Morgunblaðið - 30.05.2009, Blaðsíða 31

Umræðan 31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. MAÍ 2009
TVÆR tillögur um
Evrópumál liggja nú
fyrir alþingi. Annars
vegar tillaga rík-
isstjórnarinnar, flutt af
utanríkisráðherra í
nafni þingflokka rík-
isstjórnarinnar, hins
vegar tillaga stjórn-
arandstöðunnar flutt
af öllum þingmönnum
Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks.
Af þessum tveimur tillögum er
mun meiri veigur í tillögu stjórn-
arandstöðunnar. Tillaga stjórn-
arandstöðunnar felur í sér andmæli
við þeim losaralegu vinnubrögðum,
sem einkenna vinnubrögð stjórn-
arflokkanna í málinu.
Tillögugreinin sjálf er á þennan
veg:
„Alþingi ályktar að fela utanrík-
ismálanefnd Alþingis að undirbúa
mögulega umsókn um aðild að Evr-
ópusambandinu. Nefndinni er falið
eftirfarandi hlutverk:
1. Að setja saman greinargerð um
mikilvægustu hagsmuni Íslands í
aðildarviðræðum við Evrópusam-
bandið.
2. Að vinna vegvísi að mögulegri að-
ildarumsókn sem taki til umfjöll-
unar öll álitamál
varðandi upphaf að-
ildarviðræðna og
hvernig að þeim
skuli staðið, auk
þess að fjalla um
nauðsynlegar ráð-
stafanir í tengslum
við staðfestingu
mögulegs aðild-
arsamnings.
Nefndin ljúki fram-
angreindum verk-
efnum sem allra fyrst
og eigi síðar en 31.
ágúst 2009.“
Hér er ekki tekið af skarið um,
hvort send skuli aðildarumsókn til
Evrópusambandsins (ESB), heldur
skal utanríkismálanefnd alþingis
fyrir 31. ágúst ljúka skýrslum um
tvö meginatriði, sem hljóta að
skipta sköpum, þegar að þeirri um-
sókn er hugað.
Í fyrsta lagi skulu mikilvægustu
hagsmunir Íslands skilgreindir, ef
til aðildarviðræðna yrði gengið. Í
greinargerð með tillögunni segir, að
utanríkismálanefnd skuli í víðtæku
samráði við hagsmunaaðila
„[H]uga sérstaklega að fullveldi
þjóðarinnar, sjávarútvegshags-
munum, m.a. réttindum innan fisk-
veiðilögsögu Íslands og hlutdeildar í
flökkustofnum ásamt áhrifum á
fiskveiðistjórnun. Jafnframt skal
huga að fæðuöryggi þjóðarinnar og
sérstöðu íslensks landbúnaðar,
stöðu íslenskrar þjóðmenningar og
þjóðtungu og einhliða úrsagnarrétti
þjóðarinnar úr Evrópusambandinu.
Þá verði fjallað um gerð stöð-
ugleikasamnings við Evrópska
seðlabankann til að tryggja stöðugt
gengi krónunnar.“
Í öðru lagi skal í skýrslu nefnd-
arinnar farið yfir öll álitamál um
meðferð málsins á heimavelli. Efn-
isþáttum vegvísisins er lýst á þann
veg í tillögu stjórnarandstöðunnar,
að hann snúist um:
„1. Aðkomu þjóðarinnar að aðild-
arumsókn og staðfestingu aðild-
arsamnings.
2. Hvernig skipa skuli viðræðunefnd
Íslands við Evrópusambandið.
3. Með hvaða hætti eftirliti Alþingis
og upplýsingagjöf til þess skuli
háttað á meðan mögulegar aðild-
arviðræður standa.
4. Hvernig staðið skuli að opinber-
um stuðningi við kynningu á nið-
urstöðum viðræðna við Evrópu-
sambandið.
5. Hvaða stjórnarskrárbreytingar
séu nauðsynlegar í tengslum við
inngöngu í Evrópusambandið og
hvenær þær skuli gerðar.
6. Áætlaðan kostnað vegna aðild-
arumsóknar.“
Þegar tillagan og greinargerðin
með henni eru lesin er fráleitt að
túlka textann á þann hátt, að með
henni sé fallist á meginsjónarmiðið,
sem fram kemur í tillögu rík-
isstjórnarinnar, enda er tillaga
stjórnarandstöðunnar flutt, þar
sem flutningsmenn hennar telja
mikið skorta á „að lagður hafi verið
fullnægjandi grundvöllur að aðild-
arumsókn á þessu stigi“.
