Íslendingur - 11.12.1946, Blaðsíða 3

Miðvlkudáginn--ll'.' des,. -1946
ISLENDINGUR
Hðrð átök iniian alþióðasam-
bands verkamanna
Kommúnistar vilja gera samtökin að pólitísku
baráttutæki, en brezkir verkamannaleiðtogar
eru því andvígir
Alþjóðasamtök verkamanna,
þar sem verkalýður heimsins
hefir í yfir 80 ár sameinast til
samstiltra átaka um hagsmuna-
mál sín, eiga nú á hættu að
glata þeirri einingu og valdi,
sem þau hafa náð eftir harða
baráttu.
Stjórnmálaágreiningur, jafn
róttækur og milli þjóðanna, er
á góðri leið með að kljúfa þessi
alþjóðlegu samtök, einmitt þeg-
ar áhrifavald þeirra er mest.
Þessi sundrung er að grafa
um sig í hinu ársgamla Alþjóða-
sambandi verkamanna, sem eru
fjölmennustu samtök, sem
nokkru sinni hafa verið til í
heiminum, því að innan þeirra
eru yfir 66 miljónir verka-
manna frá 56 þjóðum.
Ágreiningur er um afstöðu
sambandsins til ýmissa alþjóð-
legra vandamála, svo sem Spán-
armálin, Þýzkaland, Japan og
sameinuðu þjóðirnar. En megin-
ágreiningurinn er um þessa
spurningu: Hversu langt eiga
verklýðssamtökin að ganga í
því að taka afstöðu til heims-
stjórnmálanna?
Viðhorf kommúnista.
Um þessa spurningu skiptast
verkamenn í tvo flokka. Annars
vegar eru þau verklýðssamtök,
sem gera engan greinarmun á
pólitiskri og efnahagslegri bar-
áttu, og telja hagsmunum verka
lýðsins bezt borgið með því, að
þau reki harða pólitíska starf-
semi.
Rússnesku verklýðssamtökin,
undir forustu V. Kuznetsov,
hafa forustu fyrir þessum
flokki. Þau halda því fram, að
þau fari með umboð 27 miljóna
verkamanna og séu því fjöl-
mennust allra verklýðssamtaka.
Á þingi Alþjóðasambandsins
höfðu því Rússar 68 atkvæði af
200.
Rússnesku verklýðsfélögin
voru ekki í hinu fyrra Alþjóða-
sambandi verkamanna, sem
voru ópólitísk samtök. Rússar
stofnuðu þá gegn þeim samtök-
Um Alþjóðasamband kommún-
ista (Komintern), sem samein-
aði stéttarbaráttu verkamanna
og baráttu kommúnista fyrir
heimsbyltingu. Nú hafa þessir
andstæðu hópar sameinast inn-
an hins nýja Alþjóðasambands.
Rússnesku verklýðsfélögin
o^u ólíkust verklýðssamtökum
Vestur-Evrópu og Bandaríkj-
anna. Allt frá byltingunni hafa
þau verið pólitísk tæki í þjón-
ustu rússnesku stjórnarinnar.
Rússnesku verklýðsfélögin eru
undir stjórnareftirliti og hafa
engin mikilvæg stjórnmálaáhrif
innan Rússlands, en í gegnum
Alþjóðasamband verkalýðsins
vonast þau til þess að geta haft
áhrif á gang heimsmálanna.
Frá upphafi hafa rússnesku
verklýðssamtökin reynt í gegn-
um Alþjóðasambandið að hafa
áhrif á starfsemi sameinuðu
þjóðanna, friðarráðstefnunnar
og eftirlitsnefnda bandamanna
í Þýzkalandi og Japan.
Verklýðssamtökin á áhrifa-
svæði Rússa í Finnlandi, Pól-
landi, Ungverjalandi. Rúmeníu,
Búlgaríu og Júgóslavíu styðja
rússnesku verklýðssamtökin í
Alþjóðasambandinu. Þau telja
innan sinna vébanda um 4 milj.
verkamanna.
Meiri hluti franska verka-
mannasambandsins er -einnig
kommúnistiskur, Þótt innan
frönsku verklýðshreyfingarinn-
ar séu jafnaðarleiðtogar eins og
Leon Jouhaux, sem er varafor-
seti Alþjóðasambandsins, þá
fylgir samt meiri hluti franskra
verkamanna Louis Saillant, hin-
um kommúnistiska aðalritara
Alþjóðasambandsins. Bætast
þannig um 6 miljónir verka-
manna við tölu þeirra, sem vilja
pólitísk afskipti Alþjóðasam-
bandsins.
Kommúnistinn di Vittorio var
foringi ítölsku fulltrúanna á
þingi Alþjóðasambandsins. —
Mörg ítölsku verklýðsfélögin
eru að vísu sósialistisk eða ka-
þólsk, en hin kommúnistisku
sjónarmið voru þó í meiri hluta.
Foringi. Suður-Ameríkuverka-
mannasambandsins er einnig
stuðningsmaður pólitísku stefn-
unnar.
