Ný saga - 01.01.1997, Blaðsíða 66

Guði til þægðar eða höfðingjum í hag?
7 Sbr. Grágás, bls. 35 (6. neðanmálsgrein).
8 Grágás, bls. 36: „Veldi er það en eigi fé.“
9 Lágmarkseign þingfararkaupsbónda var eitt kúgildi
fyrir hvert skuldahjóna (það er heimilisfólk sem bóndi
var skyldugur að framfæra), skip eða net og að auki eyk,
það er uxi eða hross, og allir nauðsynlegir búshlutir (Grá-
gás, bls. 225).
10 Eins og segir í kristinrétti Árna biskups: „gefa þeim
meira sem meiri er þörf“ (Norges gamle love V, bls. 35).
11 Grágás, bls. 16, 39.
12 íslenzkt fornbréfasafn II (Kaupmannahöfn, 1893),
bls. 194.
13 fslenzkt fornbréfasafn III (Kaupmannahöfn, 1896),
bls. 616 (skipan Vilkins biskups).
14 íslenzkt fornbréfasafn II, bls. 192, 66. - Jón Pjeturs-
son, fslenzkur kirkjurjettur, bls. 196. - Sbr. Magnús Stef-
ánsson, „Tiend. Island", d. 290.
15 Grágás, bls. 11-12, 538 (orðskýring). - Sbr. Norges
gamle love V, bls. 35 (kristinréttur Árna).
16 William H. W. Fanning, „Tithes", The Catholic
Encyclopedia XIV (New York, 1912), bls. 741-42.
17 3. Mós. 27: 32.
18 Norges gamle love II. Útg. R. Keyser og P. A. Munch
(Christiania, 1848), bls. 355.
19 Sbr. Jarðabréf frá 16. og 17. öld. Útdrœttir. Gunnar F.
Guðmundsson gaf út (Reykjavík, 1993), bls. xlvi-1.
20 Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns XIII.
Gunnar F. Guðmundsson gaf út (Reykjavík, 1990), bls.
13-44.
21 Tómas frá Akvínó, Summa theologica. Complete Eng-
lish Edilion III (Westminster, 1981), bls. 1557-58 (pt.
ii-ii, q. 87, art. 2).
22 Byskupa sögur I. Guðni Jónsson bjó til prentunar
(Reykjavík, 1953), bls. 352.
23 íslenzkt fornbréfasafn 11, bls. 153. - Sbr. Norges gamle
love II, bls. 474.
24 Tómas frá Akvínó, Summa theologica III, bls. 1558
(pt. ii-ii, q. 87, art. 2).
25 Konrad Maurer, Die Bekehrung des Norwegischen
Stammes zum Christenthume II (Osnabrúck, 1965, ljós-
prentun á útgáfu 1855-1856), bls. 463-64. - Sami höfund-
ur, Upphaf allsherjarríkis á íslandi og stjórnskipunar þess
(Reykjavík, 1882), bls. 102.
26 E.O. Kujoo, Das Zehntwesen in der Erzdiözese
Hamburg-Bremen bis zu seiner Privatisierung (Helsinki,
1949), bls. 268.
27 Lars Hamre, „Tiend. Noreg", Kulturhistorisk leksi-
kon for nordisk middelalder 18, d. 285. - Troels Dahle-
rup, „Tiend. Danmark", sama rit, d. 291-92. - Herman
Schúck, „Tiend. Sverige", sama rit, d. 295.
28 Sbr. Jón Jóhannesson, fslendinga saga I, bls. 178-80. -
Magnús Stefánsson, „Kirkjuvald eflist", Saga íslands II.
Ritstj. Sigurður Líndal (Reykjavfk, 1975), bls. 60. - Ein-
ar Laxness, fslandssaga III (Reykjavík, 1995), bls. 91.
29 Um pallium (eða tygil á íslensku) má lesa í íslenzku
fornbréfasafni I, bls. 586-87.
30 Magnús Már Lárusson, „Um tygilsstyrkinn í íslenzk-
um heimildum“, Saga 1961, bls. 280.
31 Sveinbjörn Rafnsson, Páll Jónsson Skálholtsbiskup.
Nokkrar athuganir á sögu hans og kirkjustjórn. Ritsafn
Sagnfræðistofnunar 34 (Reykjavík, 1993), bls. 56, 84.
32 Sjá Lúðvík Ingvarsson, Goðorð og goðorðsmenn I
(Egilsstöðum, 1986), bls. 188.
33 íslenzkt fornbréfasafn I, bls. 410.
34 Grágás, bls. 17, 42-43.
35 Byskupa sögur I, bls. 444 (Árna saga biskups).
36 íslenzkt fornbréfasafn IV (Kaupmannahöfn, 1897),
bls. 27-240 (Vilkinsmáldagar).
37 Sjá ennfremur Helgi Skúli Kjartansson, „Sóknir og
kirkjur í Hreppum", Árnesingur IV (1996), bls. 173-76.
38 íslenzkt fornbréfasafn VI (Reykjavík, 1900-1904), bls.
210.
39 Sbr. Jón Pjetursson, fslenzkur kirkjurjettur, bls.
186-96. - Jarðabréf frá 16. og 17. öld, bls. xiv-xv.
40 Jón Jóhannesson, íslendinga saga I, bls. 210. - Magn-
ús Stefánsson, „Kirkjuvald eflist", bls. 86.
41 Lúðvík Ingvarsson, Goðorð og goðorðsmenn I, bls.
189-90.
42 Grágás, bls. 12-14.
43 Grágás, bls. 11.
44 Sbr. íslenzkt fornbréfasafn VII (Reykjavík, 1903-1907),
bls. 437.
45 Grágás, bls. 62.
46 Góð dæmi um þetta eru í Porgils sögu skarða, sjá
Sturlunga saga III. Guðni Jónsson bjó til prentunar
(Reykjavík, 1954), bls. 213 og 276 (kaflar 17 og43).
47 Axel Kristinsson sagnfræðingur á íslenska söguþing-
inu 29. maí 1997.
48 Norges gamle love I. Útg. R. Keyser og P. A. Munch
(Christiania, 1846), bls. 6.
49 fslendinga sögur III. Guðni Jónsson bjó til prentunar
(Reykjavík, 1953), bls. 136.
50 Norges gamle love II, bls. 453-54.
51 Sbr. Giles Constable, Monastic tithes from their orig-
ins to the twelfth century (Cambridge, 1964), bls. 13-14.
52 Sjá Halldór Einarsson, Om Vœrdie-Beregning paa
Landsviis og Tiende-Ydelsen i Island (Kaupmannahöfn,
1833), bls. 119.
64