Stúdentablaðið - 01.10.2001, Blaðsíða 18

18 stúdewtablattift
viðtalið
ffSjálf lærði ég að segja „góðan
daginn" á frönsku úr ævintýri H.C.
Andersens um Þumalínu því þar
ávarpar randaflugan hana á
frönsku. Það er alltaf erfitt að
r
kenna Islendingum franska „joð-
hljóðið", en þetta er í raun eins og
suðið í randaflugum og ég hef alltaf
notastvið það.áí
Hvert er að þínu mati gildi tungu-
málakunnáttu í nútímasamfélagi?
Tungumál cr lykill til að ljúka upp
dyrum út í heiminn og skilja heiminn
og menningarsvæði hans. Það er ekki
nóg að fá fréttir í gegnum sjónvarp, út-
varp eða í gegnum blöð því þar er kom-
inn milliliður í túlkun. Svo er ekki nóg
að kunna einungis ensku. Það er langt
því frá að vera nóg. Tveir aðilar af sitt
hvoru þjóðerni tala alltaf tiltölulega fá-
tæka ensku sín í milli, nema þeir séu
auðvitað sérfræðingar í tungumálinu.
Allt þetta stofnanamál og þessi enska
sem fram fer í viðskiptum er til að
mynda fullkomlega húmorslaus. Hún
er stöðluð og hér er ekki um lifandi
samtalsmál að ræða. Þetta er ekki enska
til að skilja hjartslátt mannsins eða blæ-
brigði hugans. Þetta er enska með
ákveðinn orðaforða sem er mjög ein-
skorðaður við það efni sem viðkomandi
xtlar að fjalla um í viðskiptum og slíku,
en ekki til að velta fyrir sér innstu rök-
um tilverunnar eða bregða á leik með
orðaleikjum og spaugi.
Vigdís notar hér tækifxrið og upplýs-
ir blaðamann um að hún sé í opinni
andstöðu gegn skammstöfunum.
Henni finnst þetta vera málleti sem ein-
angri fólk og setji í bása. Hún segir að
við opnum ekki blað öðruvísi en að
rýna í skammstafanir þar sem við reyn-
um að stafa okkur fram úr því hvað
þetta skildi nú vera. Hún segir rótina
koma frá Sameinuðu þjóðunum og að
þær séu mjög slæmar með þetta. Þótt
flcstir skilji skammstöfun á borð við
UNESCO, þá er aragrúi annarra cins
og UNICHEF og UNIFEM sem fólk á
erfiðara með að átta sig á. Vigdís vill
einnig meina að þetta einangri starfs-
greinar því margar greinar tala innbyrð-
is í skammstöfunum og svo þcgar farið
er að skrifa í blöð og færa sig út fyrir
hinn þrönga hóp, þá vita þeir sem fyrir
utan standa ekki nokkurn skapaðan
hlut um hvað verið er að ræða.
Hvað er hægt að gera til að örva
áhuga almennings á erlendum
tungumálum?
Þegar stórt er spurt veður fátt um
svör. Þótt mér þyki óskaplega vænt um
landa mína, þá finnst mér þeir hanga of
mikið á hinum enska spena. Enskan er
útland í þeirra augum. En enskan er
ekki samnefnari fyrir útlönd, ekki frekar
en franska, spænska, danska eða sænska.
Eg þreytist aldrei á að brýna mikilvægi
þess að Islendingar geri sér grein fyrir
því að þeir verða að hafa tök á einhverju
einu hinna norrænu tungumála. Ég er
farin að hallast að því að það er kannski
allt í lagi að taka eitthvað annað tungu-
mál en endilega dönskuna. Það yrði
bara svo dýr kúvending. Ég vil hins
vegar að tungumálakennsla byrji fyrr.
Hvað finnst þér um að danska sé nú
annað erlenda tungumálið sem börn
læra?
Ég var nokkuð hnuggin þegar það
var ákveðið. Mér fannst og finnst enn
að Norðurlandamálin hefðu lækkað í
sessi andspænis enskunni og þetta ýtir
undir þann skilning að danska sé ljót og
leiðinleg. Danska er einmitt mjög fal-
legt mál ef hún er fallega fram borin.
