Íslendingur - 05.01.1955, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 5. janúar 1955
5
ÍSLENDINGUR
Viðtal við þingmann bæjarins
Bragi Jónsson frá Hoftúnum
hefir kveðið eftirfarandi vísur:
Y rkingar.
Yrkja ljóð og yrkja jörð,
ýta göfgað hefur.
Það er að syngja þakkargjörð
þeim sem lífið gefur.
Til Vestur-Íslendinga.
Bræðraþels á skyggðan skjöid,
skýrt sé letrið grafið:
Heill sé ykkur frænda fjöld
fyrir vestan hafið.
Á ferð og flugi.
Misjöfn þó sé manna gerð,
marga þrautir beygi,
við erurn öll á flugi og ferð
fram að banadegi.
Kveðið við stúlku.
Margt er við þig mikils vert
meyjan ástargjarna.
Samt í mínum augum ert
aðeins reikistjarna.
Gríman.
Sálarfylgsnum sífellt í,
sárin dýpstu hyl ég.
öndir gleðigrímu því
gamlar sorgir dyl ég.
Hlýir straumar.
Sérhvert gleymist svikatál,
sælu nýt ég drauma.
Þegar vonin veikri sál
veitir hlýja strauma.
Vinna.
Hrekur vinnan harma brott,
hönd og andi nærast.
Eftir dagsverk unnið gott
alltaf sef ég værast.
Hœttusvœðið.
Kvelur margan kærleiksþrá,
köld eru meyja gæði.
Víða leiðum ástar á
eru hættusvæði.
Nútímaskáldin.
Islands skáldum aftur £er,
ofaná sorinn flýtur.
Þeirra form og efni er
oftast tómur skítur.
Sta/ca.
'Oss mun veitast auðlegð ný
ef vér leita þorum.
Brauðs þó neyta eigum í
andlits-sveita vorum.
Vorvís'M (sléttubönd).
Mjöllin bánar. eyðist ís,
aftur vorrar jarðar.
Fjöllin blána, röðu'.U rís,
raunir léttir liarðar.
Jörðin auða grasi grær,
gaukar hneggja snjallir.
Hjörðin sauða fylli fær,
fagna seggir allir.
Brautir sléttast, þróast þor,
þrýtur fanna styrinn.
Þrautir léttast, veitir vor
vonurn manna byrinn.
Áuglýsingar,
sem birtast eiga í blaðinu,
þurfa að berast skrifstofu
blaðsins eða prentsmiðj-
unni fyrir kl. 2 daginn fyrir
útkomudag.
t ramhald af 1. siðu.
lögum 250 þús. krónur, og er það
50 þús. kr. hærra framlag en í
fyrra. Þegar f j árveitinganefnd
gerir tillögur um skiptingu hafna-
fjárins, væru sérstaklega tvö sjón-
armið höfð í huga, í fyrsta lagi,
hvað viðkomandi höfn ætti mikið
fé inni hjá ríkissjóði vegna lok-
inna framkvæmda, og í öðru lagi,
hvað áætlað væri að leggja mikið
fé í framkvæmdir á næsta iri.
Samkvæmt upplýsingum Vita-
málaskrifstofunnar hefði vatt-
greitt framlag ríkissjóðs til Akur-
eyrarhafnar í árslok numið 295
þús. kr. og áætlaður byggingar-
kostnaður á árinu 1955 470 þús-
und kr. í sambandi við þetta er
rétt að komi fram, að hæsta fram-
lag til einnar hafnar er kr. 300
þús., nema til landshafnar í Rifi á
Snæfellsnesi, kr. 500 þús. Til
dæmis fékk Akraneshöfn kr. 300
þús. en átti inni 1.3 millj., og á-
ætlaður byggingakostnaður 1955
kr. 3 millj. Mjög svipaða sögu er
að segja um Hafnarfjörð. Af
þessum samanburði sézt, að hlut-
ur Akureyrar er eftir atvikunr
góður.
