Saga - 1997, Page 105
TILSKIPUN UM AUKIÐ VERSLUNARFRELSI
103
enn yfirlýst styrjöld milli Breta og Dana gat hann fengið að halda
afram ferð sinni til Kaupmannahafnar. Þangað kom hann 10. októ-
ber og tók síðan ásamt Frederik Trampe stiftamtmanni, sem dvald-
lst líka í höfuðborginni, þátt í bollaleggingum ráðamanna um úr-
lausnir á vandamálum íslensku verslunarinnar. Hafði Trampe einn-
farið utan þetta haust og skip það er hann var farþegi á sloppið
naumlega við hertöku.21
Að fenginni reynslu í nýafstaðinni ferð sinni var Magnúsi greini-
'ega ljóst, að vonlaust væri við ríkjandi aðstæður að halda uppi
nokkrum teljandi siglingum til íslands án samþykkis Breta. Þess
Vegna lagði hann til þegar eftir komu sína til Kaupmannahafnar að
reynt yrði að semja við þá um að veita a.m.k. 10-12 stórum kaup-
förum siglingaleyfi til íslands árlega meðan á stríðinu stæði eða að
Þeir tækju jafnvel að öðrum kosti að sér að flytja þangað brýnustu
nauðsynjar.22 Ráðamenn aftóku hins vegar slíkar samningaumleit-
anir við fjandmennina, enda hafði verið lagt konunglegt bann við
öllu samneyti við Breta að viðlögðum hörðum refsingum eða allt
að lífláti.23 Því þótti aðeins vera um þá kosti að ræða að hin konung-
lega Grænlands- og Færeyjaverslun sendi skip með nauðsynjavör-
Ur til Islands og þá helst frá Noregi. Og stöndugir íslandskaup-
menn í Höfn yrðu hvattir til siglinga þangað með lánum, styrkjum
°g verðlaunum. Var um þetta fjallað fram og aftur með miklum
öréfaskriftum og allmörgum konungsúrskurðum, en árangurinn
Var ekki eftir því.24 Þannig komst aðeins eitt kaupfar til íslands árið
^08, þ.e. skipið Justitia sem stjórn Grænlands- og Færeyjaversl-
nnar sendi frá Þrándheimi í Noregi, en það kom loks til Hafnar-
fjarðar um miðjan október.25 Kaupmenn héldu hins vegar að sér
höndum meðan skip margra þeirra voru í haldi í Bretlandi og allar
^orfur á að önnur sem reynt væri að senda af stað yrðu hertekin.
Það varð íslendingum og kaupmönnum til bjargar í þessum þreng-
lngum að landsmenn reyndust eiga áhrifamikinn og áhugasaman
telsmann í London. Var það Sir Joseph Banks sem hafði komið til
Islands í rannsóknarleiðangur árið 1772, fengið miklar mætur á
l^ndi og þjóð og orðið góður vinur Ólafs Stefánssonar (föður Magn-
Þorkell Jóhannesson, Saga íslendinga VII, bls. 293-96.
22 lovsamling for Island VII, bls. 154-58.
23 Sama rit, bls. 249-50.
24 Sama rit, bls. 154-58,166-69,233-35,239^10.
3 Helgi p. Briém, Sjdlfstædi íslands 1809, bls. 33.