Ægir - 01.08.1946, Blaðsíða 20

210
Æ G I R
l'eir liafa lifað það að fá 4—5 aura fyrir
í islckílóið og allt upp í 4G—50 aura eða
jafnvel meira eins og átti sér stað á styrj-
aldarárunum seinustu Verðið á fiskinum
er háð verðsveiflum. Umsköpun sú í sjávar-
útveginum að taka upp vélknúna báta í stað
árabáta gefur góða lmgmynd um þá stöð-
ugu þróun, er finna má dæmi um í hverju
samfélagi.
En fiskimennirnir liafa ekki verið mörg
ár að veiðum í Lófót, þegar þeir komast að
raun um, að afkoma þeirra er ekki eingöngu
lcomin undir bættri aðstöðu við veiðarnar
og verðlaginu á afurðunum. Ekki má
gleyma því að veiði gefst misjafnlega.
Mörgum er gjarnt á að halda því frain,
að Lófótveiðarnar séu reknar með gamal-
dagsaðferð. Menn, sem ekki koma nærri
sjávarútveginum, ganga upp í þeirri trú, að
betur mundi reynast að veiða með botn-
vörpu á þessum fiskislóðum. En því er til
að svara, að í Lófót er eltki hægt að toga
með þeim togútbúnaði, sem þegar er þekkt-
ur, og er það af þeirri einföldu ástæðu, að
fiskurinn í Lófól er allur upp í sjó. Með
þessu stórtæka veiðarfæri er því ekki liægt
að leysa það viðfangsefni, sem mest er að-
kallandi i samhandi við Lófótveiðarnar.
Eiskgöngurnar koma til Lófót svo að
segja á sama tíma á hverju ári, en eru mis-
jafnlega stórar. Á vertíðinni í ár fékkst
nokkur reynsla með ný veiðarfæri, en með-
an verið er að revna þau, er ekki annars
kostur en að hagnýta þau veiðarfæri, sem
]>egar eru þekkt þar. svo skynsamlega sem
verða má.
A þann hátt er hka liægt að reka Lófót-
veiðarnar með ódýrara hætti en nokkrar
aðrar fiskveiðar.
Mikill hluti af þeitn fiskimönnum, sem
veiðar stunda við Lófót, stunda eigin at-
vinnu utan verlíðar eða þeir vinna hjá for-
eldrum sínum eða bændum. Margt mælir
með því, að sömu mennirnir stundi ekki
háða ]>essa atvinnuvegi, sem eru i raun og
veru mjög ólíkir. Með því að menn gefi sig
að öðrum hvorum atvinnuveginum notast
betur að vinnunni. Landbúnaðurinn er svo
lítilfjörlegur, að þeir, sem stunda hann, eru
neyddir til að leila sér atvinnu annað.
En það er ekkerl upp úr því að hafa að
stunda veiðar við Lófót, segja sumir. Þessi
slaðhæfing er vítanlega út í bláinn og eng-
inn leyfir sér að bera hana á borð, er nokk-
uð þekkir til þessara mála.
Árið 1936 var fyrst gerð athugun á tekj-
um fiskimanna við Lófótveiðarnar. Það ár
var lítil veiði. Menn báru almennt mjög
lítið úr býtum, meira að segja enn minna
en almennt hafði verið krafizt minnst, en
það voru 20 króna hreinar tekjur á viku.
IJessi varð árangurinn þrátt fyrir það, að
ríkið ábyrgðist lágmarksverð til fiskimann-
anna. En að ])essari vertíð undanskilinni
var góð veiði fram að styrjaldarbyrjun og
þá um leið betri fjárhagsafkoma. Vegna
styrjaldarinnar hækkaði fiskverðið, en jafn-
lramt því minnkaði þátttakan í veiðunum,
en þetta livorttveggja hafði það í för með
sér, að árangur af veiðunum varð betri
fvrir hvern einstakan bát, vegna hækkandi
verðs og meiri afla. Hins vegar liækkaði úí-
gerðarkostnaðurinn. Verð á veiðarfærum
tvöfaldaðist og á vertíðinni 1942 var verð á
olíu orðið fimmfalt hærra en fyrir styrj-
öldina.
Miklir erfiðleikar voru á að fá veiðarfæri,
og því gátu fiskimennirnir ekki hagað veið-
iinum svo sem ákjósanlegast hefði verið, en
þrátt fyrir það urðu hlutir sjómanna tvisvar
til þrisvar sinnum meiri en fyrir styrjöld-
ina. Segja má, að ])eir hafi upp og nið.ur
h.a'kkað um 150% • Þegar á það er lilið, að
nauðsynjar hækkuðu um 80%, hefur því
hin raunverulega liæltkun á tekjum fiski-
manna orðið 70%. Miðað við árangurinn af
Lófótveiðunum lagaðist hagur fiskiinann-
anna um fram það, sem gerðist hjá öðrum
stéttum og sá enginn ofsjónir yfir því.
Fiskimennirnir fóru á síðustu vertíð með
hálfuin huga. Þeir höfðu lítil veiðarfæri og
]>eir ætluðu að verðið væri ekki jafnhátt og
húasl hefði mátt við. En verðtíðin 1946 var
óvenjulega góð. Fiskgengd var óvenju mikil
og veðursæld að sama skapi. Það var eins
og allt legðist á eitl um það, að vel notaðist