Samtals munu um 19 miljónir
félagsbundinna verkamanna
styðja stefnu rússnesku
verklýðssamtakanna. — Meiri
hluti leiðtoga þessara verka-
manna eru kommúnistar, sem
halda því fram að pólitíska bar-
áttan eigi að sitja í fyrirrúmi
fyrir hinni efnahagslegu hags-
munabaráttu. Þeir eru mótfalln
ir því að þurfa að semja við at<
vinnurekendur um hærri laun
og betri vinnuskilyrði, en vilja
láta ríkisvaldið taka allan at-
vinnurekstur í sínar hendur.
Stefna hinna gætnari.
Á öndverðum meiði \*ið komm
únistana eru hin eldri verka-
mannasambönd, sem árum sam-
an hafa aðgreint hagsmunabar-
áttu verkamanna frá hinni póli-
tísku baráttu. Þessi samtök
hafa beitt samningsleiðinni til
þess að bæta kjör verkamanna.
Samband brezku verklýðsfé-
laganna hefir forustu fyrir þess
um flokki verkamanna. Aðalrit-
ari þeirra, Sir Walter Citrine,
var kjörinn fyrsti forseti Al-
þjóðasambandsins. Talið er, að
val hans sem forseta hafi verið
tilraun til þess að sameina hin
andstæðu öfl hins nýja Alþjóða-
sambands undir hægfara stjórn.
Sósialistisku verklýðssam-
böndin í Vestur-Evrópu, sem
öll voru áður í hinu gamla
Alþjóðasambandl verkamanna,
fylgja brezku stefnunni. Eru
það um það bil 13 miljónir
verkamanna í Bretlandi, Norð-
urlöndum, Belgíu, Hollandi,
Svisslandi, Ástralíu, Nýja Sjá-
landi og Kanada, sem aðhyllast
hina ópólitísku stefnu í starf-
semi Alþjóðasambandsiné.
Flestir þessara verkamanna
vilja áætlunarbúskap og þjóð-
nýttan iðnað, en þeir vilja ekki
fórna einstaklingsfrelsi verka-
manna. Einstök verklýðsfélög í
þessum löndum hafa rétt til
sjálfstæðrar starfsemi, og þau
starfa ekki ætíð í samræmi við
vilja landssambandsins, en þau
gera sér þó öll ljóst, að eining
er undirstaða áhrifa verkalýðs-
ins heima og erlendis.
Samband iðnverkamanna,
sem fer með umboð 6 miljón
amerískra verkamanna í Al-
þjóðasambandinu, er í sérflokki.
CIO er hvorki bandamaður
kommúnista né sósialista, en
leiðtogi þess, Sidney Hillman,
sem er annar varaforseti Al-
þjóðasambandsins, styður frem-
ur brezku verklýðssamtökin en
þau rússnesku.
Ágreiningurinn rnilli hinna
sósíalistisku brezku verklýðsfé-
laga og ameríska ClO-sambands
ins annars vegar og rússnesku
kommúnistisku verklýðsfélag-
anna hins vegar kom glögt í ljós
í umræðum framkvæmdaráðs
Alþjóðasambandsins um Spán-
armálin. Vildu Rússar og stuðn-
ingsmenn þeirra fá öll félög
hafnarverkamanna í heiminum
til þess að neita að ferma eða
afferma spænsk skip. Bretar og
Bandaríkjamenn voru andvígir
svo róttækum, pólitískum að-
gerðum af hálfu Alþjóðasam-
bandsins. Sætzt var á málamiðl-
un, sem var sigur fyrir hina
vestrænu stefnu, og samþykkt,
að Alþjóðasambandið skyldi
styðja hverjar þær aðgerðir,
sem sameinuðu þjóðirnar sam-
þykktu.
AFL sakar kommúnista um
einræði.
Utan Alþjóðasambandsins er
þó jafnvel enn sterkari and-
staða gegn því. að verklýðsfé-
lögin reki pólitíska starfsemi.
Sú andstaða kemur einkum frá
hinum 7 miljónum amerískra
verkamanna í Verklýðssam-
bandi Bandaríkjanna (AFL),
er neitaði að ganga í Alþjóða-
sambandið. Ein miljón félaga
Kristilega verklýðssambandsins
í Evrópu og óháð verklýðsfélög
víðsvegar um heim eru einnig
mjög andvíg hinni pólitísku
stefnu kommúnista.
AFL-verklýðssambandið, sem
ákaft styður einkaframtakið,
heldur því fram, að Rússar ráði
lögum og lofum í Alþjóðasam-
bandinu og hyggist beita því í
þágu hins alþjóðlega kommún-
isma. Verklýðssamband Banda-
ríkjanna fullyrðir, að í Rúss-
landi séu ekki til nein frjáls
verklýðsfélög. Sameinuðu þjóð-
irnar hafa viðurkennt bæði
Alþjóðasambandið og banda-
ríska verklýðssambandið sem
fulltrúa verkamanna og ráðgast
jöfnum höndum við báða aðila
um verklýðsmál.
Ágreiningur innan Alþjóða-
sambands verkamanna er jafn
alvarlegur og ágreiningurinn
milli hinna vestrænu og aust-
rænu sjónarmiða í heimsstjórn-
málunum. Framtið þessara sam
taka er undir því komln, hvort
tekst að finna grundvöll til sam-
komulags.
