Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1892, Blaðsíða 67

65
fræði má byrja, með þau á því, að kenna þeim að
þekkja fjöll, dali, vötn, bæi o. fl. Þau geta byrjað
á því að fá fræðslu um tíma, dag og nótt, viku og ár,
sumar og vetur. Undirbúningur undir sögunámið er,
það, er barninu er kennt að setja á sig það, er við
ber, og segja frá því. Byrjun reikningsfræðslu er,
•að barninu er kennt að þekkja muninn á mikið og
lítið, að telja til 10, að sjá að 3 eru meira en 2
■og að 3 og 1 eru 4. Þannig heldur hann áfram að
telja upp, hvernig leggja megi grundvöll til marg-
•víslegrar þekkingar þegar á fyrstu árunum.
í barnaskólann vill hann að öll börn undan-
tekningarlaust gangi, og af því leiðir beint sú krafa
hans, að móðurmálið, en eigi latína, sje fyrsta og
hclzta kennslumálið þar. Hann segir, að það sje
■sama, að byrja á því að kennna útlent mál á undan
móðurmálinu, sem að byrja á því, að kenna barni að
ríða, áður en það kann að ganga. I barnaskóinnum
vildi hann að kennt væri lestur, skript, reikningur,
•saga og landafræði. Auk þess vildi hann, að ung-
lingunum væri kennt þar það, sem útheimtist til
þess, »að skilja það, sem fram fer umhverfis þá á
heimilinu og 1 ríkinu«. Handiðnanám vildi hann og
•sameina öðru skólanámi. Hann gjörir yfir höfuð
alllíkar kröfur til alþýðufræðslu og gjörðar eru nú
á dögum, en mjög ólíkar því, er fiestir gjörðu á hans
dögum. Hann má telja einn hinn öflugasta forvígis-
mann þeirrar stefnu, er þegar hafði nokkuð brytt
á fyrir hans daga, að hollara mundi að leggja meiri
rækt við gagnsvísindin og móðurmálið en gjört hafði
verið áður, og sjálfur hafði hann mjög margt til að
bera, til að geta fylgt henni öfluglega fram, mennt-
mn, kennara og rithöfunds hæfileika, einlægan áhuga,
5