Verði tillaga stjórnarandstöð-
unnar samþykkt verður það verk-
efni utanríkismálanefndar að gera
grein fyrir mikilvægustu hags-
munum Íslands og helstu áhrifum
aðildar fyrir íslenskt samfélag í
víðu samhengi. Jafnframt að taka
afstöðu til þess hvort það umboð
sem alþingi mögulega veitir til að-
ildarviðræðna skuli skilyrt með ein-
hverjum hætti. Á grundvelli nið-
urstöðu skýrslu
utanríkismálanefndarer gert ráð
fyrir að Alþingi ákveði næstu skref,
þ.e. hvort gengið skuli til aðild-
arviðræðna við Evrópusambandið
eða eftir atvikum hvort ákvörðun
þar um skuli borin undir þjóðina í
atkvæðagreiðslu.
Allir þingmenn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks eru flutn-
ingsmenn tillögunnar, sem hér hef-
ur verið reifuð. Þeir hafa með því
skudbundið sig afdráttarlaust til að
standa að henni. Til þessa hafa
sumir talið, að framganga tillögu
ríkisstjórnarinnar mundi ráðast af
stuðningi þingmanna úr röðum
Sjálfstæðisflokks og Framsókn-
arflokks við hana.
Að því Evrópumálin varðar
ræðst framvinda þeirra formlega á
alþingi. Efnisleg barátta um af-
stöðu þjóðarinnar til aðildar er hins
vegar tekin að færast út fyrir þing-
sali, enda er ljóst, að til þjóð-
aratkvæðagreiðslu kemur, allir
flokkar eru sammála um það.
Tillaga stjórnarandstöðunnar
útilokar alls ekki, að sú atkvæða-
greiðsla verði um, hvort senda eigi
umsókn frá Íslandi til Brussel eða
ekki. Áhugamenn um Evrópumál
hljóta að fagna því, að sérhver stór-
ákvörðun um samskipti Íslands og
Evrópusambandsins verði að njóta
stuðnings þjóðarinnar.
Styðjum vandaða meðferð ESB-mála
Eftir Björn
Bjarnason » Tillaga stjórnar-
andstöðunnar
útilokar alls ekki, að
sú atkvæðagreiðsla
verði um, hvort
senda eigi umsókn
frá Íslandi til Brussel
eða ekki.
Björn Bjarnason
Höfundur er fyrrverandi ráðherra.
MIKLAR umræður
hafa verið um lífeyr-
issjóðakerfið að und-
anförnu og það mikla tap
sem sjóðir hafa tapað á sl.
ári. Dæmi er lífeyrissjóð-
urinn Gildi sem tapaði
nær 60 þúsund milljónum
króna samkvæmt trygg-
ingarfræðilegri úttekt.
Sjóðfélagi
valdalaus
Þeir sem ráða för eru fulltrúar at-
vinnurekenda og fulltrúar launþega
sem hafa ákvörðunarvaldið. Þetta er
fámennur hópur manna, skipaður 80
fulltrúum atvinnurekenda og 80
fulltrúum úr launþegahreyfingunni
sem fer með ábyrgð á lífeyrissjóðnum
Gildi. Hinn almenni sjóðfélagi hefur
ekkert um mál sjóðsins að segja, og
byggir þetta á gömlu samkomulagi
ASÍ og atvinnurekenda á sínum tíma.
Þetta ákvæði kom inn í viðræður ASÍ
og atvinnurekenda sem gert var í
kjaraviðræðum og hefur reglum enn
ekki verið breytt svo neinu nemi þrátt
fyrir gífurlega óánægju sjóðfélaga
með stöðu mála.
Dauðadómur kerfisins?
Ef þessum reglum verður ekki
breytt í þeim viðræðum sem nú standa
yfir á þann veg að atvinnurekendur
fari út úr þessum sjóðum og valdið
fært alfarið til sjóðfélaga er vá fyrir
dyrum. Spurningin sem menn hljóta
að þurfa að svara er þessi: Ætla karp-
húsþrælarnir að kveða upp dauðadóm
yfir lífeyriskerfinu og þar með að gera
að engu þá glæsilegustu sigra sem
verkalýðsleiðtogar fortíðarinnar unnu,
verkalýðsleiðtogar sem flestir eru nú
gengnir? Fulltrúar verkalýðsfélaga
sem hafa tapað 300 milljörðum af líf-
eyristekjum fátæks fólks hljóta að
vilja gera lífeyrissjóðina gagnsæja og
umfram allt lýðræðislegri.
Það gengur ekki upp að fulltrúar
launþega og atvinnurekenda séu að
samþykkja og skammta sér laun upp á
21 milljón króna á ári til dæmis handa
framkvæmdastjóra sjóðs, sama gildir
um forstöðumann eignastýringar sem
hefur ekki minna en 21 miljón í laun á
ári.
