Fréttablaðið - 14.12.2010, Blaðsíða 48

28 14. desember 2010 ÞRIÐJUDAGUR28
menning@frettabladid.is
Bækur ★★★★
Arngrímur apaskott og hrafn-
inn
Kristín Arngrímsdóttir
Apaskott
miðlar málum
Arngrímur
apaskott
og hrafn-
inn er eigu-
legur grip-
ur. Sagan
er stutt og
söguþráður-
inn einfaldur – bókin er því kjörin
handa yngstu lesendunum sem eru
að fikra sig upp úr harðspjaldabók-
um.
Sólrún, Amma Sólrún og Arn-
grímur apaskott eru aðalsögu-
hetjur bókarinnar, rétt eins og í
fyrri bókinni, Arngrímur apaskott
og fiðlan. Í þessari sögu hefur að
vísu farist fyrir að kynna sögu-
hetjur svo það verður dálítið rugl-
andi að kvenpersónurnar bera
sama nafn. Arngrímur er svo full-
trúi smábarna á svæðinu: aðeins á
skjön við umhverfi sitt, ómálga, en
fjarska sætur og skemmtilegur.
Klippimyndir Kristínar eru
glaðlegar og frumlegar. Í þeim er
heilmikill húmor og þó þær séu
einfaldar er ýmislegt að gerast á
síðunum sem upplagt er að ræða
við yngstu lesendurna.
Söguþráðurinn er ekki bráð-
frumlegur – krummi stelur glingri
af ömmu en iðrast svo gjörða sinna
þegar honum er útskúfað frá sam-
félaginu og allir sættast að lokum
fyrir tilstilli Arngríms. En textinn
er góður og það er skemmtilegt að
lesa bókina fyrir litlar manneskj-
ur.
Niðurstaða: Toppgæði á bæði
myndum og texta, kjörin fyrir yngstu
lesendurna.
Bækur ★★★★★
Skrímsli á toppnum
Áslaug Jónsdóttir, Kalle Güettler
og Rakel Helmsdal
Kúnstin
að eiga vin
Skrímslabækur
Áslaugar Jóns-
dóttur og félaga
hennar Kal le
Güettler og Rakel
Helmsdal hafa
komið reglulega
út á Norðurlönd-
um frá árinu 2004
og notið mikilla
vinsælda.
Bækurnar
segja fyrst og fremst af stóra og
litla skrímslinu sem þurfa að glíma
við sömu vandamál og allir hinir,
þrátt fyrir að vera skrímsli. Í þess-
ari sögu reynir litla skrímslið að
segja stóra skrímslinu að þau séu
alveg jafnfrækin í fjallaklifri,
sem er ekki alls kostar nákvæmt.
Minnimáttarkenndin vinnur þar
gegn litla skrímslinu sem hefði
betur þegið hjálp hins stóra vinar
síns – tilfinning sem eflaust allir
kannast við.
Áslaug er höfundur myndanna
sem eru stórskemmtilegar eins og
í fyrri bókum hennar. Uppsetning
bókarinnar er til fyrirmyndar, þar
sem hver síða endurspeglar gjörvöll
þá atburði sem á henni eru.
Skrímslabækurnar fjalla flest-
ar að einhverju marki um sam-
skipti manna (eða skrímsla) og þær
myndir sem fólk hefur af öðrum
og reynir að skapa af sjálfu sér.
Í fáum orðum og mörgum penna-
strikum eru kallaðar fram samm-
annlegar tilfinningar sem hljóta að
kalla fram ótal bros hjá lesendum.
Niðurstaða: Enn ein fjöður í
skrímslahattinn.
Bækur ★★★
Kanínan sem fékk aldrei nóg
Huginn Þór Grétarsson
Útrásarkanína
í klandri
Huginn Þór
Grétarsson
sendir frá
sér fjölda
myndabóka
á ári hverju
sem litríkar
myndir eftir
erlenda lista-
menn prýða,
sem eru að sumu leyti ólíkar því
sem sést í öðrum íslenskum barna-
bókum.
Meðal nýjustu afurða Hugins
er sagan Kanínan sem fékk aldrei
nóg. Sagan segir skemmtilega frá
gráðugri kanínu sem leiðist út í
vafasama viðskiptasamninga til að
komast yfir mun meira grænmeti
en hún gæti nokkurn tímann þurft
á að halda og í myndmálinu er kan-
ínan óhikað borin saman við fjár-
málabraskara. Vert er að vara við
því að kanínunni hegnist grimmi-
lega fyrir græðgina.
En Akkillesarhæll Hugins er
stíll sagnanna. Textinn er ekki
jafngóður hugmyndunum og
myndlýsingunum. Skrúðmælgin
ber Hugin stundum ofurliði og til-
hneiging til stuðlunar gerir textan-
um enga greiða. Þegar fer að síga
á seinni hluta sögunnar þéttist svo
lesmálið fullmikið á síðunum. Hér
er skortur á ritstjórn rót vandans,
algengur kvilli í bókaflórunni
fyrir þessi jól. Það er leitt að sjá
hve litlar umbætur hefðu breytt
miklu.
Arndís Þórarinsdóttir
Niðurstaða: Sniðug dæmisaga með
flottum myndum, en textanum er
ábótavant.
