Íslendingur - 14.10.1932, Side 2

2
tSLENDINGUR
| Innilegt þakklœti fyrir auð■ |
I sýndan heiöur og vináttu á |
| gullbrúðkaupsdegi okkar.
| Guðfinna Antonsdóttir. g
Kristfán fósefsson.
II. C bætiefni.
Skyrbjúg er lýst af Hippokiates
og Plinius eldra, og byr undir
báöa vængi fær sjúkd. eftir að sjó-
leiðin til Ameríku fannst og skipin
fóru að fara í langar sjóferðir, suð-
ur fyrir Afríku og Ameríku og í
heimskautaferðirnar. Hér á landi
var sjúkd. algengur allt fram á síð-
ustu tíma, og gat komið fyrir á
beztu heimilum, Arngrímur læröi
skrifar t.d. Óla próf. Vorm í Kaup-
mannahöfn og kvartar yfir því, hve
illa skyrbjúgurinn leiki sig. Þótt
lítill væri Arngrímur búmaður tal-
inn, þá mun hann hafa haft nóg
fyrir sig að leggja, sýnir þetta, að
því er mér virðist; að sjúkdómurinn
hafi verið býsna algengur, Vorm
ráðlagði honum að nota skarfakál,
og hefir það verið þjóðmeðal. —
Ekki hefi ég séð skyrbjúg, síðan
hákarlaveiðar lögðust hér niður. —
C bætiefnaskortur er að því álíkur
öðrum bætiefnaskort, að hann tekur
aðeins sum dýr, eins og t. d. mar-
svín, hvolpa, svín, apa og menn.
C- efni er í öllu nýju kjöti og
kirtlum, konumjólk, og þó lítiö, svo
aö barnið verður fyrstu mánuðina
eingöngu að nærast á mjólk svo að
það verjist bætiefnaskorti. Nokkuð
meira er í kúamjólk, sérstaklega
gróörarmjólk. Ekkert í smjöri, lftið
í eggjum. í jurtaríkinu er mikið af
C, bæði í ávöxtum, grænum blöðum
og fræi; mest í appelsínum og sítr-
ónum, ennfremur í tomötum og gul-
rótum og svo jarðeplum nýjum. C.
er mjög næmt fyrir súrefni, hita og
alkali, en sýrur geyma það vel.
Þess má þó géta um hitun, að t. d,
flóun á mjólk (að láta suðuna koma
upp) skemmir ekki, en pasteuriser-
ing, jafnvel lág past. er eyðileggj-
andi. Ýmsar tilraunir hafa verið
gerðar til þess að ná hreinu C- efni,
en vafasamt hvort tekist hefir. Ottar
Rygh segist hafa fundið það, en
vafalaust er það þó ekki. Frh.
Hér og þar.
Útvarpsstfórinn ákærður.
Morgunblaðið hefir gert þá kröfu
til ríkisstjórnarinnar, að hún léti
rannsaka fjárreiður og rekstur út-
varpsins, og í því sambandi borið
fram ákærur á hendur útvarpsstjóra,
Jónasar forbergssonar, um að hafa
notað í eigin þarfir fé stofnunarinnar.
Kennslumálaráðherrann, Þorsteinn
Briem, sem útvarpið heyrir undir,
hefir ennþá ekkert aðhafst í málinu,
en útvarpsráðið hefir skorað á út-
varpsstjórann að hreinsa sig af hinum
alvarlegu ákærum, sem á hann eru
bornar, með málsókn, Og Morgun-
blaðið skorar á hann að geia það,
treysti hann sér til að hreinsa sig
af dkœrunum d pann hdtt — en
heldur jafnframt fast við rannsóknar-
kröfu sína. — Er síðast fréttist hafði
útvarpsstjórinn enga gangskör gert
til málshöfðunar á hendur blaðinu.
— Frásögn Dags í gær af málinu,
er mjög fjarri sannleikanum og er
þar alveg hlaupið fram hjá alvar-
legustu ákærunni.
Furðuleg framkoma.
