Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 31.05.1932, Síða 3

VIEUÚTGÁFAN
3
Ólafur Frlðrlksson
og fafnaðarstefnan.
ELnatt er erfátt að verjast þeirri
hugrnynd um Ólaf Fri'ðráiksison,
að hann álíti sig hafa einkarétt
á því hér á landi að vita, hvað sé
jafnaðarstefna, og um leiið ekki
laus við afbrýðissemi gagnvart
öðrum mönnum, sem leyfa sér að
láta uppi skoðanir um þau efni,
a. m. k. ef svo stendur á, að
þeir hailast að þessari kenningu.
Finst honum þá allar skoðanir
vera „fáránlegar“, sem aðrir
jafnaðarmenm halda fram. Nú
kemur hann í greim um „H. K.
L. og stjórnmálin" fram með þá
skoöun, að endurbæturnar innan
auðvaldsskipulagsins séu verka-
lýðnum heillavænlegri til ságurs
en byitingarsinnuð pólitik, sem
fer fram á, að stéttaþjóðfélaginu
sé hrundið. Verklýðsblaðið tekur
réttiiega fram, að ég hafi aldrei
górtað af því að vera marxiisti,
en ég leyfi mér að skjóta því
tnáii til fræðámanna á því sviöi,
hvort þessi kenning ól. Fr. geti
yfirleitt heimfærst undir kenning-
ar jafnaðarstefnunnar. Ég vil ekki
telja mig alls ófróðan í marx-
istiskmn bókmentum, en í þvi,
sem ég hefi lesið, hefi ég hvergi
séð þessari skoðun haldið fram,
eg væri lærdómisríkt, ef menn,
niér fróðari í marxisma, segðu
fyrir sig. Ég fæ ekki betur séð
en þessi skoðun sé „patent“-að-
ferð til þess að tryggja auðvald-
inu siðferðilegan bakhjall. Ég hefi
heldur aldrei fyr heyrt því haldið
íram í bókmentum jafnaðar-
htanna, að um rök auðvald s-
hyggju og jafnaðarsteinu beri að
úrskurða samkvæmt tölumismun,
þannig, að á móti einni skynsam-
legri röksemdafærslu með auð-
valdsstefnu komi t. d. tvær —
þrjár röksemdafærslur með jafn-
aðarstefnu og þannig sé hægt að
úrslkurða gildi jafnaðarstefnunnar
fram yfir auðvaldsstefnuna með
almennum frádrætti. í mínum
augum er slík málafærsla ekki
að eins barnaleg, heldur ósam-
boðin jafnaðarmanni. Svo líking-
únni sé haldið áfram mn líknar-
starfsemi í stríði, þá mætti eins
vel halda því fram, að slík líkn-
arstarfsemi væri heilladrýgsta
táðxð til að afstýra stríði, eins og
hinu, að endurbótastarfsemi inn-
an auðvaldsskipulagsins sé heppi-
legasta ráðið til að kollvarpa
auðvaldsskipulaginu. Ford hefir
löngu haldið fram og framkvæmt
Þessa skoðun Ól. Fr. mn endur-
bætur á kjörum verkamanna, og
hann álítur, að því betur sem
hann geri við verkamenn sína,
Þeim mun meira hafi hann upp
ár þeim. Ford hefir af sjálfs-
dáöum framkvæmt í sínu þræla-
Þaldi allar þær endurbætur, sem
Alþýðuflokkurinn á íslandi hefir
barist fyrir og miklu fleiri, og
samt er útkoman sú, að hann er
þess um kominn að sekta hvern
einasta mann um 300 dollara,
sem Fordbíl kaupir. Viðgerningur
Fords við verkalýð sinn þykir
með afbrigðum í samanburöi við
ýmsa aðra atvinnurekendur, en
maður, sem heldur því fram, að
slíkar endurbætur á kjörum
verkamanna séu framkvæmd á
jafnaðarstefnunni eða lausn á hin-
um raunverulegu úrlausnarefnum
miili jafnaðarmensiku og auð-
valdsstefnu, eins og ÓI. Fr. virðist
gera, hann getur ekki talist jafn-
aðarmaður, og það sem meira er,
hann hefir enga hugmynd um,
hvað jafnaðarstefnan er.
„Vafalaust verða þeir héðan af
fáir í veröldinni, sem viija að
hætt sé að líkna særðum mönn-
um,“ segir Ól. Fr. Hver hefir
sagt, að það eigi ekki að líkna
'særðum mönnum? Hvenær hefi
ég sagt, að ég væri því mótíall-
inn? Alt, sem ég hefi sagt, er
það, að ég hafi enga trú á því
að sósíalismi sé stundaður á
grundvelli líknaistarfseminnar,
eða eins og ég orðaði það í svar-
inu við spurninigu Verklýðsbilaðs-
ins, að ég hafi ekki trú á svo-
kallaðri endurbótapólitík sem
latisn á þeám viðfangsefnum, sem
fyrir liggja í stéttabaráttunnj. Hiitt
álít ég ekki lítinn ábyrgðarhluta
af svokölluðum alþýðuleiðtoga að
teika sér að þvi að gera þá menn
tortryggilega í augum alþýðu
með b lekkinga ful 1 um rithætti,
sem af sannfæringu eru andvígir
auðvaldsþjóbfélaginu og skipu-
lagsleysi þess og líta á það sem
glæpafélag og eiga enga ósk heit-
ari en þá, að völdin á fram-
leiðslugögnunum séu dregin úr
höndum þeirra, sem ráða yfir
gjaldmiðlinum, og fengin í hend-
ur hins vinnandi fólks, sem fram-
leiðir nytjar jarðarinnar, ■— eða
eru bannaðar allar bjargrr eins
og nú. Samlíking sú, sem Ól. Fr.
gerir hins vegar milli fasista-ein-
ræðis Hitlers og þess alræðis ör-
edganna, sem marxisminn gerir
ráð fyrir að afstaðinni verklýðs-
byltingu, er miður heiðarleg
blekking, og ekki samboðán jafn-
aðaxmanni, enda gæti hún hafa
staðið í hvaða auðvaldsblaði sem
vera skal.
Ól. Fr. telur upp nokkrar end-
urbætur, sem Alþýðuflokkurinn
hefir barist fyrir, svo sem tog-
ara-vökulögin, afnám næturvinnu,
slysatryggingar, sjúkratryggingar,
atvxnnutryggingar, ellilaun, verka-
mannabústaði o. s. frv. Auðvitað
eru allar þessar kröfur sjálfsagð-
ari en alt, sem sjálfsagt er, enda
þótt hið heimska og glæpsamlega
vald, sem martreður auðvalds-
þjóðirnar, svari þeim kröfúm að
jafnaði með álíka ámátlegum til-
burðum eins og væri verið að
kreista út úr því seinasta blóð-
dropann, enda eiga forsvarar þess
valds sér ekki aðrar málsbætur
en sitt eigið barbarí. Hér giildir
hið fornkveðna umfram alt: „Leit-
ið fyrst guðsríkis og hans rétt-
lætis, og þá mun alt þetta veit-
ast yður.“ En að halda því frami,
að það geti verið nokkur lausn á
viðfangsefnum jafinaðarstefnunnar
að búa um sig eins og skipbrots-
maður á flaki og vera að basla
við að toga út úr auÖvaldinu
einföldustu, frumlægustu og sjálf-
sögðustu tilverunauðsynjar hinu
■vinnandi fólki tiil handa, — það
er ekki jafnaðarstefna. Fyrst þeg-
ar verkalýðurinn hefir rifiið af
sér varginn og stofnað verklýðs-
ríkið, þá kemur alt hitt af sjálfu
sér og miklu meir. Þess vegna
hefi ég þá skoðun, að Alþýðu-
flokkurinn hefði gott af þvi að
taka upp gegn yfirráðasitettinni
djarfari og harðskeyttari baráttu
með pólitísikari línum og bylt-
ingasinnaðra takmarki.
Halldór Kiljan Laxness.
Ný ríkisstjóm.
Ráðuneyti Tr. Þórhalls-
sonar beiðist lausnar i
dag.
26. maí.
í gærkveldi héldu Framsókn-
arþingmennirnir flokksfund, og
mun sá fundur loks hafa fundíð
lieið út úr þeim ógöngum, er
Framsóknarflokkurinn hefir ver-
ið í undanfarið. Var þar sam-
þykt að ráðuneyti Tryggva Þór-
hallssonar skyldi biðjast lausnar
þegar í stað.
Tryggvi ÞórhalLsson veiktist í
gærmorgun af sjúkdómi þeim,
sem hann hefir þjáðst af öðru
hvoru undanfarin ár, og verður
hann að liggja í nokkra daga.
Verkalýðsfélagið „ Súgandi,“
Súgandafirði, hefir nú 63 fé-
laga, þar ,af hafa 17 gengið í fé-
lagiö eftir áramót. Kauptaxta hef-
ir félagið ákveðið fyrir árið —
talið frá 15. apríl — og er kaup-
gjald karlmanna 0,90 í almennrí
dagvinnu, 1,15 í eftirvinnu, í
kola- og salt-vinnu 1,50 í dag-
vinnu, 1,60 í eftirvinnu. Kaup-
gjald kvenna er 0,60 í dagvinnu,
0,80 í eftirvinnu.
Náttúrufræðingurinn
3.-4. er kominn út. Er hann
fjölbreyttur og skemtilegur að
vanda. Flytur hann í þetta sinn
grein um hreindýrið (með mynd),
mistilteininn, ro s tungsh eimeóknir
á síðari árum, grágæsir og hels-
ingja o. m. fl. NáttúrufræÖing-
uriinn á héðan af að koma reglu-
lega annan hvorn mánuð tvær
tarkir í senn, alls 12 arkir á ári,
verð 6 krónur. Náttúrufræðing-
urinn er tvímælalaust með nauð-
synlegustu en jafnframt skemti-
l^gustu ritum, er út koma hér
á landi.
Rafotknvirkjalögin bætt.
Alþinigi hefir nú afgreitt lög
samkvæmt frumvarpi því, er þeir
fluttu saman, Jónas Þorbergsson
og Vilmundur Jónsson. Þetta er
aðalefni laganna:
Þar sem einstakir menn eða
félög eiga raforkuver 'eða raf-
orkuveitu og starfrækja það til
almenningsnotkunar, skal ákveða
raforkugjaldið í gjaldskrá, sem
hlutaðeiigandi héraðs- eða bæjar-
stjórn samþykkir og ráðherra
staðfestir. — Þar mieð er kornið
í veg fyrir, að eigendur orku-
versins hafi aðstöðu til að skatt-
leggja rafniagnsnotendur eftir
geðþótta sínum.
1 öðru lagi er bæjar- og sveit-
ar-stjórnum veitt heimild til að
taka einkasölu á rafmagnstækj-
um, hverri í sínu umdæmi, ef
sveitar- eða bæjar-félagið kemur
á stofn rafmagnsveri eða raf-
magnsveitu og starfrækir það ti!
almenniingsþarfa.
I þriðja liagi er ákveðáð, að
stjórnin skuli setja með reglu-
gerð ákvæði, er hefti, — svo sem
fært þykir að dómi raforkufræð-
inga —, ininflutning þeirra raf-
magnstækja, sem valda truflun-
urn á viðtöku útvarps og loft-
skeyta eða eru svo ófullkomin,
að hætta getur stafað af. — ó-
fullkomnum rafmagnstækjum og
ófullnægjandi útbúnaði á raf-
magnsleiðslum fylgir brunahætta
af völdum rafmagnsins og lífs-
hætta fyrir þá, sem vinna að raf-
magnsgæzlu. ^
f fjórða Iagi skulu sett reglu-
gerðarákvæði um skyldu raf-
magnsveitustjórna til þess að hafe
eftirlit með því, að rafmagns-
lagnir og tæki, sem notuð eru í
sambandi við raforkuveitur þeiirra,
brjóti ekki í bág við öryggils-
ákvæði regJugerða, sem sett eru
þar um.
í fimta lagi skal stjórnin skipa
eftirlitsmann með öllum raf-
orkuvirkjum á landinu. Skal hann
hafa lokið námi í rafmagnsdieild
verkfræðiháskóla.
I sjötta lagi er stjórninni hehn-
ilað að ákveða í reglugerð, að
eigendur raforkuvera skuli greiða
áriegt gjald upp í kostniað við
eftárlitið. Er hámark gjaldsims á-
kveðið í lögunum, og fer það
eftir þvi, hve mikil orkufram-
leiðslan er. —
Þannig er í lögum þessum sett
ákvæði til tryggingar gegn
okri einstakra manna á rafmagni
þar sem þeir hafa aðstöðu til þess
ella, sett einkasöluhöimild á raf-
magnstækjum, svo sem nú var
sagt, fyrár bæjar- og sveitar-stjórn-
*r, og lögfestar öryggisráðstafanir
gegn brunahættu af völdum raf-
magns og til varnar fruflunum
á viðtöku útvarps og loftskeyta.