Jazzblaðið - 01.12.1948, Blaðsíða 14

JAZZ-HUGLEIÐINGAR
RHYTHM IS THE THING
Eitt af helztu séreinkennum jazzins er
hinn fasti, stöðugi rhythmi. Hann er mjög
frábrugðinn rhythma klassiskrar hljómlist-
ar og skapar þvi jazzinum nokkra sérstöðu
á því sviði. Enda
þótt jazzinn sé
enn á bernsku-
skeiði hefur rhyth-
minn, eins og ann-
að í jazzmúsik,
þegar tekið ýms-
um breytingum frá
þeim rhythma, sem
blökkumennirnir fyrst léku í hljómsveitum
sínum. Þá var hann nokkuð frumstæður og
minnti meir á trumbuslátt villiþjóða en
hann gerir nú. Áherzlubreytingar voru sem
sé engar, heldur voru öll slög jöfn, fjögur
í hverjum takti. Þetta heyrist greinilega á
gömlum plötum og bregður einstaka sinn-
um fyrir á nýjum t. d. Mood Indigo með
liljómsveit Ellingtons o. fl.
Mörgum mun finnast er þeir heyra
rhythma gegnum (milli) laglínuna, hann
vera eins konar vélrænt _
atriði, sem stöðugt haldi
áfram sínum fjórum
slögum í takt og tifi eins
og klukka eingöngu til
þess að halda samhengi
og mynda heild í músik-
ina. Það er ekki alls
kostar rétt, því að þeg-
ar maður fer að leggja eyrun nánar að
honum kemur í ljós að hann er fullur af
breytileik og lífi og kemur fram á margs
konar mismunandi hátt. Náttúrlega er hægt
og meira að segja mjög
auðvelt að leika hann á
þann hátt, að hann deyi
alveg í meðförunum,
verði þungur og leiðin-
legur, t. d. verður það
alltaf útkoman ef gerð
er tilraun til að leika
hann beint eftir nótum.
Það er nefnilega alls ekki hægt að skrifa
hann nákvæmlega með nótum, þar sem mjög
erfitt mun reynast að gefa pappírnum og
blekinu líf. Það verður meistarinn sjálfur
að skapa í músikina. Sumir hafa reynt að
skrifa rhythma nákvæmlega með hjálp
mjög stuttra nótna, allt að 1/128 hluta, en
menn geta ímyndað sér hve stutt þar er,
þegar hvert slag er 14 hluti (þ. e. a. s. 4
slög í takt), er jafnvel þótt mögulegt yrði
að koma einhverju viti á pappírinn með
þessu móti, yrði í öllu falli
ómögulegt að lesa það af
honum aftur. Til þess að
skrifa rhythmann, eru því
notaðar einfaldar nótur, sem
ekki er ætlast til að séu
leiknar nákvæmlega, heldur
á þar að bætast inn í frá
eigin brjósti, sem á vantar.
14 $aUUi&