Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Blaðsíða 12

meðferð dómsmála væri greiðari eða sönnunarbyrði væri létt af stefnanda. Ef
stefna skal að því, að sjúklingar fái almennt bætur fyrir heilsutjón, sem þeir
verða fyrir vegna læknismeðferðar, verður að koma á bótaúrræðum, þar sem
bótaréttur er ekki háður skilyrðum þeirra skaðabótareglna, er nú gilda. Það
hefur verið gert í sumum nágrannaríkjum okkar á Norðurlöndum. í næsta kafla
verður stuttlega sagt frá norrænum nýmælum á þessu sviði.
2. NÝ NORRÆN BÓTAÚRRÆÐI
Á undanförnum árum hafa grannþjóðir okkar á Norðurlöndum komið á fót
sérstökum bótakerfum til þess að greiða bætur vegna líkamstjóns, senr nrenn
verða fyrir í tengslum við heilsugæslu, t.d. tjóns af læknisaðgerðum. Hliðstæð
bótakerfi ntunu ekki vera til utan Norðurlanda.
Bótakerfi þau, er nú verður getið, greiða bætur, sem eru í meginatriðum í
samræmi við almennar skaðabótareglur. Reglur þeirra kveða þó á um að tjón,
sem nær ekki tiltekinni lágmarksfjárhæð, skuli eigi bætt. Er það gert til þess að
spara kostnað vegna meðferðar og greiðslu smávægilegra krafna.
Svíþjóð
Svíar riðu á vaðið með svonefndri sjúklingatryggingu (patientförsákringen)
árið 1975. Réttur til bóta úr sjúklingatryggingunni er óháður því, hvort
sjúklingur á skaðabótakröfu að lögum. Fjárhæð bóta er hins vegar í meginatrið-
um ákveðin eftir reglum skaðabótaréttar. Vátryggingin tekur í stórum dráttum
til líkamlegs heilsutjóns, sem rakið verður til heilsugæslu, ef ekki er um að ræða
fyrirsjáanlegar afleiðingar eða fyrirsjáanlegan fylgikvilla sjúkdóms þess, sem
leitað var lækningar á.
Markmið sjúklingatryggingarinnar er að stórauka rétt sjúklinga til bóta frá því
sem var eftir hinum hefðbundnu skaðabótareglum. Þegar semja skyldi reglur
um sjúklingatrygginguna með þetta markmið í huga, var þó ekki ákveðið að láta
vátrygginguna taka til allra afleiðinga af læknismeðferð ívíðtækri merkingu þess
orðs. Reglurnar voru mótaðar með það í huga, að kostnaður við hið nýja
bótaúrræði yrði innan skynsamlegra marka, jafnframt því að taka eðlilegt tillit til
þarfa sjúklinga fyrir bætur. Ekki hefur verið auðvelt að semja reglur með þetta
að leiðarljósi, enda var hinum upphaflegu reglum breytt nokkrum sinnum.
Samkvæmt reglunum skal greiða bætur vegna „meðferðartjóns“ (behand-
lingsskada). Ákvæðin um hvað teljist vera meðferðartjón eru flókin. Þau eru í 2.
og 3. gr. skilmála fyrir sjúklingatryggingu. Fer 2. gr. hér á eftir í íslenskri
þýðingu:
2. gr. Meðferðartjón merkir líkamsáverka eða líkamlegan sjúkdóm sem:
2.1 er bein afleiðing af rannsókn, meðferð eða annarri slíkri athöfn, enda sé
138