Fréttablaðið - 13.09.2011, Blaðsíða 18

18 13. september 2011 ÞRIÐJUDAGUR
Nýverið sendi Jafnréttisstofa frá sér skýrslu þar sem því
er haldið fram að hlutur kvenna í
sögubókum fyrir miðstig grunn-
skóla sé fyrir borð borinn. Ég
hóf lestur á skýrslu Jafnréttis-
stofu með töluverðri eftirvænt-
ingu þar sem mér lék forvitni á
að sjá hvaða nálgun yrði beitt við
greiningu sögubókanna og bjóst
við að draga mætti lærdóm af
skýrslunni. Skemmst er frá því
að segja að ég hef sjaldan orðið
jafn undrandi. Í stað þess að
greina efnisatriði bókanna var
megináherslan á að telja fjölda
nafngreindra einstaklinga og
mátti helst lesa það úr skýrslunni
að mestu máli skipti að nafn-
greina sem flestar konur. Fengu
bækur mínar, Sögueyjan, harða
gagnrýni af þessum sökum og
þar sem mér finnst hún að flestu
leyti ómakleg leyfi ég mér að
gera nokkra grein fyrir afstöðu
minni. Vegna takmarkaðs rýmis
mun umfjöllun mín spanna tvær
greinar hér í Fréttablaðinu. Þess-
ari grein er ætlað að sýna fram
á að bækur mínar eru skrifaðar
samkvæmt núgildandi námskrá
sem út kom árið 2007. Í seinni
greininni tek ég nánar fyrir ein-
staka þætti þeirrar gagnrýni
sem birtist í skýrslu Jafnréttis-
stofu.
Ég lagði í bókum mínum
áherslu á að fjalla um samfélags-
lega þætti sem móta þá umgjörð
sem landsmenn búa við hverju
sinni. Þar með taldi ég mig sem
best gera grein fyrir aðstæðum
og möguleikum almennings í
landinu enda vildi ég einkum
fjalla um hlutskipti hins breiða
fjölda fremur en afrek einstak-
linga. Er það í samræmi við jafn-
réttishugsun mína að leitast við
að skrifa sögu almennings frem-
ur en að fjalla einkum um mikil-
menni. Kennslubækur sem ein-
blína á afrek mikilmenna bjóða
mestanpartinn upp á utanbókar-
lærdóm en mun síður upp á gagn-
rýna hugsun um það þjóðfélag
sem menn byggja. Meginreglan
sem ég setti mér var að nafn-
greina einungis þá fáu einstak-
linga sem augljóslega höfðu áhrif
á hið opinbera líf á Íslandi en á
því voru þó undantekningar sem
ég kem að á eftir.
Aðalnámskrá grunnskóla er
leiðarvísir fyrir höfunda náms-
efnis. Í samfélagsfræðihluta
námskrárinnar (saga 5.-10.
bekkjar) er að finna þau áherslu-
atriði sem ég hafði að leiðarljósi
við ritun Sögueyjunnar. Sam-
kvæmt þeim er Jón Sigurðsson
eini einstaklingurinn sem ber
sérstaklega að nefna. Um það
segir að nemandi eigi að „þekkja
til nokkurra forystumanna í
þjóðlífi 19. aldar á Íslandi, eink-
um Jóns Sigurðssonar, og geta
metið hvernig þeir mótuðust af
og mótuðu umhverfi sitt“. Þegar
kemur að tilteknum einstakling-
um segir ennfremur að nemandi
eigi að „geta séð fyrri tíðar fólk
sem gerendur sögunnar...“ Þegar
kemur að tilteknum einstakling-
um leggur aðalnámskrá sem sagt
einungis áherslu á þá sem höfðu
áhrif á gang sögunnar. Á fyrri
öldum höfðu konur því miður lítil
tækifæri til þess hvað sem líður
jafnréttishugsjónum okkar í dag.
Samfélagsfræðihluti nám-
skrárinnar víkur ennfremur
að sjálfsmynd nemenda en af
skýrslu Jafnréttisstofu má ráða
að stúlkur geti ekki speglað sig
í námsbókum þar sem konur
eru ekki reglulega kynntar sér-
staklega til sögu. Í námskránni
segir að auki: „Sjálfsmynd ein-
staklinga og hópa mótast af því
sem á undan er gengið, af sam-
eiginlegum minningum og menn-
ingararfi.“ Og ennfremur: „Ein-
staklingurinn, nemandinn, er
alltaf nálægur og miðar sig og
mátar við sögu mannkyns, þjóð-
ar, byggðarlags eða fjölskyldu.“
Af námskránni má því ráða að
nemendur eigi að geta speglað
sig í námsbókum út frá öðrum
þáttum en kynferði einu saman,
enda nefnir námskráin kynferði
hvergi í þessu samhengi.
Samfélagsfræðihluti aðalnám-
skrárinnar veitir einnig leiðsögn
um þá efnisþætti sem ber að
taka mið af við ritun sögubóka í
samfélagsfræði fyrir 5.-7. bekk.
