SunnudagsMogginn - 01.05.2011, Blaðsíða 25

1. maí 2011 25
frönskum efnahag, myndi vaflaust geta, án þess að
finna fyrir því, lyft smáríkjum á evrusvæðinu eins
og Írlandi, Portúgal eða Grikklandi yfir hverja þá
fyrirstöðu sem á vegi þeirra yrði. Matsfyrirtækin
frægu sáu því hvergi nein hættumerki og drituðu
út háum einkunnum á báðar hendur. Nú hafa ný-
lega verið gerð trúverðug álagspróf sem sýna að
írskir bankar eru enn ekki komnir fyrir horn. Það
eru vond tíðindi. En verra er að slík próf þora
menn ekki að gera í stærri ríkjum Evrópu vegna
þess að þeir sem best þekkja til vita að þau myndu
sýna miklu verri stöðu þorra evrópskra banka en
hollt væri að yrði opinbert. Því fer nefnilega fjarri
að bankaflórinn hafi verið mokaður í Evrópu. Það
hefur verið látið nægja að banna aðgang að pen-
ingshúsunum þannig að óburðugt ástandið blasi
ekki við.
Evran er ekki laus úr sínum vandræðum
Evran er því ekki komin út úr sínum vandræðum.
Þvert á móti. Nú neyðast menn til að viðurkenna
að hún verður ekki trúverðug til lengdar nema
„umgjörð“ hennar breytist. Það hlutlausa orðalag
þýðir á mannamáli að sameiginleg mynt fær ekki
þrifist nema sameiginleg fjármálastýring gildi á því
svæði sem hún tekur til. Það þýðir að fjárlög ein-
stakra ríkja verði raunverulega að staðfesta af
brusselvaldinu og skattheimta verði einnig sam-
ræmd, eins og það er kallað. Það þýðir svo aftur sé
notað mannamál að ríkin selji forræði skattastefnu
sinnar frá sér. Sjálfsagt eru þeir til meðal ákafra og
heittrúaðra evrópuhugsuða, sem trúa því að þessi
krísa verði móðir allra krísa. Hún sé einmitt krísan
sem beðið var eftir og það verði hún sem sameina
muni evrópuríkin undir eina stjórn. Ekki er það þó
alveg víst. Andstaðan við hið evrópska þjóðríki er
mikil hjá almenningi og fer vaxandi. Kostir evr-
unnar lágu fyrir en nú eru ókostirnir komnir í
sviðsljósið. Og sífellt fleiri átta sig á að leikregl-
urnar sem stuðst var við er til hennar var stofnað
voru ógagnsæjar og óheiðarlegar. Það átti að læða
evrunni inn að aftan. Talsmenn evrópuhugsjón-
arinnar hafa vissulega löngum sýnt að þeir kæra sig
kollótta um vilja almennings. Og þeir hafa hingað
til of oft náð að valta yfir hann. En það er sem betur
fer ekki öruggt að þannig verði það.
Brim á Reykjanesi
Ljósmynd/Ómar Smári
Þ
að er fagnaðarefni að Vladimir Ashkenazy verði stjórnandi á opnunartón-
leikum Hörpu. Ekki aðeins vegna þess að hann á mikinn þátt í því, að Íslend-
ingar tóku ákvörðun um að reisa tónlistarhús, heldur einnig vegna þess, að
hann hefur auðgað íslenskt tónlistarlíf á undanförnum áratugum með stór-
kostlegum hæfileikum sínum og samböndum víða um heim.
Sem kunnugt er stóð Ashkenazy fyrir styrktartónleikum fyrir tæpum þremur áratugum
í London, þar sem hann stjórnaði Lundúnasinfóníunni og á meðal gesta voru Karl Breta-
prins og Díana prinsessa. Hann lýsir því í viðtali sem Pétur Blöndal tók við hann fyrir
Sunnudagsmoggann:
„Vigdís Finnbogadóttir kom á tónleikana og formfesti þannig þörfina fyrir tónlistarhús
í huga almennings. Ég mun aldrei gleyma því kvöldi og nú er tónlistarhúsið loksins byggt.
Ég vona að Lundúnasinfónían spili þar einn dag, að einhver eigi frumkvæði að því og afli
fjármagns til að standa fyrir slíkum viðburði.“
Fyllsta ástæða er til að greiða fyrir því, að af slíkri heimsókn geti orðið.
