Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Blaðsíða 29

hinna sósíalisku ríkja með Sovétríkin í fararbroddi. Hér
er sem sé um að ræða skyldur, sem taldar eru, að hvíla
eigi á hinum einstöku rílcjum, svo sem félagslegt öryggi,
réttur til atvinnu, að hverjum manni beri sama greiðsla
fyrir sama verk, að allir menn, sem vinnu stunda, skuli
bera úr býtum réttlátt og hagstætt endurgjald, er tryggi
þeim og fjölskyldum þeirra mannsæmandi lífskjör, réttur
til að stofna stéttarfélög, réttur til hvíldar og tómstunda.
Þá segir og, að hver maður eigi kröfur til lifskjara, sein
nauðsynleg eru til verndar heilsu og vellíðan hans sjálfs
og fjölskyldu hans. Mæðrum og börnum beri sérstök
vernd og aðstoð og að öll börn, skilgetin sem óskilgetin,
skuli njóta sömu félagsverndar. Loks eru svo ákvæði, er
tryggja eiga rétt manna til menntunar og sagt er, að for-
eldrar skuli öðrum ráða hverrar menntunar böm þeirra
skuli njóta.
öll þessi ákvæði verður hinsvegar að skoða, fyrst og
fremst, sem háleitar hugsjónir, sem hvert ríki fyrir sig,
kann að taka meira eða minna tillit til í fram-
kvæmd stjórnarathafna sinna og innanlandslöggjöf.
Koma þessi ákvæði þvi vel heim við Mannréttindayfir-
lýsinguna sjálfa, alla í heild, sem i raun réttri er aðeins
nokkurskonar stefnuyfirlýsing þeirra þjóða, sem hana
hafa samþykkt, en er ekki eins og áður segir, gildandi
millirikjasamningur, sem viðkomandi ríki eru bundin við
að framkvæma út í yztu æsar.
Að lokum vil ég svo nefna enn eitt ákvæði Mannrétt-
indayfirlýsingarinnar, sem hingað til hefur ekki verið talið
til mannréttinda, en það er það ákvæði 27. gr., sem segir,
að hver maður skuli njóta lögverndar þeirra hagsmuna,
í andlegum og efnalegum skilningi, er leiðir af vísinda-
verki, ritverki eða listaverki, sem hann er höfundur að.
Af þessu sést, að hinn svokallaði höfundaréttur er hér
talinn til mannréttinda. Þess má þó geta í þessu sam-
bandi, að nærri öll ríki hafa þegar fyrir löngu tryggt
Tímarit lögfræðinga
89