Þar segir: „Í sögukennslu hefur
áherslan löngum snúist mest um
stjórnmál þjóða og ríkja. Í þess-
ari námskrá er stjórnmálum
gaumur gefinn en jafnframt
er leitast við að breikka sögu-
sviðið þannig að auk stjórnmála
sé vikið að öðrum þáttum mann-
lífs svo sem menningu í víðri
merkingu, siðum og trú, hugar-
fari og hugmyndastefnum, efna-
hag og umhverfismálum, félags-
legum málum hvers konar og þar
á meðal sögu fjölskyldu, kynja
og barna.“ Þetta eru þeir þættir
sem ég tók mið af við ritun
Sögueyjarinnar. Eins og sjá má
gefur þessi upptalning tilefni til
sérumfjöllunar um konur. Slíka
umfjöllun er að finna í bókinni
og er vísað til hennar í atriðis-
orðaskrá en í skýrslu Jafnréttis-
stofu er sú umfjöllun gagnrýnd
sérstaklega eins og ég kem betur
að síðar.
Saga samfélags
en ekki einstaklinga
Menntamál
Leifur
Reynisson
kennari og
sagnfræðingur
Ósannindi
forsætisráðherra
Ég fæ mig ekki til að setja út á það að Samtök fjármála-
fyrirtækja segi lán til heimila
hafa verið færð niður um 143,9
milljarða. Það er nefnilega rétt.
Þau voru færð niður, megnið
reyndar vegna þess að dómari
benti á að stærstur hluti þessara
lána hafi verið færður upp með
ólögmætum hætti. Samtök fjár-
málafyrirtækja gera því ekki
annað en að benda á sanna stað-
reynd í fréttatilkynningu sinni
frá 31. ágúst s.l.
Ég geri hins vegar athuga-
semdir við óvandaðan og ómál-
efnalegan fréttaflutning af þess-
um málum, hvar m.a. fréttastjóri
Stöðvar 2 breytti þessari eðlilegu
niðurfærslu í afskriftir. Það var
bæði villandi og röng framsetn-
ing hjá fréttastjóranum og ber
honum að afsaka það vilji hann
að framsetning fréttastofunnar
sé tekin alvarlega í framtíðinni.
Villandi upplýsingar
En þetta eru í sjálfu sér smá-
munir, enda vita flestir betur
og hafa margir bent á hið rétta í
þessum málum.
En það er alvarlegt, þegar for-
sætisráðherra landsins stígur
fram á opinberum vettvangi,
fyrst í ræðu og svo í riti, og segir
að því best verður séð, vísvitandi
ósatt um stöðu mála.
2 . september ful lyrðir
forsætis ráðherra úr ræðustól
Alþingis að „Í heild hafa skuld-
ir heimilanna verið lækkaðar
um 144 milljarða kr. miðað við
stöðuna í lok júlí“. Margir höfðu
þá þegar bent á að slík fram-
setning á tölum um niðurfærslu
lána væri bæði villandi og röng.
Heimili landsins skulduðu aldrei
um 120 milljarða af þessum 144
sem forsætisráðherra talar um.
Í svari efnahags- og viðskipta-
ráðherra við fyrirspurn Ein-
ars K. Guðfinnssonar, sbr. þskj.
1839, kemur fram að afskriftir á
skuldum heimila hafi árin 2008
– 2010 verið 23,6 milljarðar. Þar
af voru 22,4 milljarðar afskrif-
aðir árin 2009 og 2010. Þessum
upplýsingum var dreift á Alþingi
þann 5. september og hefði for-
sætisráðherra því átt að vera
fulljóst, a.m.k. þá, að tölur sem
hún fór með í ræðu 2. september
voru rangar svo munaði a.m.k.
118 milljörðum.
Í Fréttablaðinu hinn 7. septem-
ber ítrekar samt forsætis-
ráðherra hinar röngu og vill-
andi upplýsingar. En í grein sem
ráðherra kýs að kalla, „Góður
árangur og sóknarfæri Íslands“
segir: „Einnig hefur verið ráðist
í víðtækar aðgerðir til handa of
skuldsettum heimilum og hafa
skuldir heimilanna verið lækk-
aðar um ríflega 144 milljarða
króna.“
Okkar árangur er ekki ykkar verk
Hér er gert gott betur en að
segja ósatt. Hér gengur forsætis-
ráðherra svo langt að telja það
meðal víðtækra aðgerða ríkis-
stjórnarinnar að lækka skuldir
heimilanna um 144 milljarða.
Við verðum að hafa í huga að um
118 milljarðar af þessari tölu eru
til komnir vegna baráttu einstak-
linga og samtaka á borð við Sam-
tök lánþega sem af einurð hafa
fylgt málum í gegn um dóms-
kerfið fyrir eigin kostnað. Ríkis-
stjórnin hefur nákvæmlega ekk-
ert gert til að aðstoða við þær
aðgerðir. Hún hefur þvert á móti
sett lög sem Samtök lánþega
hafa, ásamt fleirum, neyðst til
að kæra til Eftirlitsstofnunar
EFTA. Þessi lög brjóta að mati
Umboðsmanns skuldara, gegn
stjórnarskrá landsins, ásamt
því að ófáir lögmenn hafa bent
á að afturvirkni sú er stjórnvöld
telja sig hafa lögfest með lögum
151/2010, á sér ekki skýra heim-
ild í téðum lögum. Ríkisstjórnin
hefur þannig beinlínis lagt stein
í götu þeirra sem hafa risið upp
og barist fyrir neytendarétti og
stjórnarskrárvörðum eignarrétti
heimila og fyrirtækja í landinu.