Hið hörmulega ástand atvinnuveg-
anna í landinu mætir litlum skilningi
hjá Framsóknarblöðunum. Nýverið
skrifaði Páll Ólafsson, formaður
»Félags ísl. botnvörguskipaeigenda*,
langa og ýtarlega grein 1 Morgun-
blaðið, þar sem hann bennti á erfið-
leika útgerðarinnar og hnignun
hennar, er m. a, lýsti sér í því að
íiskskipunum hefði fækkað í Reykja-
vík hin síðari árin. Bennti hann á
þann voða, sem af því gæti leitt, ef
útgerðin færi minkandi. Hann b'enti
á ráðin til að afstýra þeim voða, að
lækka útgerðarkostnaðinn, og hann
sýndi fram á hvernig það mætti
verða. — Framsóknarblöðin, Tím-
inn og Dagur, haía tekið þessari
grein með alveg sérstökum fögnuði,
fögnuði yfir því að svona skuli
komið. — Prenta þau upp einstakar
sundurlausar setningar úr greininni
og hrópa svo til lesendanna: Sjáið
hvernig umhorfs er í »paradís íhalds-
ins< ! Par er allt að fara á haus-
inn ! Ekki er ástandið betra þar en
hjá bændunum! — Þvílík huggun
fyrir bændur. Eins og það sé nokk-
ur léttir fyrir bændur í eríiðleikum
þeirra að útgerðin er einnig illa
stödd. Það er einmitt það gagn-
stæða. Það væri auðvelt að reisa
við landbúnaðinn og koma bændum
til hjálpar, ef sjávarútvegurinn stæði.
á öflugum fótum. Það vita senni-
lega allir, nema Tíminn og Dagur,
að ríkisbúskapurinn hvílir að mestu
á sjávarútveginum, og ennfremur að
framkvæmdir hins épinbera í sveit-
um landsins eiga að langmestu leyti
rót sína að rekja til sjávarútvegsins.
Velfarnaður hans er velfarnaður
landbúnaðarins og situr það því
næsta illa á »bændavinunum', er
Tímanum og Degi ráða, að hlakk-
ast yfir því að útgerðin á við erfið-
leika að stríða. Það bendir til þess
að þeir óski einskis frekar en að
landbúnaðurinn fái ekki rétt við aft-
ur og að bændur haldist ánauðugir.
í skuldafjötrum.
Samfærsla byggðanna.
Dagur lofsyngur ennþá samfærslu
byggðanna, en læst nú samt vera
á móti því að dreifibýlin leggist
niður, heldur verði »nýja landnámið*
gert fyrir þá sem ekki komist fyrir
á dreifibýlunum. Fólksfjölgunin muni
verða svo mikil á næstu áratugum
að unga fólkið í sveitunum fái ekki
aðstöðu til að mynda sér heimili á
dreiíibýlunum. — Degi ætti þó að
vera það kunnugt að nú er fólks-
ekla f flestum sveitum landsins, fjöldi
jarða er í niðurníðslu af þeim ástæð-
um og margar hafa lagst þess vegna
í ejrði. Dreiíibýlin rúma margfald-
an fólksfjölda við það sem þau hafa.
Flest þeirra má stækka svo þar
verði fleirbýli, eyðijarðirnar má
byggja á ný. Það þarí því senni-
legan engan kvíðboga að bera fyrir
því að dreiíibjdin geti ekki rúmað
væntanlega fólksfjölgun. — Þaö sem
þarf að gera, er að hlúa að dreifi-
býlunum og gera þau sem vistleg-
ust, þá mun fólkið ekki una þar
síður hag sínum en þó því væri
hrúgað niður í sveitaþorp þar sem
tilvera þess væri skipulögð af öðr-
um. —
>Kæran« á M. G.
Tíminn og Dagur hafa þrásinnis
staðhæft að Guðm. ólaísson hrm.
hafi sent kæru á Magnús Guðmunds-
son í sambandi við gjaldþrot Behiæns
kav.pmanns í Rvík, og sé það ástæð-
an fyrir því að fyrv. dómsmálaráð-
herra fyrirskipaði hina margumtöl-
uðu sakamálsrannsókn. — í svari
við fyrirspurn þar að lútandi frá rit-
stjóra Tímans, neitar G. Ó. að hafa
sent nokkra slíka kæru. — Dagur
unir ekki þessu allskostar vel og
tekur því það ráð, að birta kafla úr
svari G. Ó., sem á að sýna að hann
hafl óskað rannsóknar.
Dagur segir: G. Ó. heíir skýrt
frá því að afskifti sín af þessu máli
hafi verið þau, »að ég með bréfx
dags. 4. júlí 1931 beindi þeirri ósk
útlends skjólstæðings mins til lög-
reglustjórans í Reykjavík, sem starf-
að hefir að rannsókn málsins í ca.