Dæmisögur um gort og græðgi
NICK CAVE Í BÍÓI PARADÍS Ástralska kvikmyndin Ghosts of the Civil Dead verður sýnd á vegum kvikmyndaklúbbsins Arnarhreiðursins í Bíó par-
adís annað kvöld. Myndin er frá 1988. Nick Cave leikur í myndinni, semur tónlist og skrifar handrit ásamt leikstjóraranum John Hillcoat, en þeir leiddu aftur
saman hesta sína árið 2005 í myndinni The Proposition. Myndin hefur aldrei verið sýnd í kvikmyndahúsi hér á landi áður og verður þetta eina sýningin.
Bækur/ ★★
Ein báran stök
Ólafur Haukur Símonarson
Söguhetjan í skáldsögu Ólafs
Hauks Símonarsonar, Ein báran
stök, er kunnugleg persóna
úr fyrri verkum höfundarins;
unglingurinn listhneigði sem
er á skjön við samfélag sitt, en
sér í gegnum sortann og verð-
ur um leið nokkurs konar sam-
viska þorpsins. Hér heitir hann
Gvendur fingralangi, föðurlaus
píanónemi sem talinn er skrýt-
in skrúfa, geðveikur eða jafn-
vel leynihommi. Sagan er sögð
út frá hans sjónarhóli, en hann
virðist hafa þann sjaldséða eig-
inleika að sjá í gegnum veggi og
heyra samræður í húsum, þótt
hann sé þar ekki staddur.
Sagan gerist í tilbúnu íslensku
sjávarþorpi, Litlu-Sandvík, þar
sem kvótakóngurinn og eigandi
útgerðar og fiskvinnslu hefur
tögl og haldir og ráskast með líf
og eigur samborgaranna. Aðrar
persónur eru einnig gamalkunn-
ar klisjur; amman ráðagóða,
þunglyndi frændinn, móðirin
sem stakk af, sparisjóðsstjórinn
í teinóttu jakkafötunum, kráar-
eigandinn sem er fyrrverandi
fyllibytta en hættur að drekka,
dóttir hans sem lent hefur í
slagtogi við fordekraðan son
kvótakóngsins sem jafnframt
er dópsali þorpsins, bóksalinn
umbótasinnaði, presturinn ofsa-
trúaði og hans geðveila kona
sem heldur við kvótakónginn,
gamli kvótakóngurinn sem
braust til áhrifa með svikum og
prettum, dóttir hans, fyrrver-
andi píanóleikarinn, sem flutt er
heim eftir þungan harm og svo
auðvitað hið nýríka barnabarn
þorpsins sem kemur eins og guð
úr vélinni og setur allt jafnvægi
í samfélaginu úr skorðum.
Sagan ber öll einkenni þess
að hafa verið skrifuð sem sjón-
varpsþáttaröð í anda Himin-
blámans og Hvaleyja og ekkert
nema gott um það að segja. Hið
nýja trend í norrænni sjónvarps-
þáttagerð er jú hið afskekkta
samfélag sem einhver utanað-
komandi afkomandi fyrrverandi
íbúa kemur inn í og setur í upp-
nám. Vandamálið hér er að það
form hentar skáldsögu ekki sér-
lega vel, persónur eru of margar
og ekki fylgt eftir sem skyldi,
fyrir nú utan það að klisjurn-
ar virka mun verr á prenti en í
mynd.
Samfélagið sem hér er lýst er
hið hefðbundna íslenska sjávar-
þorp sem við þekkjum úr ótal
skáldsögum, en gallinn er sá
að það samfélag ber öll merki
síðustu aldar og nútímaskír-
skotanir eins og handrukkarar,
peningaþvætti og tilraunir
til að gera þorpið vistvænt og
breyta því í náttúruparadís fyrir
erlenda ferðamenn eru ekki
nóg til þess að lesandinn kaupi
það að hér sé raunsæ lýsing á
íslensku sjávarþorpi dagsins í
dag á ferðinni.
Margar skemmtilegar og
myndrænar senur eru í bók-
inni Ólafur skrifar lipran og
flæðandi texta og hefur oft á
tíðum húmorískt sjónarhorn á
viðfangsefnið. Pælingar Gvend-
ar fingralanga eru líka á köflum
bráðskemmtilegar og ætti ekk-
ert að vera því til fyrirstöðu að
gera áhorfsvæna þáttaröð upp
úr sögunni.
Friðrika Benónýsdóttir
Niðurstaða: Ein báran stök er fínasta
hugmynd að sjónvarpsþáttaröð en
gengur ekki alveg upp sem skáldsaga.
Mannlífsmyndir úr þorpinu
„… merkilegasta skáldskaparrit
þessa árs …“ PBB / FT
FRUMLEG
OG ÖGRANDI
„... frábær bók og sönn.“ KS / MIDJAN.IS
Jóladagatal Norræna hússins 1.-23. des. kl: 12.34
Spilakvöld
ÞRIÐJUDAGINN 14. DESEMBER KL. 20:00 Á SÚFISTANUM
Tilboð1.690 kr.
Tilboð6.490 kr.
Tilboð7.490 kr.
Tilboð5.990 kr.
Spurt að leikslokum
Allir spurningastokkar
lakk
Kapphlaupið að forna hliðinu
Heilaspuni Enn meiri popppunktur
Íslenska tónlistarspilið