— Ég held, sagði þingmaður-
inn, — að allir bæjarbúar séu
sammála um það, að bæta þurfi
aðstöðuna við höfnina hið allra
bráðasta. Það ætti að vera auð-
veldara fyrir Akureyri en mörg
önnur sveita- og bæjarfélög, þar
sem höfnin hefir töluverðar ör-
uggar tekjur árlega. í þessu skyni
væri sjálfsagt að leita eftir láni lil
þess að hraða framkvæmdum, og
trúi ég því ekki að óreyndu, að
ekki sé unnt að fá lánsfé til þeirra
framkvæmda.
Það er mjög bagalegt fyrir
sveita- og bæjafélögin, hve seint
gengur að fá framlög ríkisins upp
í hafnarframkvæmdir. Ogreiddur
hlutur ríkisins til hafnagerða og
lendingarbóta var nú um þessi
áramót nær 5.6 millj. króna.
Fjórðungssjúkrahúsið.
Framlag til byggingar Fjórð-
ungssjúkrahússins er óbreytt, kr.
500 þúsund.
Á þinginu í fyrra flutti ég á-
samt Helga Jónassyni og Pétri
Ottesen frumvarp, sem fjallaði
um það, að öll meiri háltar áhöíd
til sjúkrahúsa (röntgentæki,
stærri eldhúsáhöld o. fl.) teldist
með í stofnkostnaði sjúkrahúsa og
greiddist því að hluta af ríkis-
sjóði. Málinu var vísað til fjár-
hagsnefndar, en dagaði þar uppi.
Við, flutningsmenn þessa frum-
varps, höfum nú í vetur rætt um
það við fjármálaráðherra og heil-
brigðisráðherra, að ríkisstjórnin
tryggði að mál þetta næði fram
að ganga á Alþingi. Um það ligg-
ur ekkert loforð fyrir enn, og fá-
ist ekki jákvæð svör, eftir að þing
kemur saman að nýju, munum
við flytja það sjálfir aftur.
Á Alþingi í fyrra voru sam-
þykkt lög, sem tryggðu Fjórð-
ungssjúkrahúsinu 20 króna stvrk
úr ríkissjóði á hvern legudag. Fer
upphæð slyrksins eftir stærð
sjúkrahúsanna, og njóta þau nú
mörg góðs af þessari löggjöf.
Á fjárlögum þessa árs eru út-
gjöld ríkissjóðs vegna þessara
laga áætlað 1.250 millj. krónur.
Nú munu legudagar á árinu 1954
hafa verið nálega 38 þús. og fær
þá Fjórðungssjúkrahúsið styrk
vegna laganna sem nemur um
760 þús. það ár.
Skólarnir.
Ógreiddur hluti ríkissjóðs
vegna skólabygginga í landinu
mun nú vera 16.5 mdlj. króna, ttn
þó mun Akureyri eiga sárahtið
inni. Á fjárlögum þessa árs er um
töluvert aukið framlag til skóla-
bygginga að ræða, enda er þörtin
rnjög mikil. Menntamálaráðherra
mun hafa í undirbúningi tillögur
varðandi fjármál skólanna, en
það hefir verið mjög þungur
baggi á sveitarfélögunum, hve
framlag ríkisins hefir greiðst
seint.
Það verður nú ekki lengur um-
flúið að auka húsakost barnaskól-
ans hér á Akureyri, og er vonandi
að úr greiðist sem fyrst um
greiðslur á framlagi ríkissjóðs til
skólanna, svo að Akureyri þurfi
ekki að bíða von úr viti eftir sín-
um hlut, eins og svo mörg sveitar-
félög hafa orðið að gera. En rík-
issjóður greiðir helming af bygg-
ingakostnaði barna- og gagn-
fræðaskóla.
Heimavist Menntaskólans hefir
sama framlag og áður, 250 þús.
kr., og Menntaskólahúsið gamía
heldur þeirri hækkun, sem í fyrra
fékkst til viðhalds því.
Flugmólin.
