Íslendingur - 08.01.1965, Blaðsíða 4

ÍSLENDENGUR
BLAÐ SJÁLFSTÆÐISMANNA í NORÐURLANDSKJÖRDÆMI EYSTRA
Kemur út hvern íöstudag. — Útgeíandi: KJÖRDÆMISRÁÐ, -7- Ritstjóri og óbyrgðar-
maður: JAKOB Ó. PÉTURSSON, Fjólugötu 1, sími 11375. Auglýsingar og aígreiðsla:
BJÖRGVIN JÚLÍUSSON, Helga-magra stræti 19, sími 12201. Skrifstofa og afgreiðsla
í Hafnarstræti 107 (Útvegsbankahúsið) III. hæð (innst). Sími 11354. Opið kl. 10-12
og 13.30-17.30. Laugardaga kl. 10-12. Prentverk Odds Bjornssonar h.f., Akureyri.
OLAFUR THORS
Kveojur
Nú er skarð fyrir
skildi”
„Nú grætur mikinn mög,
Mínerva táragjörn“,
varð Bægisárskáldinu, sr. Jóni Þorlákssyni að orði, er hann
frétti lát vinar síns og starfsbróður, sr. Magnúsar á Tjöm í
Svarfaðardal.
Líkt munu Sjálfstæðismenn hafa hugsað á síðasta degi lið-
ins árs, er þeim barst helfregnin: Ólafur Thors er látinn.
Og þó má segja, að andlátsfregnin hafi ekki komið með
öllu á óvart. Þessi glæsilegi flokksforingi — og á langtímum
þjóðarleiðtogi, var áður búinn að draga sig í hlé við fremstu
víglínu stjórnmálaátakanna og efaðist enginn um, að í
henni hefði hann staðið, meðan stætt var. Öllum var ljóst
orðið, að önn og erfiði hans á akri stjórnmálanna um ára-
tugi hafa smámsaman lamað þrek hans, og mun læknum
hans hafa verið það ljósara en honum sjálfum.
Ólafur varð ekki gamall maður, og vart mundi það hafa
verið honum að skapi, að ellin beygði hann smátt og smátt
með þunga sínum. Hann kvaddi sáttur við lífið og samtíð-
ina.
Ólafur Thors var í einu og öllu manna- og grannasættir.
Tyrir kom, að hann yrði innan síns eigin flokks að setja
ágreining niður, og þar hefði engum öðrum betur tekizt. Og
milli stjórnmálaflokkanna varð hann á stundum að bera
klæði á vopn með mikilsverðum árangri, svo sem dæmin
og ummæli margra stjómmálaandstæðinga hans sanna.
Honum var mikið í mun, að Sjálfstæðisflokkurinn yrði
síungur. Þess vegna hvatti hann unga menn til þátttöku í
þjóðmálastarfsemi, og enginn flokkur mun liafa átt meiri
völ ungra manna í kjöri við Alþingiskosningar síðustu tvo
til þrjá áratugi, og e. t. v. er það þetta viðhorf Ólafs Thors,
sem orðið hefur til þess, að Sjálfstæðisflokkurinn á í dag
meira fylgi að fagna meðal ungs fólks en nokkur annar
stjómmálaflokkur.
Vera má, að hugur Ólafs Thors hafi í æsku fremur staðið
til annars en stjómmála: Atvinnurekstrar í nýjum stíl, bók-
mennta, fagurfi-æði, — lista í einhverri mynd, enda var hon-
um allt j>etta hugleikið. Og j>ótt segja megi, að stjómmálin
hafi tekið hug hans allan í nær 4 áratugi, j)á munu æsku-
hugsjónir af öðrum toga hafa lifað sínu lífi í undirvitund-
inni.
Þeir eru ekki margir, sem kost eiga á vellaunaðri atvinnu
og hægu lífsstarfi á ungum aldri, að jieir varpi jní frá sér
til að gerast forvígismenn í illvígum og óvinsælum stjóm-
málaátökum. En Ólafur Thors kaus sér J)að erfiða hlutverk.
Hann vildi vinna að jiví, að rétta hag samferðamannanna
úr kútnum og greiða Jjjóðinni veg úr myrkrinu fram í ljós-
ið. Og vissulega má hann vel una árangrinum, sem náðst
hefur.
