Melkorka - 01.05.1945, Síða 15

FRÍÐA EINARS:
DRAUMSÝN
Bliknandi höíga brá á ásýnd himins,
bliktærar unnir glóðu í rökkurskímu,
titrandi daggir drupu a£ höndum Grímu,
dagsbirtan horfin lengst í fjarska geimsins.
Á þeirri stundu komstu á móti mér
mölhvítur álíur stiginn út úr bergi.
Þó að þú værir, varstu að sönnu hvergi,
blárökkvuð voð af bjarma huldi þig.
Yfir mig þessu huldubliki brá
og blærinn þuldi annarlegum rómi
allt eins og lind í eyðihljóðu tómi,
nú er mér brugðið, nú er öll mín þrá
horfin um víða vegu eyðigeims
veglaus og tíðar, birta af slökktum eldi,
örlagavoð, sem vofa feigðar felldi,
bliknandi höfgi á brá og ásýnd heims.
liáð hefur verið, að minnsta kosti ef í lilut
á sá, sem ekki getur af eigin ramleik séð
fyrir þörfum sínum. Það athyglisverðasta
var, að alþýðan leit. sjdlf sömu augum d
þetta mál. Svo lengi hafði hún óréttinn þol-
að, að hún leit d hann sem réttlœti.
Allir, sem nokkuð þekkja til baráttunnar
fyrir meiri réttindum og bættum kjörum
verkamanna og alþýðunnar yfirleitt, vita,
hvílíkan áróður hefur þurft til þess að vekja
hinn umkomulitla til meðvitundar um rétt
sinn og fá hann til að taka þátt í baráttunni
fyrir réttindum sínum. Sjónarmið og lífs-
skoðun eiga svo djúpar rætur í venjum og
lífsskoðunum liðinna tíma, Iiversu rangar
sem þær eru, að mikið þarf til, að ný sjónar-
mið og lífsskoðun nái að festa rætur meðal
almennings, enda gera þeir, sem hafa hags-
muni af að halda við fáfræði og undirlægju-
hætti, allt til þess að svo megi verða. Það er
tæplega hægt að skilja tregðu og deyfð al-
þýðunnar til þess að berjast fyrir rétti sín-
um og betri lífskjörum, nema manni sé ljós
margra alda kúgun hennar og örbirgð og
eins það, hverjum brögðum hún var beitt til
undirgefni. Var kirkjan þar máski álirifa-
ríkust. Drottinn gerir fátækan og ríkan,
Itann niðurlægir og upphefur, var boðskap-
ur ltennar, og alþýðan heygði sig í auðmýkt
fyrir hinni kirkjulegu kenningu.
Alþýðukonan hefur að vonum lotið sömu
örlögum og stéttarbræður hennar. Fátækt
og fáfræði, kirkjuvald og konungsvald
beygðu liana jafndjúpt og karlmanninn. En
auk þess var hún reyrð í bönd, sem ef til
vill voru enn sterkari og örlagaþyngri og
sameiginleg í öllum stéttum. Hún var kona.
Það sýnist ekki í sjálfu sér vera óbætanleg
sök að vera konan í mannfélaginu. Móðir
kynslóðanna. Það hljómar nærri því eins
og lofgjörð.
Og Jdó var hlutur konunnar sá, bæði í
þjóðfélaginu og meðvitund manna, að sagt
er, að Platon hafi í baenum sínum þakkað
guðunum fyrir, að hann var fæddur sem
frjáls maður, en ekki þræll, og skapaður sem
karlmaður en ekki kona. Og bæn gyðingsins
hljóðaði á Jiessa leið: Lofaður sé guð drott-
inn feðra minna, sem skapaði mig ekki sem
konu. Kona gyðingsins bað aftur á móti í
auðmýkt og undirgefni: sem skapaði mig að
vilja sínum. Varla er hægt að lýsa skýrar en
þessar bænir gera stöðu konunnar í þjóðfé-
laginu og meðvitund manna á þeirn tíma.
Það er oflangt mál að rekja ltér þá sögu
konunnar, er hún, frá því að vera ættmóðir-
in, þ. e. ættarhöfðinginn á frumstigum
mannfélagsins, varð hirin fyrsti þræll, er
sagan getur um, seld og keypt og átti ekkert
um að velja annað en vera ambátt karl-
mannsins, annaðhvort í löghelguðu hjóna-
bandi eða utan þess.
MELKOKKA
11