Stórfellt tap
Að greiða tveimur
aðilum 42 miljónir
króna í laun á ári er
hrein klikkun. Hafa
ber í huga að stjórn-
armenn voru fljótir að
skerða eign sjóðfélaga
um 10%, þeirra sem
lokið hafa sínu farsæla
ævistarfi með sæmd. Á
sama tíma hafði for-
maður stjórnar 1.474
þúsund króna laun í
vinnutímanum sínum,
það er svipað og skúringakonan hefur í
laun á ársgrundvelli. Ekki sér fyrir
endann á þessum skerðingum því
meira tap mun koma í ljós síðar, m.a.
vegna þess að eignasafn lífeyrissjóðs-
ins Gildis er nú næstum allt horfið. Ég
vil minna á að skuldabréfasafn Bakka-
varar Group sem nýlega var í fréttum
er hugsanlega allt ónýtt, ásamt fleiri
bréfum í fyrirtækjum sem standa hall-
oka.
Ofurlaunamennirnir
töpuðu okkar fé
Því á öll stjórn Lífeyrissjóðsins Gild-
is, framkvæmdastjóri, forstöðumaður
eignastýringar, allir þessir aðilar eiga
að segja af sér strax og hafa manndóm
til að gera það. Það gengur ekki upp að
mínu áliti að Fjármálaeftirlitið skuli
ekki hafa gripið inn í þennan rekstur
lífeyrissjóðsins og annarra sjóða fyrr
vegna gríðarlegs tap. Ég tel það
glæfralegt að stunda viðskipti í
áhættusömum rekstri og hæla sér síð-
an af að vera valinn besti lífeyrissjóður
í landinu og nota til þess fé sem komið
er beint úr vasa sjóðfélaga með bein-
hörðum peningum. Það getur ekki
þurft menn á ofurlaunum til að tapa 60
þúsund milljónum króna!
Ég hafði sjálfur samband við Fjár-
málaeftirlitið og bað þá að koma á um-
ræddan ársfund til þess eins að fylgj-
ast með hvað væri sagt og hvernig
menn rökstyddu tap eigna sjóðfélaga.
Því miður var svarið svona: Við
vinnum ekki svona eða eftir pöntunum.
Það skal upplýst að skýrsla ársfundar
lífeyrissjóðsins Gildis hafði ekki borist
til Fjármálaeftirlitsins og þeir höfðu
ekki kynnt sér ársskýrsluna sama dag
eða áður en þessi ársfundur var hald-
inn.
Bréfsnef er dauður
Það sama gildir um spurningu sem
ég fór fram á að svarað yrði eftir um-
ræddan fund og sendi til fram-
kvæmdastjóra sjóðsins. Þar óskaði ég
eftir skýrslu endurskoðenda. Svarið
var þvert nei. Svar framkvæmda-
stjóra var á þá leið að skýrslan væri
eingöngu ætluð stjórn lífeyrissjóðs-
ins. Og ég sem hélt að Bréfsnef væri
látinn fyrir mörgum árum.
Hvað er verið að fela þegar fram-
kvæmdastjóri neitar að veita sjóð-
félaga upplýsingar sem óskar þess?
Nú er spurningin hvort endurskoð-
andi hafi gert Fjármálaeftirlitinu
grein fyrir að lög og reglugerðir hafi
hugsanlega verið brotin? Er það
virkilega þannig að mér er neitað um
þessar upplýsingar vegna hugs-
anlegra brota sem stjórn, fram-
kvæmdastjóri og forstöðumaður
eignastýringar eru hugsanlega riðnir
við? Hér skal ekkert fullyrt, en leynd-
in er undarleg. Eins vil ég minna á
Fjármálaeftirlitið sem hefur eftirlit
með starfsemi lífeyrissjóða og á að
hafa aðgang að öllum gögnum og
upplýsingum lífeyrissjóða og ber að
framfylgja samkvæmt lögum um líf-
eyrissjóði nr. 129 23. desember 1997.
Karphúsþrælar
Burtu með atvinnurekendur, fram-
kvæmdastjóra, forstöðumann eign-
astýringar og fulltrúa launþegahreyf-
ingar í sjóðnum og ASÍ sem heldur
meirihluta sjóðfélaga í helj-
argreipum. Það þarf ekki menn með
milljón á mánuði til að lækka við okk-
ur launin né heldur menn á tíföldum
verkamannalaunum til að tapa fyrir
okkur sparifénu. Þetta ættu karp-
húsþrælar að hafa hugfast nú og í
næstu framtíð.