Einn mikilhæfasti framherji okkar er nú horfinn bak við
tjaldið, hreggbarinn úr veðrum íslenzkrar stjómmálabar-
áttu, en J)ó flestum stjómmálamönnum betur væddur í lif-
anda lífi gegn ágjöfinni, er á slíkum mönnum dynur, brynj-
aður meðfæddu glaðlyndi og óvenjulega traustri skapgerð.
Megi ungu mennirnir í dag hafa bjártsýni, drengskap og
sanngirni Ólafs Thors að leiðarljósi.
FREGNIN á gamlársdag um
andlát Ólafs Thors, fyrrverandi
forsætisráðherra, mun hafa kom
ið flestum á óvart, þótt vitað
væri, að hann ætti við van-
heilsu að stríða. Hann var dul-
ur um einkahagi, og um veik-
indi sín vildi hann sízt ræða.
Hann tók þeim með karl-
mennsku sem öðru andsteymi.
Það er ekki ætlun mín að
rekja æviferil Ólafs Thors. Það
er í stórum dráttum gert á öðr-
um stað í blaðinu. Hans var og
rækilega minnst af nánustu sam
verkamönnum og vinum í dag-
blöðunum sl. þriðjudag, er út-
för hans fór fram frá dómkirkj-
unni í Rvík. Um Ólaf Thors
og hinn merka þátt hans í ísl.
stjórnmálum, hefir þegar mikið
verið skrifað. En aðalþættirnir
eru þó eftir. Þá munu sagnfræð
ingamir rita.
Þessar línur mínar eru aðeins
fátækleg kveðjuorð um leið og
ég votta konu hans, börnum og
öllu venzlafólki, fjær og nær,
innilegustu samúð mína og
minna. ■ Að þeim er kveðinn
mikill harmur, og ísl. þjóðin hef
ir misst mikils, en enginn má
sköpum renna. Við það hljóta
allir að sætta sig.
Eg hafði mín fyrstu kynni af
Ólafj Thors í þinghúsi Hrafna-
gilshrepps, en þar mætti hann á
stjórnmálafundi. Eg mun þá
hafa verið innsin við fermingu,
en fylgdist af áhuga með öllu,
sem gerðist á fundinum. Mér
varð alveg sérstaklega starsýnt
á Ólaf. Bæði framkoma hans
og ræðuflutningur snart mig.
Við persónu hans var eitthvað
framandi, eins ög vindgustur
frá hinum stóra heimi.
Síðan þetta gerðist hefi ég á
mörgum árum kynnst Ólafi
Thors all-náið. Eg hefi eins og
fleiri verið heillaður af lífs-
þrótti hans, kyngikrafti, ráð-
snilld og þrautseigju, þegar í
harðbakkann sló, sem oft kom
fyrir. En eftir því sem árin liðu,
er hann mér þó minnisstæðast-
ur sem hjartahlýi drengskapar-
maðurinn, er allra vanda vildi
leysa og bezt reyndist er á móti
blés.
Ólafur Thors var allra manna
glaðastur og reifastur, er það
átti við. Skemmtilegri maður
var vandfundinn. En hann var
alvörumaður, sem krufði vanda
málin til mergjar og helgaði
landi sínu og þjóð starfskrafta
sína óskipta. Vinnudagur Ólafs
Thors var oftast nær langur.
En hann flíkaði því ekki við
náungann. Samstarfsmönnum
hans ber öllum saman um, að
hann hafi átt óvenju létt með
að setja sig inn í mál og finna
kjarna vandans. Skýrir það án
efa m. a. hversu oft það féll í
hans hlut að ráða fram úr, er
flestar leiðir virtust lokaðar.
Allsstaðar þar sem hann kom,
ekki síður utan lands en innan
vakti framkoma hans athygli
og virðingu.
Hæfileikar hans sem stjórn-
málamanns voru hvarvetna ó-
umdeildir.'
