Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Page 55

5.2.2.8 Samningar um farþegaflutninga
Engar sérstakar leiðbeiningarreglur taka til þess hvers lands lögum skuli
beita um farþegaflutninga. Hér skal áréttað að 4. mgr. 4. gr. tekur einungis til
samninga um vöruflutninga. Gildir því leiðbeiningarregla 2. mgr. 4. gr. við
ákvörðun á því hvers lands lögum beita skuli um þessa samninga. Það hefur því
líkumar með sér að beita skuli lögum þess lands þar sem starfstöð eða aðalstöðv-
ar flytjandans eru.98
5.2.2.9 Samantekt
Eins og þetta yfirlit ber með sér má ljóst vera að reglan um að aðalskylda
samnings ráði lagavali leiðir ekki ávallt til sanngjamrar niðurstöðu enda þótt
auðvelt sé að ákvarða hver sé aðalskylda samnings. í lögum nr. 43/2000 er tekið
tillit til þessa í 2. málsl. 5. mgr. 4. gr. þar sem fram kemur að leiðbeiningarregl-
umar eigi ekki við ef af öllum aðstæðum verður ráðið að samningurinn í heild
hafi ríkari tengsl við annað land en leiða myndi af þeim ákvæðum. Hitt er annað
mál að torvelt kann að vera að meta hvers lands lögum beita eigi í einstökum
samningssamböndum. Niðurstaðan í þeim efnum ræðst einfaldlega af skýringu
á leiðbeiningarreglum 2.-4. mgr. 4. gr.
5.3 Samningar um réttindi yfir fasteign
í 3. mgr. 4. gr. ræðir um samninga sem varða fasteignir og réttindi yfir fast-
eignum, þ.m.t. afnotarétt. Þar kemur fram að þrátt fyrir ákvæði 2. mgr. 4. gr.
skuli, að því marki sem samningur varðar réttindi yfir fasteign, þ.m.t. afnotarétt,
að jafnaði litið svo á að samningur hafi sterkust tengsl við það land þar sem
fasteignin er.99
Reglan gildir einnig þótt aðeins hluti samningsins varði fasteignir en þá
aðeins að því marki er varðar þann hluta. í henni felst að jafnan skuli litið svo á
að samningur hafi sterkust tengsl við það land þar sem fasteignin er. Þetta er
regla sem var talin gilda í lagaskilarétti margra Evrópuríkja áður en Rómarsamn-
ingurinn tók gildi. Orðalagið „jafnan litið svo á“ bendir til þess að unnt er að
hnekkja þessari forsendu ef atvik að öðru leyti benda sterklega til þess að samn-
ingur hafi eftir sem áður sterkust tengsl við annað land. Ákvæði 3. mgr. 4. gr.
hefur verið skýrt svo að utan gildissviðs þess falli samningar um byggingu húsa
og annarra mannvirkja og viðgerðarsamningar enda er þar frekar um að ræða
98 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 21 o.áfr. Hér skal bent á 149. gr.
siglingalaga nr. 34/1985 sem kveður svo á að fyrir fram megi ekki semja um frávik frá reglunum í
130.-148. gr., svo og 3.-5. tölul. 215. gr., farþegum í óhag.
99 Þessi regla kemur því heim og saman við hina almennu reglu alþjóðlegs einkamálaréttar þess
efnis að beita skuli lögum þess lands þar sem eign er (lex situs) um réttarsamband aðila sem varðar
fasteign með sama hætti og um eignarréttindi yfir fasteign og álitamál þeim tengd. Rétt er að benda
á að reglan um sterkustu tengslin myndi einnig leiða til sömu niðurstöðu, sbr. t.d. H 1951 268.
163