líkami og sál er maðurinn
skapaður. Sálin er enginn guðdómlegur veru-
leiki, enginn eilífur veruleiki, sem búi um
tíma í jarðneskum líkama. Sálin á sér upphaf í
lífi hverrar persónu og framtíð hennar er eins
og framtíð líkamans í hendi Guðs.
Stundum er talað um manninn sem líkama,
sál og anda. Sálin merkir þá hið lífgandi afl og
samhengi okkar en andinn það sem ákvarðar
lffsstefnu okkar og er oft talað um hjartað í
sömu merkingu. Andinn eða hjartað er þá hið
innsta í okkur. Þegar Guð hefur áhrif á okkur,
þá hefur hann áhrif á anda okkar. Þangað ná
náðaráhrifin, þar býr trúin. En þar gerist líka
uppreisnin og í andanum býr þá vantrúin. Frá
andanum ná áhrifin til líkamans: Trúin ber á-
vöxt í góðum verkum.
Með því að maðurinn er ein heild, geta
kristnir menn ekki álitið, að sálin við dauðann
afklæðist einum líkama til þess að klæðast
öðrum. Líf eftir dauðann hlýtur að taka til
heildar mannsins, líkama, sálar og anda og
ekki aðeins hluta hans. Kristin von er um alls-
herjarendurnýjun allra hluta: „En eftir fyrir-
heiti hans væntum vér nýs himins og nýrrar
jarðar, þar sem réttlæti býr.“ „Og dauðinn mun
ekki framar til vera, hvorki harmur né vein né
kvöl er framar til. Hið fyrra er farið.“ (2Pt
2.13; Opb 21.4)
Hitt gildir líka, að sú hlutdeild í eilífu lífi
sem við eigum í trúnni varir við, enda þótt
jarðnesk mynd lffs okkar hrörni og deyi. í Fil-
ippíbréfinu talar Páll t.d. um eigin, yfirvofandi
dauða þannig, að hann sé að fara til fundar við
Krist og dveljast með Kristi. En sú tilvera er
millibilsástand, uns hinn mikli dagur kemur
og Guð leiðir í ljós tilgang sinn með sköpun
sína til fullnustu. Þangað til sjáum við einung-
is óljóst eða svo sem í skuggsjá: „Nú sjáunt
vér svo sem í skuggsjá, í ráðgátu, en þá mun-
unt vér sjá augliti til auglitis. Nú er þekking
mín í molum, en þá mun ég gjörþekkja eins og
ég er sjálfur gjörþekktur orðinn. En nú varir
trú, von og kærleikur, þetta þrennt, en þeirra
er kærleikurinn mestur." (lKor 13.13)
Endurholdgun og Diblíon
En hvað með staði eins og hjá Matteusi 17.
kapítula, þar sem talað er um, að Elía eigi að
koma aftur og sé þegar kominn í Jóhannesi
skírara (Mt 17.10-13)? Er ekki þar talað um
endurholdgun?
Nei, því verður að svara afdráttarlaust neit-
andi. I fyrsta lagi segir í síðari Konungabók
svo frá Elía, að hann hafi ekki dáið, heldur
verið hafinn til himins með líkama og sálu
(2Kon 2). Því álitu Gyðingar, að Elía væri fær
um að stíga niður til jarðar aftur. í öðru lagi
var Elía á dögum Nýja testamentisins tákn
fyrir spámennina. Gyðingar væntu spámanns
sem átti að undirbúa komu Messíasar. Sá spá-
maður átti að vera spámaður líkur Elía. Þannig
notar Nýja testamentið hugmyndina, þegar
það ber saman Elía og Jóhannes skírara. Jó-
hannes skírari er í Nýja testamentinu talinn
spámaður líkur Elía.
En talar Nýja testmentið ekki um endur-
fæðingu? Hvað sagði ekki Jesús við Nikó-
demus? „Sannlega, sannlega segi ég þér: Eng-
inn getur séð Guðs ríki, nema hann fæðist að
nýju.“ (Jh 3.3) Er ekki þarna talað um endur-
holdgun? Er ekki þarna gefið fyrirheit um
nýja fæðingu til þess að unnt sé að bæta fyrir
það sem fórst fyrir í þessu lífi?
Nei, svo er ekki. Endurfæðing merkir í
Biblíunni og máli kristinnar trúar ekki fæð-
ingu sálar í nýjum líkama, heldur endurnýjun
okkar til sálar og líkama fyrir iðrun, afturhvarf
og trú. Iðrun merkir að velja nýja lífsstefnu,
hverfa frá tilteknu líferni og velja annað. Og
þar kemur fram enn eitt grundvallaratriði
kristins boðskapar: Maðurinn er ekki flæktur í
óumflýjanlegt net örlaga, heldur á hann mögu-
leika á nýju lífi. Fagnaðarerindið er tilboð um
fyrirgefningu syndanna. Það er Guð sem fyrir-
gefur syndimar og það merkir, að hann strikar
yfir það sem við höfum áður gert og gerir
okkur tilboð um nýtt líf hér og nú.
Það er einmitt boðskapurinn um afturhvarf,
iðrun og trú sem mótmælir hvers konar kenn-
ingu um karma og endurholdgun. Það stað-
festa einmitt orð Jesú til ræningjans á krossin-
um. Þau væru háð, ef Jesús hefði haldið því
fram, að ræninginn ætti eftir að fæðast aftur til
jarðarinnar í því skyni að afplána refsinguna
sem hann hefði til unnið. Nei! Jesús var af-
dráttarlaus, þegar hann sagði: „Sannlega segi