Endalok lífeyriskerfisins
framundan?
Eftir Jóhann Pál
Símonarson » Því á öll stjórn
Lífeyrissjóðsins
Gildis, framkvæmda-
stjóri, forstöðumaður
eignastýringar, allir
þessir aðilar eiga að
segja af sér strax ...
Jóhann Páll
Símonarson
Höfundur er sjómaður.
www.gisting.dk/gisting.html
sími: 499 20 40 (Íslenskt símanúmer)
Ódýr gisting í Kaupmannahöfn
Herbergi frá Dkk 300 Íbúðir frá Dkk 1200
Á ÍSLANDI hefur
það þótt góður siður og
sjálfsagður að virða
grafarró þeirra sem
látnir eru. Þessi ró hef-
ur verið rofin með upp-
rifjun á ásökunum á
hendur Ólafi heitnum
Skúlasyni þegar ekki
er liðið ár frá andláti
hans.
Ég fæ ekki skilið af
hvaða hvötum Stöð 2 velur að rifja
upp mál sem eiga að hafa gerst fyrir
30 árum nú þegar sá sem ávirðing-
arnar beinast gegn getur ekki borið
hönd fyrir höfuð sér. Afleiðingar um-
fjöllunarinnar ættu hins vegar að
vera hverjum hugsandi manni ljósar.
Með því að rjúfa grafarró hins látna
manns hefur Stöð tvö valdið óbæt-
anlegum skaða á þremur kynslóðum
þeirra sem í kringum hann standa.
Ekkjan hans, börnin og barnabörnin
þurfa að hlýða á þessar frásagnir og
geta enga vörn sér veitt.
Mikið var fjallað um þetta mál í
fjölmiðlum fyrir 13 árum, en þá var
það 17 ára gamalt. Málið fór fyrir
Hallvarð Einvarðsson ríkissaksókn-
ara sem vísaði málinu frá. Brynjar
Níelsson hrl. sagði réttilega í Kast-
ljósþættinum á dögunum að með því
væri málið niður fellt. Slíkt eiga menn
og fjölmiðar að virða. Sú er hins veg-
ar ekki raunin með Stöð 2 sem sest í
dómarasæti og talar um „voðaverk“.
Í þessu málflutningi er talað um að
kirkjan hafi viljað og vilji enn þagga
málið niður. Eftir því sem ég best veit
fjallaði kirkjan um málið á sínum tíma
og meðal annars var haldinn fundur
með umræddri konu og Ólafi heitnum.
Framundan er fundur konunnar og
kirkjuráðs, þannig að ljóst er að kirkj-
an tekur á málinu nú sem fyrr.
Eftir stendur ærumeiðandi um-
fjöllun um látinn mann og hitt er jafn-
vel enn alvarlegra að með þessu er
reynt að gera ævistarf
Ólafs heitins Skúlasonar
ómerkt. Á því ævistarfi
tengdist hann lífi þús-
unda fjölskyldna í gleði
og sorg. Hann mótaði
einnig reglur kirkjunnar
fyrir nýja öld og jók þar
lýðræði og þátttöku leik-
manna. Ekki verður séð
hvaða markmið búa að
baki því að eyðileggja
þetta allt.
Við ættum öll að gera
lokaorð Páls Skúlasonar í erindinu
Lífsgildi þjóðar, sem hann flutti á
jóladag 2008 í Ríkisútvarpinu og birt
er í vorhefti Skírnis - tímariti Hins ís-
lenska bókmenntafélags, að orðum
okkar tíma en þau eru svohljóðandi,
með leyfi höfundar: „Við Íslendingar
eigum það verk fyrir höndum að móta
andlega farvegi til að leiða til lykta
djúpstæðar deilur í efnahagsveru-
leika okkar og við þurfum jafnframt
að endurskoða þá andlegu farvegi
sem við höfum haft til að leysa
ágreining sem varðar almannaheill
og allt sem við eigum sameiginlega.
Við þurfum að hugsa og haga okkur
eins og við séum að hefja landsnám
að nýju á Íslandi og ætlum okkur að
skapa hér andlegan samastað fyrir
komandi kynslóðir Íslendinga. Megi
hófstilling, hugrekki og viska fylgja
hinu nýja landnámi okkar.“
Grafarrónni raskað
Eftir Sigurjón
Pétursson
Sigurjón Pétursson
»Eftir stendur æru-
meiðandi umfjöll-
un um látinn mann og
hitt er jafnvel enn al-
varlegra að með þessu
er reynt að gera ævi-
starf Ólafs heitins
Skúlasonar ómerkt.
Höfundur er framkvæmdastjóri