Við bíðum nú niðurstöðu dóm-
stóla í fjölda mála og er ljóst að
falli þau mál lánþegum í hag þá
batnar hagur heimila landsins
og atvinnulífs, langt umfram
þær upphæðir sem forsætisráð-
herra ranglega eignar núverandi
ríkisstjórn, með villandi yfirlýs-
ingum. Íslenskt efnahagslíf á sér
því enn von, þrátt fyrir aðgerðir
stjórnvalda en ekki vegna þeirra.
Glatað tækifæri til jöfnuðar
Það má svo velta fyrir sér af
hverju forsætisráðherra kýs að
svara ekki fram komnum upp-
lýsingum um ástæður þess að
verðtrygging var ekki aftengd
tímabundið þá er ljóst var að
fullkomnu hruni krónunnar
yrði ekki afstýrt. Sú aðgerð ein
og sér gaf stjórnvöldum áður
óþekkt tækifæri til að jafna
stöðu milli fjármagnseigenda
og almennings. Stjórnvöld tóku
hins vegar meðvitaða ákvörð-
un um að nýta ekki það tæki-
færi. Ótakmörkuð ríkisábyrgð
innistæðna og stökkbreyting
á skuldum, var sú aðgerð sem
gripið var til og lýsir kannski
betur en allt annað, afstöðu
stjórnvalda til eignarréttar-
ákvæðis stjórnarskrárinnar og
hverjum það ákvæði er ætlað. –
Fjármagnseigendum.
Það er grátlegur vitnis burður
um verk forsætisráðherra, að
hún þurfi að grípa til blekk-
inga til að sýna fram á einhvern
árangur af starfi sínu síðast-
liðna áratugi. Spurningin sem
í framhaldinu hlýtur að vakna
er hvort tölulegar upplýsingar
um atvinnuleysi og hagvöxt séu
fengnar með sömu aðferðum og
tölur um skuldir heimilanna?
Heimilin brenna sem aldrei
fyrr. Afleiðingin er veikara
atvinnulíf sem að sjálfsögðu leið-
ir til rýrari lífskjara og veikara
samfélags. Við getum ekki leng-
ur látið reka á reiðanum. Við
þurfum áætlanir, ákvarðanir og
aðgerðir.
Fjármál
Guðmundur Andri
Skúlason
talsmaður Samtaka
lánþega
Ríkisstjórnin
hefur nákvæm-
lega ekkert gert til
að aðstoða við þær
aðgerðir. Hún hefur
þvert á móti sett lög sem
Samtök lánþega hafa,
ásamt fleirum, neyðst til
að kæra til Eftirlitsstofn-
unar EFTA.
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
MEIRA AF LANDSBYGGÐINNI
Meira sjónvarp, meira útvarp, meiri fréttir, meiri upplýsingar, meiri umræða,
meira líf, meiri íþróttir, meiri virkni, meira úrval. Þú færð meira af öllu á Vísi.

Námskeið september 2011
Ljósið– endurhæfingar og stuðningsmiðstöð fyrir krabbameinsgreinda og aðstandendur

Námskeið fyrir börn 10-11-12 ára (5,6 og 7 bekkur)
Sem eiga nákominn aðstandanda sem hefur greinst með krabbamein.
Námskeiðið stuðlar að jákvæðri uppbyggingu í gegnum skemmtileg verkefni.
Tími: Fimmtudagar kl. 16:30-18:00, 10 skipti og hefst 15 sept.
Fjölskyldunámskeið: Þar sem fjölskyldumeðlimur hefur greinst með krabbamein
og börn þeirra (aldur barna ca: 6-10 ára). Farið verður í ýmis skemmtileg verkefni um
samvinnu, samskipti og upplifanir
Tími: Tveir laugardagar kl 13:00-15:00, 1. okt og 8. Okt.
Námskeið í heilsueflingu: Rætt um hvernig takast eigi við breytingar í lífinu í
kjölfar greiningar og meðferðar á krabbameini og þá aðlögun sem nauðsynleg er til
að njóta innihaldsríks lífs.
Tími: Miðvikudagar kl. 10:00-11:30, 9 skipti og hefst 14 sept.
Fræðslufundir fyrir karlmenn
Fræðandi fyrirlestrar með mismunandi fagaðilum, um mikilvægi þess að byggja sig
upp eftir greiningu krabbameins.
Tími: Kynningarfundur fyrir námskeiðið er mánudaginn 19 sept kl. 17:30,
eiginkonur velkomnar með á kynninguna.
Námskeiðið hefst mánudaginn 26 september kl. 17:30-19:00, 10 skipti.
Upplýsingar og skráning hjá Ljósinu í síma 5613770
www.ljosid.is