Samtíðin - 01.06.1969, Blaðsíða 22

18
SAMTÍÐIN
Ingólfur Davíðsson:
Ur ríli
náttúrunnar
1. ERUM VIÐ ÖLL SNÍKLAR
í HELLAS hinu forna var mönnum, sem
eitthvað höfðu unnið sér til ágætis, stund-
um boðið að borða ókeypis í veizlum. Voru
þeir nefndir Parasit, þ. e sá, sem situr með,
og þótti virðingarheiti. Nú er parasit samsaín
sníkjuvera, dýra eða jurta, sem lifa á öðrum
lifandi verum. Sem dæmi um sníkla má
nefna bandorma, hnúðorma, bakteríur, sem
valda sjúkdómum, og fjölda annarra líívera.
Já, raunar er flest, sem lífsanda dregur á
jörðinni, sníklar, þótt ótrúlegt kunni að virð-
ast; allt nema græni gróðurinn. Hann hefui-
blaðgrænukorn, vinnur koltvísýring úr loit-
inu, breytir ólífrænum efnum í lífræn og not-
ar til þess orku sólargeislanna. Þannig er
gróðurinn undirstaða lífsins á jörðinni, og á
honum lifir maðurinn og dýrin beinlinis eða
óbeinlínis. Kýrin, kindin og nytjafiskarnir
eru milliliðir. Athugið orsakasamhengið. Við
sjáum mörgum dýrum fyrir fóðri, en notum
í staðinn mjólkina, ullina o. s. frv., og etum
þau venjulega að lokum. Og mörgum dýra-
tegundum hefur maðurinn eytt gegndarlaus-
ara en nokkurt rándýr hefur gert.
Fóstur spendýranna sníkir í raun og veru
á móður sinni, það sýgur úr henni næringu
gegnum æðakerfið og gengur svo fast að
henni, að ef skortur verður á einhverju efni,
t. d. kalki, þá fær fóstrið sitt, meðan nokk-
uð er til, en móðirin líður skort og missir e.
t. v. sumar tennurnar, ef kalki er ekki bætt
í fæðuna í tíma. Þannig hagar náttúran þessu
einnig hjá mönnunum.
Flestir hafa lesið söguna um mistilteininn,
sem Höður skaut að Baldri. Mistilteinninn
er fræg sníkjujurt, — SædjöfuIIinn er held-
ur ófrýnilegur fiskur allstór, sem er fræg-
ur fyrir það, að á kviði hinnar stóru hrygnu
sitja hængarnir fastir og sjúga úr henni nær-
ingu. Þeir eru örsmáir og hafa það hlutverk
eitt að frjóvga hrygnuna. — . Gaukurinn
verpir í hreiður smáfugla og lætur þá unga
út fyrir sig. Svona dafnar sníkjulífið út um
alla veröld. Það finnst alls staðar, ef að er
gáð.
II. Flúor eða fosfat?
SUMS STAÐAR er flúor blandað í neyzlu-
vatn til að minnka tannskemmdir. En flúor
er talsvert eitrað og varasamt. í Ástralíu
hafa undanfarið verið gerðar tilraunir með
að setja ýms fosföt í matinn til að styrkja
tennurnar, og hefur kalsium-sucrose-fosfat
gefið góða raun. Þetta var látið í mat 1409
barna og unglinga 5—17 ára og dró álíka
mikið út tannskemmdum og ef flúor vav
notað. Áður var fosfatið reynt á rottum og
reyndist þeim einnig vel. Hið fyrrnefnda fos-
fat er til í mörgum kolvetnasamböndum á
náttúrlegan hátt. En oft er fosfatið í kolvetna-
samböndunum eyðilagt með rangri mat-
reiðslu. Verður fróðlegt að frétta frá lækn-
unum í Melbourne og Sidney, hinum megin
á hnettinum í framtíðinni. Það er gott og rétt
að bursta vel tennurnar, en maturinn er og
verður alltaf undirstaða að heilbrigði tann-
anna. Margt barnið og unglingurinn etur úr
sér tennurnar með sælgæti og óhemju mik!.-
um sykri í margs konar mat.
Á grímudansleik.
Hann: „Ég elska þig“.
Hún: „Bull, þú veizt ekki einu sinni,
hvernig ég Ht út!“
Sir Tliomas Beecham var að útskýra,
hvers vegna hann hefði aldrei konur í
hljómsveit sinni. Hann sagði:
„Ef þær eru fallegar, trufla þær hljóð-
færaleikarana mína, en ef þær eru Ijót-
ar, trufla þær mig“.
MERKINGAR ORÐA á bls. 16.
1. Vönib, 2. lítilsigld og roluleg stúlka, 3 Iit-
ill hnykill, 4. gimsteinn, 5. gull, 6. mikill náms-
maður, 7 rýr maður, 8 möskvi í neti, 9 sein-
læti, 10. furðuleiki.
NÝTT OG NOTAÐ. Hjá okkur fáið þið
ódýran kven- og lierrafatnað. Já, — það borg-
ar sig að verzla hjá okkur, leiðin liggur til
okkar.
Verzlun GUÐNVJAR, Grettisgötu 45.