V2 ár, að sérstaklega yröi rannsak-
að, hvernig á því stæði, að Behrens
hefði fengið afhenta sparisjóðsbólc
með 3000 kr. innistæðu, er liann
hefði fengið afhent til. hr. Magnúsar
Guðmundssonar, til tryggingar nauða-
samningum, er Magnús Guðmunds-
son hafði gert tilraun til að koma
á fyrir Behrens á miðju ári 1930.
Lengra heldur dagur ekki. Næstu
orð G. Ó. íalla ekki í »kram* hans
en þau hljóða svo:
T>Ég efast eklii urn, að pér hafið
nœga vitsmuni til að sjd og skilja,
að í slikri ósk parf ekki að felast
nein aðdróttun til Magnúsar Guö-
mundssonar um ólögmœtt cða vita-
verl framferði og að tala urn »kœru<-
i pessu sambandi er vitanlega hrein
fjarstceða.t. (Leturbr. hér). 1
Það er ekki að spyrja að ráð-
vendninni (!) í málaflutningnum hjá
Degi, írekar en endranær.
Fundur
verður haldinn í Verzlunat-
mannafélaginu á Akur-
eyri, í húsi félagsins, þriðju-
dagskvöldið 18. þ.m., kl. 8,30.
Meðlimir beðnir að fjölmenna.
Stjórnin.
Okkar innilegasta þakklæti vott-
um við öllum þeim vinum fjær og
nær, sem heiðruðu minningu eigin-
konu og móður okkar, Ingibjargar
Bergsdóttur, og á einn eða annan
' hátt auðsýndu okkur hlutttekningu
við andlát og útför hennar.
Eiginmaður og börn.
Símskeyti.
(Frá Fréttastofu íslands).
Rvík 13. okt. 1932.
Utlend:
Frá Belfast: Atvinnuleysingjar í
kröfugöngu á þriðjudaginn kröfð-
ust aukinna atvinnuleysisstyrkja. —
Lögreglan reyndi að sundra mann-
fjöldarum með kylfum sínum en
tókst það ekki. Greip hún þá til
skotvopna og skaut þrjá til bana.
— íbúum borgarinnar er skipað
að halda kyrru fyrir á heimilum
sínum frá kl. 7 um kvöldið til næsta
morguns. í gær var allt með kyrr-
urn kjörum, en æsing mikil, og er
óttast að óeyrðirnar brjótist út
aftur. —
Frá Khöfn: Forvextir hafa lækk-
að um í Þjóðbankanum. Eru
nú 2>xl«%.
Frá Oslo: Saltfiskráðið norska
hefir sent verzlunarráðuneytinu til-
lögur um lögfest skipulag á innan-
landssölu ng sölu lii útlanda á öll-
um saltfiski Norðmanna.
Frá Munchen: Papen ríkiskanzl-
ari hefir lýst því yfir að ríkisstjórn-
in áformi stjórnarskrárbreytingu
þannig, að allt vald verði í höndum
ríkisstjórnarinnar í stað þingings.
fnnlend:
Einar Sigurbrandsson, starfsmað-
ur í Landssmiðjunni, hrapaði í gær
við Pjóðleikhúsbygginguna og beið
bana- —
»Eirnskípafélag Reykjavíkur* heit-
ir nýtt félag sem stofnað er hér í
höfuðstaðnum. Ætlar það að taka
að einhverju leyti í sínar hendur
fiskflutninga til Miðjarðarhafsland-
anna. Heíir félagið keypt skip sem
er rúmar 1200 smál. í Noregi og
verður það skýrt »Hekla«. Stjórn
félagsins skipa: Richard Thors,
Pétur Magnússon, Einar G. Einars-
son, Theodór Jakobsson og Por-
lákur Björnsson.
Hangikjöt
— nýreykt. —
Nyja'Kjötbúðln.
Hálfur annar miljarð glólampa
hafa skapað þann reynslunnar sjóð, sem nú er grundvöllur að
OSRAM-lampagerðinni, því þessi feikna lampaíjöldi hefir allur
verið búinn til með stöðugri viðleitni á sífeldum endurbótum- —
Þess vegna er OSRAM-lampinn orðinn oviðjafnanlegur að gæð-
um, og þess vegna eiga allir að nota O S R A M - lampann. —