Eimreiðin - 01.07.1946, Síða 82

226
FORNRITIN OG VÍSINDAMENNIRNIR kimreiðiN
„Hlífum oss fyrst ok gætum vápna várra, at vér berim eigi á sæ ok
kastim á glæ.“
Neðanmáls er skýrt orðið „glœr: gjótur, fráburður, þ. e. að
skip ber frá færum fyrir straumi eða vindi (glæja: bera frá).
Orðatiltækið: at kasta e. u. á glæ er enn liaft í frummerkingu
sinni: aS kasta (renna) færi, þegar glær er — en þá Ieggjast færi
á ská og fara svo grunnt, að litlar líkur eru til þess, að fiskur bíti á,
nema liann sé á göngu“. (Þessa skýringu hefur Björn Guðfinnsson
látið í té). Sbr. „Þessa bæn orti séra Sveinn, sá hana les ei
stendur einn.“
Hvaðan „idean“ um þessa skýringu er runnin sjá menn, ef þeir
1 líta eftir orðinu „glær“ í orðabók S. Blöndals. Hann telur að orðið
merki: Hav og færir til sönnunar vestfirzkt orðatiltæki: „fœriS
er á glœ“: Medesnoren liænger ikke lodret ned, men Iigger skraa
ud i Söen paa Grund af Ström eller Vind.“
Hér á viS að nota orðið „tækni“, sbr. orð Gísla Iieitins Magnús-
sonar: „Þeir taka þetta liver eftir öðrum liugsunarlaust.“ „FœriS“
virðist hafa verið með tvöföldum öngli, a. m. k. lianga þeir báðir á
bonum og það má kalla tækni, því að engin beita er á önglinum,
en ,,teknik“ verður það tæplega nefnt, heldur venja. Hvernig vita
þeir, að ekki geti verið um að ræða annað „fœri“ en fiskilínu?
Samkvæmt íslenzkum framburði nú, eru þó til mörg fleiri „fœri“-
Halda mennirnir, að fiskar gleypi ekki beitu nema hún sé fi-atn-
reidd á „lóSréttum“ öngli? Og auk þess ruglar Björn GuðfinnssoU
því saman, sem kallað er: að fiskar „vaSi“ (þ. e. baldi sig nálægt
yfirborði sjávarins) og sé á göngu“.
Finna þeir ekki, að þeir eru að skýra það, sem þeir bera ekkí
skyn á?
Vita þeir ekki, að t. a. m. lax er „veiddur á stöng“ í straumám?
þó að liann liafist ekki við nálægt yfirborði árinnar?
Það lítur a. m. k. ekki út fyrir, að svo sé, og það er einmitt þetta
(að „lieil lialarófa“ „nafnbœttra vísindamanna, í íslenzkum fræð-
um“, ber blákalt fram bersýnilegar vitleysur), sem óhjákvæmilega
blýtur að vekja bjá mönnum þá trú, að allt, sem þeir segja, sé vis-
indalegt „schwindel“, eða geti verið það. Og spurning um þa®
hlýtur að vakna lijá mönnum, livort tímabært sé að kosta ógrynni
fjár til þess, að „menn af þessum vísindaskóla“ semji orðabók
yfir íslenzkt mál að fornu og nýju. Eru nokkrar líkur til þess, að