Ungur að aldri hóf Ólafur
Thors þátttöku í stjórnmálabar-
áttunni og hélt henni áfram með
an heilsan leyfði. Vegna frá-
bærra hæfileika og mannkosta
gerðist hann forustumaður
stærsta stjórnmálaflokks þjóð-
arinnar, og naut óskoraðs
trausts fylgismanna hans allt á
leiðarenda. Um athafnir Ólafs
Thors á stjórnmálasviðinu hlaut
stundum að standa styrr, enda
féll oftast í hans hlut að ráða
fram úr, er mest á reið. En á
hverju sem gekk var hann jafn
an virtur af andstæðingunum,
varla mun nokkur þeirra hafa
borið til hans kala. Þrátt fyrir
andstæðar skoðanir, og á tíð-
um harðar rimmur, mátu þeir
hreinskilni hans og kjark. Vel-
vildin var tvímælalaust ríkasti
þátturinn í lyndiseinkunn Ólafs
Thors. Það fundu allir, sem
kynntust honum eitthvað að
ráði.
Frá eiginkonu sinni, Ingi-
björgu, fékk Ólafur mikinn og
góðan styrk. Mannkostir henn-
ar eru svo alkunnir, að ekki
þarf að fjölyrða.
Nú er Ólafur Thors horfinn af
sjónarsviðinu til ókunnu land-
anna stói'u.
Ástrík eiginkona, börn og
vandamenn, sakna hans sárast.
Við, sem nutum forustu hans,
hollra ráða og umhyggju, sökn-
um hans.
íslenzka þjóðin hefir enn einu
sinni orðið að horfa á bak
einum sinna beztu sona.
Við þökkum Ólafi Thors sam
fylgdina og ógleymanlegu kynn
in — og kveðjum hann með
þeirri bæn til guðs, að íslenzka
þjóðin megi í friði þroskast og
dafna, á komandi árum. Það
er í samræmi við lífsstarf hans.
Jónas G. Rafnar.
t t t
EF ÍSLENZK náttúra ætti að
klæðast gervi manns, hlyti sá
maður að líkjast mjög Ólafi
Thoi-s. Stórskorið andlit og svip
mikið, en hreint og aðlaðandi,
tíguleg reisn í framgöngu og
limaburði og bylgjandi hárið
eins og úfið haf. Hin ytri glæsi-
mennska ein út af fyrir sig var
nægileg til þess, að hann vekti
hvarvetna athygli. Þegar við
bættist hinn sérstæði og karl-
mannlegi málrómur, vai'ð það
til þess, að fólk eigi aðeins
hoi-fði heldur einnig hlustaði.
Og það var sannarlega þess
virði að hlusta. Ymsir íslenzkir
stjói-nmálamenn samtíðarinnar
eru vafalaust jafnokar Ólafs
Thoi-s að mælsku, en ég efast
um, að nokkur þeix-ra eigi þá
leiftrandi hnyttni og skjótleik
í sláandi tilsvörum og Ólafur
Thors, þegar hann var í víga-
hug. Og hann gat glætt klukku
tíma stjórnmálaræðu á
skemmtisamkomu slíku lífi, að
jafnvel börnin hlustuðu þögul
og hugfangin. í hita pólitískra
kappi-æðna var Ólafur Thors æ-
tíð meðal hinna vígfimustu og
ósjaldan munu allir hafa
orðið að viðurkenna, að hann
hafi farið með sigur af hólmi,
þótt um það sé oftast ei'fitt að
dæma. Mörg tilsvör hans munu
lengi lifa. Andstæðingar hans
sögðu stundum í hnjóðs skyni,
að hann væri leikari. Eg myndi
se'gja hið sama, en honum til
hins mesta lofs. Erum við ekki
í rauninni öll leikarar á leik-
sviði lífsins. Spumingin er að-
eins sú, hvort við getum lifað
okkur svo inn í hlutverkið, að
við getum skilað því sönnu og
falslausu. Þannig skilaði Ólafur
Thoi-s sínu hlutverki, og því
var hann eigi aðeins í augum
samherja sinna heldur margra
annarra hinn sjálfkjörni lcið-
togi. Og þegar hann nú er kvadd
ur með djúpum söknuði allra
þeirra, sem áttu því láni að
fagna að kynnast honum og
stai-fa með honum, munu allir
játa, að leiðsögn hans hafi verið
gott og farsælt að hlýta.
En glæsimennskan, málflutn-
ingur og hnyttni í svörum,
vei'ða þó ekki þau einkenni Ól-
afs Thors, sem gera hann hug-
ÍSLENDINGUL