En það er óneitanlega þversögn í því, að á sama tíma og Sinfóníuhljómsveit Íslands og
Íslenska óperan eru sett í öndvegi í íslensku menningarlífi, þá eru framlög skorin niður til
tónlistarmenntunar í höfuðborginni.
Kannski má kalla það tímaskekkju.
Víst er að stjórnmálamenn ættu að leggja við hlustir þegar hljómsveitarstjórinn og ein-
leikarinn Vladimir Ashkenazy, sem jafnframt er heiðursstjórnandi Sinfóníuhljómsveitar
Íslands, varar við niðurskurði á framlögum til tónlistarnáms.
„Hvarvetna eru framlög til lista og menningar skorin niður, því þau skila ekki tafar-
lausum hagnaði í krónum og aurum. Menntun er alltaf skorin niður og Ísland er engin
undantekning í þeim efnum. Það er eins og fólk sé að fremja hægfara sjálfsmorð.“
Þessi heimsfrægi tónlistarmaður leggur þunga í orð sín.
„Við erum ekki skepnur, heldur lifum andlegu lífi; við borðum ekki bara, sofum og bú-
um til börn, heldur reynum að skilja tilveru okkar. Ef menning og andlegt líf lendir undir
hnífnum, þá dettum við niður í dýrslegt líf og það er hættulegt. Þess vegna á ekki að grípa
til slíkra óyndisúrræða. Ég skil vel að skorið sé niður hér og þar, en það má ekki vera of
mikið, þá munum við iðrast þess. En vandamálið er að ríkisstjórnir sitja í fjögur ár í senn,
vilja halda völdum og gera það sem þarf til þess að ná endurkjöri. Það er í mannlegu eðli –
öll ríki eru eins.“
Það er rétt sem Ashkenazy bendir á, að tilhneigingin í lýðræðisríkjum er sú, að stjórn-
málamenn hugsa ekki til langs tíma, heldur leggja mest upp úr skjótfengnum ávinningi. Í
því samhengi er vert að hafa í huga, að þeir hljóðfæraleikarar sem bera uppi Sinfóníu-
hljómsveitina í dag, sóttu menntun sína í íslenska tónlistarskóla á síðustu öld.
Og miklu er fórnað ef of langt er gengið í niðurskurði, eins og ráða má af orðum Ash-
kenazys, sem segir gæði tónlistarmenntunar á Íslandi mikil, mun meiri en fyrir 30 árum.
En einhverra hluta vegna virðast stjórnmálamenn helst horfa til fortíðar á þessu sviði
þjóðfélagsins sem öðrum. Þangað er förinni heitið.
Horft til fortíðar
„Ég hef aldrei þurft að kvarta yfir
skorti á kúnnum. Það hefur alltaf
verið nóg að gera hérna, stundum of
mikið jafnvel.“
Stefán Kristjánsson eigandi Kaffivagnsins á
Grandagarði.
„Ég hef viðbjóð á þessum heimi.“
Jose Mourinho, þjálfari Real Madrid,
var brjálaður eftir tap gegn Barcelona í
Meistaradeildinni.
„Þeir báðu mig að lesa
reglurnar.“
Atli Hilmarsson, þjálfari hand-
boltaliðs Akureyrar. Hann var
ekki hress með dómarana
vegna atviks í lokin en þeir
gáfu honum gott ráð.
„Ef ekki fer að leys-
ast úr hlutunum fer
væntanlega að
styttast í að draga
þurfi fram verk-
fallsvopnið.“
Sigurður Bessason, formað-
ur Eflingar stéttarfélags.
„Við þurfum að fara að huga að
brynjum okkar og skjöldum, ef
verkalýðshreyfingin ætlar að fara að
brýna kutana.“
Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri SA.
„Þetta er eins og með allt annað; það
sem maður kann er ekkert mál en það
sem þú kannt ekki er stórmál.“
Þórarinn E. Sveinsson mjólkurverkfræð-
ingur, sem heldur ostagerðarnámskeið
í heimahúsum.
„Þetta verk er bara kald-
hæðni og skítkast.“
Eggert Pétursson myndlist-
armaður um verkið „Fallegasta
bók í heimi“ á sýningunni
Koddu, en það byggist á Floru Is-
landica sem hann gerði myndverkin í.
„Við höfum ekki tíma
fyrir svona vitleysu.“
Barack Obama forseti um vanga-
veltur þess efnis að hann sé ekki
fæddur í Bandaríkjunum.
Ummæli vikunnar
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Stofnað 1913
Útgefandi: Óskar Magnússon
Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal