Melkorka - 01.05.1945, Page 12

ráðinu, á Alþingi o. s. £rv. Alls staðar vinna
konur við lilið karlmannanna og að því er
bezt er vitað leysa þær störf sín af hendi ekk-
ert síður en þeir. Og er gott til þess að vita.
En sé maður í leit að áhrifamönnum eða
mönnum, sem fara með völd í þessum virðu-
legu stofnunum eða í sjálfu þjóðfélaginu,
er ekki konum að mæta. Jafnvel þó að leit-
að væri mcð logandi ljósi, finnst engin kona
nema í þjónsstöðu, þegar ríkissjóður er und-
anskilinn, en þar er húsbóndinn kona.
Á Alþingi þjóðarinnar eiga sæti 52 full-
trúar, kosnir jafnt af konum og körlum.
Enginn af fulltrúunum er þó kona.
í bæjarstjórn Reykjavíkur eiga að vísu
sæti 3 konur af 15 fulltrúum, ein frá liverj-
um flokki. Ef ldutfallið væri í samræmi við
kjósendafjölda kynjanna, væru konurnar 8,
en karlmennirnir 7. Og eitthvað líkt þessu
eða ekki betra mun það vera í flestum bæj-
ar- og sveitastjórnum á landinu. Og þó hafa
konur sýnt, að þær liafa áhuga á mörgum
málum, sem til bóta horfa í þjóðfélaginu.
Þær hafa að vísu lítið látið kveða að því, að
þær hefðu nokkuð fram að færa í fjármála-
stjórn landsins og stórpólitíkinni. En þar
sýna karlmennirnir svo mikinn skörungs-
skap, að konum finnst sjálfsagt, að engu
þurli þar við að bæta. Aftur á móti eru kon-
ur skyggnar á margt, senr hinum miklu tafl-
meisturum stjórnmálanna sést yfir eða þyk-
ir lítils um vert. Þær sjá betur hvers konar
mannleg mein og liafa löngun til þess að
bæta úr þeim. í þá átt gengur þá einnig
áhugi kvenna á þjóðfélagsmálum enn sem
komið er, enda er þar mikið verk að vinna.
Það voru t. d. konur, sem stofnuðu hjálpar-
stöð Líknar, starfræktu hana af mikilli ósér-
plægni og lögðu grundvöll að Heilsuvernd-
arstöðinni í Reykjavík. Það voru konur,
sem hófust lianda um byggingu Landspítal-
ans og unnu í mörg ár að því að safna fé
til hans. Konur byggðu Hvítabandsspítal-
ann og Kópavogshælið. Reykjavík er vissu-
lega ekki vel á vegi stödd með sjúkrahús eins
og er. En hvar stæði hún án framtaks þess-
ara kvenna? Og enn eru konur í Reykjavík
með sjúkrahús á prjónunum: Barnaspítala
Hringsins. Þá hafa konur sýnt áhuga á
uppeldismálum, einkum bera þær fyrir
brjósti fátæk börn og munðarlaus og hafa
safnað miklu fé í því skyni að tryggja upp-
eldi þeirra.
ÞAÐ MÁ segja forvígiskonum kvenrétt-
indabaráttunnar á íslandi til verðugs hróss,
að þær litu frá upphafi svo á, að hið póli-
tíska jafnrétti væri aðeins einn flötur á hin-
um dýra kjörgrip frelsis og jafnréttis. Kven-
réttindakonurnar skildu, að jafnrétti í at-
vinnunni, sömu laun fyrir sömu vinnu og
krafan um sams konar verkkunnáttu, voru
eitt af höfuðatriðum jafnréttisins. Á þeim
árum voru atvinnuhættir fábrotnir hér á
landi. Iðnaður var svo til enginn, sem kon-
ur tóku þátt í nema saumaskapur. Fisk-
verkun, heyvinna og lítilsháttar verzlunar-
störf voru eina launavinnan utan lieimilis.
Langflestar konur giftar og ógiftar stund-
uðu heimilisstörf, sem voru hvorttveggja í
senn, illa launuð og gáfu fáar tómstundir
til lesturs og lærdómsiðkana. Kaup dag-
launamanna og vinnumanna til sjós og
lands var lágt, en kaup kvenna við sams
konar vinnu var allt að helmingi lægra.
Kvenréttindafélag íslands gekkst haustið
1914 fyrir stofnun félagsskapar meðal fisk-
verkunarkvenna í Reykjavík, til þess að
vinna að betri kjörum verkakvenna. Þetta
félag hlaut nafnið Verkakvennafélagið
Framsókn og hafði að kjörorði-: Sömu laun
fyrir sömu vinnu.
Með þessari félagsstofnun má telja, að
hafizt hafi þátttaka kvenna í verklýðshreyf-
ingunni. Síðan eru liðin 30 ár og margs
konar þróun hefur orðið í atvinnuháttum
þjóðarinnar. Tækni hefur aukizt stórlega og
iðnaður risið upp, bæði fagvinna og verk-
smiðjuiðnaður, verkaskiptingin hefur mjög
aukizt. Konur, sem áður unnu heimilis-
störf vinna nú svo þúsundum skiptir við
alls konar iðnað, enda byggir verksmiðju-
iðnaðurinn að langmestu á vinnu kvenna.
8
MELKORKA