Framlag til flugvallargerða var
hækkað um % milljón frá því
sem verið hefir á fjárlögum.
Einnig var heimildin um að veria
af tekjuafgangi flugvallanna til
flugyallargerða hækkuð um 1
millj. kr. og er nú 3.5 millj. kr.
í flugmálunum eru nú mörg og
mikil verkefni framundan. Það
verður nú víst ekki dregið öllu
lengur að láta fara fram aðgerð á
Reykjavíkurflugvelli, og ráðgerð-
ir eru nokkrir nýir vellir úti um
land. Flugvallargerðinni hér við
bæinn miðaði mjög vel áfram s.l.
ár, og næsta sumar þyrfti að
lengja flugbrautina það mikið, að
Skymaster-flugvélar geti lent þar.
Þá er nauðsynlegt að koma þar
upp ljósaútbúnaði fyrir næsta
haust og bæta húsakostinn fyrir
afgreiðsluna.
Eins og kom fram við vígslu-
alhöfnina hefir völlurinn við Ak-
ureyri fengið á síðasta ári bróð-
urpartinn af öllum fjárveitingum
til flugvallargerða, en þrátt fyrir
það, er enn margt ógert þar.
íþróffamartnvirki
í bænum.
Framlag til íþróttasjóðs var
hækkað samkvæmt tillögu fjár-
veitinganefndar um kr. 250 þús.
frá því, sem lagt var til í frv.,
og hefir sjóðurinn þá til um-
ráða á þessu ári 1 millj. kr. Er
það sama upphæð og sjóðurinn
hafði árin 1946 og 47, en á árinu
1948 var framlagið lækkað niður
í 455 þús. kr.
Stjórn íþróttasjóðs hefir gert
grein fyrir því, að fjárþörf sjóðs-
ins nemi nú um 5 millj. kr., en
ekki var talið fært að hækka
framlagið meira. Eftir síðustu út-
hlutun úr sjóðnum var vangreitt
úr honum til mannvirkja hér í
bænum sem hér segir:
Sundlaug ......... 183.500 kr.
íþróttavöllur .... 75.500 •—-
íþróttahús ........ 55.700 —
Skíðabraut ...... 7.800 •—
Vonandi verður þannig búið
að sjóðnum í framtíðinni, að
hann verði fær um að greiða
framlög sín bæði hér á Akureyri
og annars staðar. Með núverandi
fyrirkomulagi er ekki um það að
ræða að fá sérstakar fjárveiting-
ar til íþróttamannvirkja, þar sem
allir verða að sitja við sama borð
í þeim efnum. Annars féllst fjár-
veitinganefnd á það, að mæla
með 45 þús. króna framlagi til
sundlaugarinnar hér í bænum og
sömu upphæð á næsta ári vegna
afnota Menntaskólans af sund-
lauginni. Það þótti sanngjarnt, að
Menntaskólinn sem ríkisskóli,
tæki einhvern þátt í bygginga-
kostnaðinum.
Menningarmál.
Amtsbókasafnið fær sömu upp-
hæð og áður, en litlar sem engar
breytingar hafa að undanförnu
verið gerðar á framlögum lil
bókasafna. Þó má geta þess, að
safnið fékk í fyrra kr. 20 þús. lil
kaupa á filmum af skjölum og
handritum í Þjóðskjalasafninu.
Vegna mikillar starfsemi fékk
Leikfélag Akureyrar nú 10 þús.
króna hækkun á fjárlögum, og
hefir því nú 25 þúsund kr. Lúðra-
sveit og Tónlistarskóli hafa ó-
breytt framlag, en Kvenfélagið
Hlíf fékk 30 þús. kr. bygginga-
styrk vegna Pálmholts.
Þá gat þingmaðurinn þess, að
hann Stiklaði hér aðeins á nokkv-
um atriðum. enda of langt mál,
að rekja fjárlögin og breytingar
á þeim lið fyrir lið. Hér kysi hann
því helzt að draga það fram, er
bæjarbúar hefðu öðrum fremur á-
huga fyrir.
