Melkorka - 01.03.1960, Blaðsíða 9

ÞuriÖur
FriÖriksdóttir,
formaöur
Þvoitakvenna-
fél. Freyja
svipta má vinnuarði lífsins, ættjörð og þjóðerni, án þess
að þær geti haft nein áhrif á jrað."
1896 flytur Ólal'ía erindi um þátt ís-
lenzkra kvenna í stjórnarskrármálinu. Þar
ræðir hún af djörfung undirokun íslend-
inga og stjórnarskrárfrumvarp Valtýs Guð-
mundssonar, sem hún er eindregði á móti.
Erindi sínu lýkur hún með þessum orðum:
„Hver kona á íslandi, sem leggur lóð á
vogina til þess að rýmka um vald þjóðar
vorrar til þess að ráða eigin högum, og
varðveita rétt hennar óskertan til kontandi
tíma, luin hefur unnið þarft og gott verk,
það þarfasta og bezta sem nokkur íslenzk
kona getur unnið.“ Svo styrkum rómi tal-
aði Ólafía Jóhannsdóttir til íslenzkra
kvenna.
Arið 1895 er mikið merkisár í kvenfrels-
isbaráttunni hér á landi. Þá hefja göngu
sína tvö íslenzk kvennablöð. Áttunda jan-
úar kemur Framsókn út austur á Seyðis-
firði, útgefendur mæðgurnar Sigríður Þor-
steinsdóttir og Ingibjörg Skaptadóttir.
Framsókn var hreinræktað kvenréttinda-
blað, barðist fyrir kvenréttindum og bind-
indismálum. í inngangi segja þær um
Framsókn. „Erindi vill liún eiga við hvern
þann mann, hvort það er karl eða kona, er
kejrjra vill áfram til hins rétta og sanna,
hins góða og fagra. Hún vill ryðja braut
kúguðum en frjálsbornum anda fram til
starfs og menningar."
Þegar blaðað er í Framsókn, undrast mað-
ur það víðsýni og þá menningarstrauma
sem leikið hafa um ritstjórana. Það er eins
og hurðum og gluggum sé hrundið upp og
hressandi vorblær leiki um sálina. Hvílík
huggun hrjáðum konum á íslandi fyrir 65
árum.
Bríet Bjarnhéðinsdóttir tekur að gefa út
Kvennablað sitt þetta sama ár. í fyrsta tölu-
blaðinu, 21. febrúar 1895, ávarpar hún kon-
ur þannig: „Eins og í boðsbréfinu stóð, á
ekki blað þetta að flytja jrólitískar greinar,
heldur eingöngu að gefa sig að konum og
heimilum." Kvennablaðið átti þó fyrir
höndum að verða með árunum beittasta
vopnið í kvenfrelsismálum. Þegar Framsókn
hættir að koma út, brýnir Bríet röddina
Iivað meir og verður beinskeyttari og harð-
skeyttari með hverju ári og hefur hún ótrú-
legustu áhrif um allt land. Blaði sínu hélt
frú Bríet út í 25 ár, en varð þá að hætta út-
gáfunni sökum fjárskorts, ekki vegna þess
að blaðið Iiefði ekki næga útbreiðslu held-
ur vegna sinnuleysis kvenna að greiða ár-
gjaldið.
Á alþingi 1899 var lagt fram frumvarp
til laga um fjárráð giftra kvenna og kjör-
gengi og kosningarétt kvenna. Voru á þessu
þingi samþykkt lög um fjárráð giftra
kvenna, en lög um kjörgengi og kosninga-
rétt fellt. Kvenfrelsisbaráttan í heiminum
er farin að hafa, þegar hér er komið sögu,
meiri áhrfi á konur víðsvegar, og komin á
það stig að nauðsynlegt er að stofna kven-
réttindafélög til samræmdra aðgerða um
málefni kvenna. 1903 er boðað til Alþjóða-
fundar í Berlín, og jrar er Alþjóðakvenrétt-
indasambandið stofnað.
Bríet hafði margsinnis í blaði sínu birt
fréttir af baráttu kvenna úti í lieimi og haft
bréfaviðskipti við margar erlendar konur.
Nú taka henni að berast hvatningabréf um
að mæta á næsta Alþjóðafundi sein halda
MEI.KORKA
9