Vísbending - 30.01.2009, Blaðsíða 4

4 V í s b e n d i n g • 5 . t b l . 2 0 0 9
framhald af bls. 1
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575. Myndsendir: 561 8646.
Net fang: visbending@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Aðrir sálmar
Þegar eignarhaldsfélagið Samson eign-aðist ráðandi hlut í Lands bankanum
setti Fjármálaeftirlitið ákveðin skilyrði
fyrir kaupunum. Eftirlitið hlýtur að
hafa gengið eftir því að skilyrðin væru
uppfyllt enda auðvelt að fylgjast með því.
Tilvitnunin hér að neðan er í ákvörðun
eftirlitsins frá 3. febrúar 2003:
„Í bréfum Fjármálaeftirlitsins til
Samson og viðræðum við forsvarsmenn
þess hefur verið lögð á það rík áhersla
að tryggt verði að eignarhlutur þeirra
í bankanum, ef af verður, skapi þeim
ekki stöðu eða ávinning annan en
þann sem felst í ávinningi almennra
hluthafa af heilbrigðum og arðsömum
rekstri bankans. Þannig muni félagið,
eigendur þess, tengdir aðilar eða kjörnir
fulltrúar í bankaráði ekki njóta aðstöðu í
bankanum, s.s. viðskiptakjara, íhlutunar
í viðskiptalegar ákvarðanir er varða þá
sjálfa, tengd félög eða samkeppnisaðila
eða upplýsinga um viðskipti núverandi
eða tilvonandi samkeppnisfyrirtækja. ...
Meðal atriða sem Fjármálaeftirlitið
lagði til er að reglum bankaráðs verði
breytt á þann hátt að tryggt verði að
upplýsingagjöf til bankaráðsmanna
fari aðeins fram í gegnum bankaráð,
að starfsmönnum verði óheimilt að
veita bankaráðsmönnum upplýsingar
um viðskiptamenn bankans, að
vanhæfisreglur í bankaráði verði styrktar
og að upplýsingagjöf til bankaráðs
um fyrirgreiðslu til venslaðra aðila
verði víðtækari og taki ótvírætt til
einstaklinga og fyrirtækja í nánum
tengslum við bankaráðsmenn. Þessar
upplýsingar eru ennfremur liður í
reglulegri upplýsingagjöf lánastofnana
til Fjármálaeftirlitsins.“
Sumarið 2003 átti Landsbankinn
viðskipti með bréf í Skeljungi.
Yfirmaður verðbréfaviðskipta bjó yfir
innherjaupplýsingum, en bankinn seldi
hlutabréfin engu að síður með miklum
hagnaði. Fjármálaeftirlitið kannaði
málið og vísaði þætti Landsbanka
Íslands til embættis Ríkislögreglustjóra í
janúar 2004. Ekki þarf að efast um að
það hafi verið rannsakað í þaula enda
stendur rannsókn enn yfir. bj
* Rússneskur málsháttur
Góð áform varða
götuna til glötunar *
Tafla. Markaðshlutdeild á
matvörumarkaði á Íslandi
árin 2005 og 2006
Heimild: Samkeppniseftirlitið.
sínum til að auka markaðshlutdeild
Haga á matvörumarkaðinum. Baugur
eigi einungis 20-30% hlut í mörgum
af þeim félögum sem fyrirtækið hafi
fjárfest í og um rekstur þeirra gildi
hluthafasamkomulag. Sem dæmi þá eigi
Baugur 25% hlut í Teymi hf. sem sé
skráð félag á markaði. Baugur geti ekki
fært fjármuni úr því félagi yfir í rekstur
annarra félaga, s.s. Haga eða Bónuss.
Þessar röksemdir eru athyglisverðar
af nokkrum ástæðum. Ekki þarf að efast
um að tölurnar séu réttar. Hins vegar
voru margir hluthafar Teymis nátengdir
viðskiptafélagar Baugs og eigenda hans.
Auk þess koma athugasemdir Haga inn á
atriði sem mjög hefur komið til umræðu
um Fréttablaðið, en bent hefur verið á
að auglýsingar frá Hagasamsteypunni
og öðrum Baugsfyrirtækjum hafi
lagt grunn að útgáfu blaðsins. Með
þeim var hægt að flytja fjármuni milli
rekstrareininga tengdra félaga. Þannig
var hægt að ýkja fjárhagslegan styrk 365
miðla með því að færa félaginu fé frá
Högum. Þetta er þeim mun alvarlegra í
ljósi ummæla stofnanda Bónuss um að
hægt sé að færa sektarkostnaðinn yfir á
neytendur. Fyrirtækinu var með sama
hætti í lófa lagið að færa rekstrarkostnað
af Fréttablaðinu yfir á viðskiptavini
matvöruverslana sinna og annarra
fyrirtækja með því að birta óhóflega
mikið af auglýsingum.
annars vegar og Norvíkur, móðurfélags
Kaupáss, hins vegar. Hjá Baugi var
eiginfé 73 milljarðar króna í árslok 2006
en á sama tíma var það 4 milljarðar króna
hjá Norvík. Því er enginn vafi á því að
Baugur er risi í samanburði við Norvík
og fjárhagslegir burðir félagsins miklu
meiri a.m.k. á þeim tíma.
Eðlilegt er að spurt sé hvort það
sé ekki neytendum í hag að stórar
verslunarkeðjur selji vörur eins og mjólk á
gjafverði. Því er til að svara að ef aðgerðin
verður til þess að veikja eða drepa
samkeppnisaðila þá er staða neytenda
mun verri þegar upp er staðið. Þetta blasir
nú við á dagblaðamarkaði og sást einnig
með ævintýri Baugs í dagblaðaútgáfu
í Danmörku. Samkeppniseftirlit hefur
látið slíkt viðgangast á íslenskum markaði
lengi og því er ástæða til þess að fagna
niðurstöðunni að þessu sinni.
Eðlilegt er að spurt
sé hvort það sé ekki
neytendum í hag að
stórar verslunarkeðjur
selji vörur eins og
mjólk á gjafverði.
Hvað voru félögin stór?
Heildareignir Haga voru 24 milljarðar
króna í árslok 2006 á móti fjórum
milljörðum króna á hin félögin tvö.
Eiginfé Haga á sama tíma var 6,5
milljarðar króna á móti 600 milljónum
hjá Kaupási og 1.200 milljónum króna
hjá Samkaupum. Velta Haga árið 2006 var
tæplega 47 milljarðar króna, hjá Kaupási
var hún nálægt 16 milljörðum króna og
um tólf milljarðar króna hjá Samkaupum.
Það er mjög athyglisvert að bera
saman eiginfé Baugs, móðurfélags Haga,

Tafla. Marka!shlutdeild á matvörumarka!i á Íslandi árin 2005 og 2006
Verslanake!ja/bú! Hlutdeild
Bónus 34%
Hagkaup 11%
10-11 4%
Alls Hagar 49%
Nóatún 11%
Krónan 7%
11-11 3%
Kjarval 1%
Alls Kaupás 22%
Kaskó 1%
Nettó 5%
Samkaup Strax 2%
Samkaup Úrval 6%
Alls Samkaup 14%
Fjar!arkaup 3%
Kaupfél.H éra!sb. 1%
Verslun Einars Ól. 1%
Melabú!in 1%
Kaupfél. Skagf. 1%
A!rir 8%
Heimild: Samkeppniseftirlit
Mynd: Marka!shlutdeild eftir landssvæ!um ári! 2006.
Heimild: Samkeppniseftirlit