Tímarit lögfræðinga - 01.10.1974, Blaðsíða 16

vera beinir aðilar að þeim samningi, sem gerður er. Hefur á þessa
aðstöðu reynt sérstaklega, t. d. í sambandi við uppsögn kjarasamnings,
Fd. V. 54.
Þegar ekki er um að ræða kaup og kjör þeirra launþega, sem lög
nr. 46/1973 taka til, semur ríki, sveitarfélag eða aðrar opinberar
stofnanir við stéttarfélög á sama hátt og aðrir vinnuveitendur, og
gilda sömu reglur um þessa kjarasamninga og aðra slíka samninga.
Spurning gæti risið um það, hve formbundinn félagsskapur þarf að
vera til að geta verið aðili að kjarasamningi, — stéttarfélag. Geta tveir
eða þrír menn talist stéttarfélag eða gæti t. d. vinnuflokkur, sem ekki
hefur bundist öðrum félagstengslum en þeim sem leiðir af vinnu þeirra,
gert kjarasamning? 1 1. gr. laga 80/1938 segir aðeins, að mönnum sé
rétt að stofna stéttarfélag í þeim tilgangi að vinna sameiginlega að
hagsmunum launtaka, en lögin setja ekki önnur skilyrði en þau, að
félögin séu opin öllum ? hlutaðeigandi starfsgrein og að félagssvæðið
sé eigi minna en eitt sveitarfélag. En hvað sem um þetta er, má full-
yrða, að einn maður getur ekki gert kjarasamning.
Þegar rætt er um aðild að kjarasamningi, er rétt að drepa á það, að
45. gr. laga nr. 80/1938 setur þá aðalreglu, að sambönd verkalýðs-
félaga, þ. e. stéttarfélaga, reki fyrir hönd meðlima sinna mál fyrir
Félagsdómi, með þeim undantekningum þó, sem nánar er kveðið'á um
í nefndri grein. Rétt mun að líta á þetta ákvæði sem einskonar mál-
flutningsumboð samböndum stéttarfélaga til handa. Þeim er hér gefið
nokkuð agavald, ef til vill mætti að einhverju leyti líkja því við fjár-
haldsmennsku. Samband getur þó ekki hindrað málssókn stéttarfélags,
stéttarfélagið er tvímælalaust rétthafinn, samningsaðilinn.
Þessi málflutningsregla er eins og segir í athugasemdum við frv.,
sett til að stuðla að því, að færri mál fari fyrir Félagsdóm en ella.
Það breytir ekki aðild stéttarfélags að kjarasamningi þótt félag þurfi
samkvæmt samþykktum þess sambands sem það er í að leita samþykk-
is sambandsins á kjarasamningsgerð sinni.
Efni kjarasamninga.
Með kjarasamningi eru settar reglur um laun og önnur kjör laun-
þega, sem gilda skulu á samningstímabilinu. Kveðið er almennt á um
kaup, mánaðar-, viku- eða tímakaup, lengd dagvinnutíma, eftirvinnu,
vaktavinnu, aðbúnað á vinnustað og ýmis almenn atriði. Þá geymir
kjarasamningur einnig mörg atriði, sem lúta beint að samskiptum
samningsaðilanna og samningsgerð þeirra, svo sem um samningstíma,
78