Prentarinn - 01.05.1952, Blaðsíða 5

skrifstofu alþingis. Hann var afburða-snjall próf-
arkalesari og af sumum talinn hinn bezti á landinu,
sem sýndi sig í því, að margir fengu hann til að
lesa prófarkir af bókum þeim, sem mikið var
vandað til.
Alþingismenn, skrifstofustjóri alþingis og starfs-
fólk kunnu líka að meta verk hans að verðleikum.
Pétur Lárusson var ágætlega menntaður maður, enda
gáfaður vel, málamaður gcður. Auk íslenzku var
hann vel að sér í öðrum málum og þar á meðal
latínu. Pétur var líka mjög söngelskur maður og
ágætur organleikari.
I sönglistarlífi borgarinnar var hann virkur þátt-
takandi. Auk þess að vera organleikari í Frikirkj-
unni og einnig í Dómkirkjunni um sinn var hann
í ýmsum söngkórum, því að hann var bassamaður
góður. Söngur var yndi hans, og í hópi félaga sinna
var hann hrókur alls fagnaðar, en þó mikill alvöru-
maður, einlægur trúmaður og prúðmenni hið
mesta.
Kvæntur var Pétur Lárusson Olafíu Einarsdóttur
stúdenti. Þeim varð þriggja barna auðið, tveggja
sona og dóttur. Heimilið var honum mjög kært,
enda voru hjónin samhent i því að gera það að
þeim stað, sem ánægjulegt var að vera á.
Pétur Lárusson er horfinn sjónum, en minningin
um góðan dreng lifir hjá okkur félögum hans í
prentsmiðjunni Gutenberg.
Kristmundnr Gutfmundsson.
Sigurður Kristjánsson bóksali.
Hann var fæddur að Skiphyl
í Mýrasýslu 23. september
1854. Foreldrar hans voru
Bergljót Jónsdóttir, ættuð úr
Snæfellsnessýslu, og Kristján
Gíslason, en hann tók við búi
eftir föður sinn, sem lengi
hafði búið að Skiphyl og þótt
merkur bóndi. ■— Sex vetra
að aldri missti Sigurður föður
sinn. Var hann þá tekinn til
fósturs af Helgu Jónsdóttur að Ölviskrossi í Hnappa-
dal, móðursystur Kristjáns, föður Sigurðar, er þá
var orðin ekkja. Hjá þessari frændkonu sinni hlaut
Sigurður ástríkt uppeldi, og unni hún honum mjög,
en þrátt fyrir það, þótt fóstra Sigurðar væri vel
efnum búin, fór Sigurður mjög á mis við alla bók-
lega fræðslu, — lærði þó að lesa ungur, en varð
sjálfur að koma sér niður í skrift, en þá list iðkaði
hann, er hann stóð yfir fé á vetruni; þá dró hann
til stafs með broddstaf sínum á fannir og svell.
Arið 1874 flyzt Sigurður til Reykjavíkur og ræðst
til prentnáms hjá Einari Þórðarsyni í Landsprent-
smiðjuna. Hann lýkur þar námi 1877, vinnur að
prentverki til ársins 1886, en þá setur hann á stofn
bóka- og ritfanga-verzlun í húsinu Bankastræti 3,
en það 'hús hafði hann keypt af Sigmundi Guð-
mundssyni nokkuru fyrr. Um þessar mundir byrjar
hann bókaútgáfu og færist brátt í aukana. — Sig-
mundur Guðmundsson hafði árið 1885 gefið út
fyrsta bindið af Fornaldarsögum Norðurlanda, cn
við þeirri útgáfu tekur Sigurður og lýkur henni.
Valdimar Asmundarson sá um þessa útgáfu, og
þykir mér ekki ósennilegt, að hann og Sigmundur
hafi ætlað sér að gefa út Islendingasögur með svip-
uðum hætti, þótt ekki yrði úr. Það varð hlutverk
Sigurðar að gefa þær út i heild, og sá Valdimar
Asmundarson um fyrstu prentun þeirra. Utgáfa
þeirra hófst árið 1891. Upplag þeirra mun hafa
verið hið mesta, er prentað var af nokkurri bók hér
á landi fram til þess tíma, 4000 eintök. Ber það
vott um bjartsýni og stórhug Sigurðar. — Endur-
prentun á sögunum hófst um 1909, og eiga þær
þann dag í dag miklum vinsældum að fagna. —
Þess má geta, að árið 1907 hófst útgáfa Islendinga-
sagna á nýnorsku í Noregi (Gammelnorske bok-
værk), sniðin nákvæmlega eftir útgáfu S. Kr., og
hefir selzt mjög þar í landi. Það er því miður ekki
rúm hér til að rita um útgáfustarf Sigurðar, en það
var merkilegt, og margar útgáfubækur hans mörk-
uðu spor í bókmenntasögu vora fyrir og cftir
síðustu aldamót.
Sigurður Kristjánsson var kyrrlátur maður og
barst ekki á. Hann bjó með móður sinni, meðan
hún lifði, en síðan sá ráðskona um heimili hans.
Hann var góður heim að sækja, jafnan glaður og
reifur fram á elliár.
Fyrir merkilegt æfistarf hlotnaðist Sigurði marg-
víslegur heiður. Hann var sæmdur stórkrossi Fálka-
orðunnar með stjörnu, orðu dannebrogsmanna,
kjörinn fyrsti heiðursfélagi Hins íslenzka prentara-
félags og heiðursfélagi Hins íslenzka bókmennta-
félags.
Sigurður lézt að Bjargi á Seltjarnarnesi hinn 4.
apríl þ. á., en þar hafði hann átt heima síðustu árin.
Hafliði Helgason.
PRENTARINN 5