Síðar hefir blaðið von um að
geta rætt við þingmanninn nánar
um ýms þingmál.
l
Barnatímaritið Vorið, síðasta
hefti 20. árgangs, hefir blaðinu
borizt. Hefst það á kvæði eftir
Theodór Daníelsson: Við jóla-
tréð. Þá skrifar V. Sn. jólahug-
leiðingu, Eiríkur Sigurðsson sma-
söguna Fyrstu jól að heiman,
sagt er frá bernskudögum danska
ævintýraskáldsins H. C. Ander-
sen, birtur leikþáttur, þýdd saga
og ævintýri, nokkur börn úr
Barnakór Akureyrar skrifa þæíti
úr söngförinni til Noregs, og
margt fleira er þar að finna í
bundnu og óbundnu máli.
Heimilisblaðið Haukur, desem-
ber-hefti, flytur jólahugleiðingu
eftir Ásmund Guðmundsson bisk-
up, Listamannaþátt urn Gunnar
Gunnarsson skáld og smásögu eít-
ir hann, grein um Hauk Mortens
dægurlagasöngvara, grein um
jólasveina fyrr og nú, þjóðsögu
um álfahúsfreyjuna i Raufarfelli,
grein um steinaldarfólk í Ástralíu
eftir frú Edith Guðmundsson, frá-
sögn af samkvæmi í Reykjavík
fyrir 100 árum eftir Dufferin lá-
varð, kvæði eftir frú Margrélu
Jónsdóttur skáldkonu, nokkrar
þýddar greinar og sögur, spila-
spádóma og margt fleira.
Enginn niatur er mjólkinni
betri, nefnist snoturt og smekk-
legt rit, er Framleiðsluráð land-
búnaðarins Iiefir gefið út. Eru
það fjórar ritgerðir um mjólk og
mjólkurafurðir eftir Helga Tóm-
asson, Jóhann Sæmundsson, Jón
E. Vestdal og Skúla V. Guðjóns-
son. Ritar hinn fyrsínefndi um
smjör, annar urn osta og skyr,
þriðji um framleiðslu mjólkur og
mjólkurafurða og fjórði um
mjólk. Margar ágætar myndir
sýna framleiðsluhætti mjólkur og
mjólkurafurða, kælingu á fram-
leiðslustað og meðferð á vinnslu-
stað o. s. frv. Þá eru og margar
teikningar í ritinu auk káputeikh-
ingar, allar eftir Atla Má Árna-
son. Hefir ritið mikinn fróðleik
að geyma um hollustu og næring-
argildi mjólkur og mjólkurvara.
*_____________________
I gamni
Maður kom til lœknis með brot-
inn jótlegg.
— Leggurinn er brotinn, sagði
lœknirinn. — Hve langt er síðun
þú varðst fyrir þessu slysi?
— Þrjár vikur.
— En því í ósköpunum komstu
ekki fyrr 'til mín?
—- Ja, ég œtlaði að vera kom-
inn, en í hvert skipti sagði konan
min að þetta mundi líða frá, ef
ég hœlti að reykja.
xxx
Manni nokkrum var stefnt fyrir
rétt út af barnsfaðernismáli.
—- Lárus minn, sagði fógeti, —
þér er stefnt hingað af því að hún
Rúna á Gili hefir alið barn og
nefnir þig föðúr að því. Er það
rétt?
— Já, það þassar.
—— En, bíddu nú við, liélt fð-
getinn áfram, — þáð er ekki alveg'
búið. Þér .er líka stefnt sem föður
að barni, sem fœddist nákvæm-
lega sama dag í Hvammi í Ytri-
byggð.
— Já, það passar.
— En hvernig má það vera,
spurði fógeti. ■— Þú hefir þó varla
getað verið í tveim sveitum sama
daginn.
— Jú, ég var á hjóli.
— Jœja karlinn. Það er gott á
meðati þú átt ekki mótorhjól.
*