Ég segi oft við Dani að ef danskan er
fallega töluð þá sé hún eins og fiðlu-
konsert. Hún er svo kliðmjúk. Margrét
Danadrottning talar til að mynda af-
skaplega fallega dönsku. Annað sem er
mjög mikilvægt er sú staðreynd að ein-
kenni hvers menningarsvæðis er skapað
af tungumálinu sem þar er talað. Mað-
ur þekkir strax rólega Finnann, settlega
Svíann og hinn mjúka Dana, allir
þekkja Þjóðverjann og Fransmanninn.
Einkennin eru svo sterk. Franskan býð-
ur t.d. upp á að hún sé töluð hratt með
miklu handapati. Það er svo mikil
sveifla í þessu tungumáli og sveiflan
endurspeglast í öllum kúltúrnum, í
matnum, á veitingahúsunum, í leikhús-
inu, alls staðar. Svo ferðu til Þýskalands
þar sem er allt önnur menning, ,AHes
auf Deutsch,“ og það getur auðvitað
verið sjarmerandi út af fyrir sig. Tung-
an hefur einnig bundið okkur Islend-
inga dálítið niður en það er nú til allrar
hamingju smám saman að losna um
okkur blessaða fólkið!
Nú hefur áður verið minnst á Opna
Háskólann um allt land. Hvernig var
að kenna börnunum?
Það var ótrúlega gaman að kenna
krökkunum í Keflavík. Á þriðja tug
krakka mættu víðs vegar af Suðurnes-
inu. Það var svo' gaman að vera með
þeim því þegar börn heyra tungumál,
þá verða þau svo skörp. Við byrjuðum
á því að kenna þeim að segja „góðan
daginn.“ Sjálf lærði ég að segja „góðan
daginn“ á frönsku úr ævintýri H.C.
Andersens um Þumalínu því þar ávarp-
ar randaflugan hana á frönsku. Það er
alltaf erfitt að kenna Islendingum
franska „joð-hljóðið“, en þetta er í
raun eins og suðið í randaflugum og ég
hef alltaf notast við það. Svo héldum
við áfram með venjubundna frasa á
frönsku og það var ótrúlegt hvað þau
náðu miklum árangri. Þau teyguðu
þetta í sig. Ég veit ekkert skemmtilegra
en að kenna.
Hvað mun Vigdís Finnbogadóttir
taka sér fyrir hendur á næstu árum?
Ég ætla í fyrsta lagi að vona að ég
eldist ágætlega. Ég ætla að vera meira
hérna heima. Æskan mín er komin
heim og við búum hérna þrjár kynslóð-
ir á Aragötunni og nú langar mig alltaf
heim. Ég veit þó að sírninn mun halda
áfram að hringja alls staðar að og ég nýt
þess að vera enn á mjög góðum járn-
um. Það er mikil gæfa að eldast með
sæmilegri reisn og ég lít alltaf á minnið
eins og silfursjóð; ég finn ekki fyrir því
að það fallí á silfrið hjá mér ennþá, en
það getur komið að því. Ég held að það
geri mér gríðarlega gott að vera svona
mikið með fólki og fá tækifæri til að
hlusta stöðugt á andlegt atgjörvi
heimsins. Það er mikil guðsgjöf að hitta
allt þetta góða fólk og fyrir hana er ég
mjög þakklát. Ég er kominn með lífs-
sýn, ró og skilníng í huganum. Ég er
fljótari að átta mig á hvað er að gerast
og get sett þetta inn í reynslubankann á
réttan stað og það ætla ég að notfæra
mér til hins ítrasta á næstu árum.
Við kveðjum þessa glæsilegu konu við svo
búið og þökkum Vigdísi Finnbogadóttur
fyrir að auka innistæðu reynslubanka okkar
til muna og óskum henni velfarnaðar í öllu
sem hún tekur sér fyrir hendur, landi okkar
og þjóð til gagns og sóma.
bv
I
I