30. nóvember.
Er nokkuð merkilegt með daginn,
mun margur spyrja. Já, þá fæddist
Winston Churcliill. Eg tel vera á-
stæðu til þess að minna á hann. Eg
held að íslendingar veiti honum ekki
verðskuldaða athygli.
Eg hefi nýlega lesið hók hans,
„Bernskuhrek og æskuþrek11. Og mér
er ljúft að segja að ég hefi lesið
hana mér til ánægju og gagns. Hin-
ar djörfu ályktanir og hreinskilnu
röksemdir hans glitra eins og perlur
um alla bókina. 'Og ég trúi ekki
öðru, en mörgum fari líkt og mér
að finna hergmál ýmsra hugleiðinga
hans í eigin skoðunum.
Mig langar til að benda á nokkur
atriði í hók hans. Það er ósvikið
æskuþrek í hinni djörfu hvöt til
æskufólks á hls. 75. Eg vil minna á
þetta: „Látið ekki eigin hagsmuni
ná tökum á ykkur. Ykkur munu verða-
margvíslegar skyssur á. En meðan
þið eruð sannir og veglyndir og
liraustir, og þurfið þið elcki að óttast
að þið búið félögum ykkar og sam-
ferðamönnum ógœfu.“ (Leturbreyt-
ing mín.)
Eg bendi á hina viturlegu ályktun
um nýtingu mannsorkunnar á bls.
95: „Hvað sem við höfum fyrir
stafni, skemmtanir, eða alvarleg
störf, andlega eða líkamlega vinnu,
eigum við að skipta deginum í
tvennt.“
„Ánœgju fœr enginn notið án þess
að vinna“, bls. 126. Eg minni á hin-
ar skarpvitru ályktanir um trúmál á
bls. 127—129, sem segja má í stuttu
máli með hinu franska spakmæli,
sem höf. birtir í bók sinni: „Hjartað
á sín rök, sem skynsemin þekkir
ekki.“ Og reynzlu hans sjálfs af
styrk trúarinnar, sem svo hreinskiln-
islega er lýst á bls. 282—283. Þeg-
ar hann var að flytja úr fangabúð-
um Búa. Þessar línur er þeim hollt
að lesa, sem þykjast vaxnir upp úr
kristindómi.
Á bls. 338 segir höf.: „Einu sinni
var ég beðinn að semja áletrun á
minnisvarða í Frakklandi og ég skrif
aði: Einbeitni í styrjöld. Ögrun í
ósigri. Göfuglyndi í sigri. Góðvild í
friði. Áletruninni var hafnað.“ Og
síðan segir: „Þeir, sem geta unnið
styrjöld kunna sjaldan að semja frið,
og þeir sem gætu samið góðan frið,
mundu aldrei vinna sigra í styrj-
öld.“ Eru ekki einmitt atburðir líð-
andi stundar að sanna þessa skoðun?
Fleira skal ekki birt, enda ekki
ætlunin að rita um bókina.
En mér finnst full ástæða að minna
á Winston Churchill. í heimsstyrj-
öldinrii miklu, sem nú á að heita lok-
ið, fylgdist ég af áhuga með atburð-
um og forvígismönnum. Eg veit að
þar ber mörg nöfn hátt og erfitt er
'að dæma á milli. En ég hefi fyrir
löngu gert mér grein fyrir því, að
enginn maður sýndi jafn ofurmann-
legan kjark og vilja eins og Winston
Churchill. Hugsið ykkur kringum-
stæðurnar í maí 1940 og næstu mán-
uðina. Gera ekki fáir sér fulla grein
fyrir þunga þeirrar ábyrgðar, sem á
herðum hans hvíldi?
Hver ósigurinn af öðrum og allt
virtist vera að hrynja. Þá var það að
tugmilljónir manna í mörgum lönd-
um settu traust sitt á þenna öldung.
Og hann brást ekki traustinu. Eg
held að það sé vafasamt, að við ís-
lendingar, og margar aðrar þjóðir,
fögnum nú frelsi, ef Winston Churc-
hill hefði aldrei verið til. Þess vegna
megum við ekki gleyma hetjimni.
Þess vegna vona ég að vinarþel og
þakklæti streymi til hetjunnar öldnu
frá öllum þeim, sem unna frelsi, <511-
um þeim, sem imna lýðræði og mann
réttindum.
Eg hefi oft orðið klökkur af virð
ingu og þakklæti til Winston Churc
hill. Og bók hans, sem ég hefi ný
lega lesið með sérstakri athygli, hef
ir aukið á virðingu mína og skiln
ing á persónu hans. Og mér finnst
að saga hans sýni að yfir lífi hans
í æsku hafi vakað verndarandi, sem
skildi og sá hið stóra hlutverk, sem
þessum djarfhuga, þrekmikla og
drengilega æskumanni var ætlað.
Eg veit að hann fær hugheilar
heillaóskir frá öllum þeim íslending-
um, sem frelsi unna.
Jónas Pétursson.