Morgunblaðið - 08.07.2011, Blaðsíða 22

BAKSVIÐ
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Mikið annríki er í húsnæðiríkissáttasemjara, enunnið er að því hörðumhöndum að klára kjara-
samninga og er fundað í öllum her-
bergjum. Þegar hafa um 150 samn-
ingar verið undirritaðir í
yfirstandandi lotu og er gengið frá
langstærstum hluta þeirra í Karphús-
inu.
Embætti ríkissáttasemjara ber
að halda utan um alla gerða kjara-
samninga í landinu og er samningsað-
ilum skylt að tilkynna um og senda
inn undirritaða samninga til embætt-
isins. Lauslega má áætla að enn eigi
eftir að ganga frá á milli fimmtíu og
hundrað samningum en þar af eru
rúmlega 50 á forræði fimm stærstu
viðsemjenda launþega.
Þetta eru Samninganefnd ríkis-
ins, Samtök atvinnulífsins, Samband
íslenskra sveitarfélaga, Samtök fyr-
irtækja í heilbrigðisþjónustu og
Reykjavíkurborg. Það er ekki bara
fjöldi þeirra samninga sem þessir að-
ilar gera sem endurspeglar stærð
þeirra, heldur fjöldi launþega sem
standa að baki þeirra félaga sem sam-
ið er við.
Búið að semja fyrir flesta
Hjá Sambandi íslenskra sveitar-
félaga er búið að ljúka 30 samningum
af 43, við 59 af 69 viðsemjendur.
Samninganefnd ríkisins hefur gengið
frá samningum við 96 stéttarfélög og
á eftir um það bil 19 samninga við 19
félög en búið er að semja við mikinn
meirihluta þeirra starfsmanna sem
þarna eru á bakvið.
Samtök fyrirtækja í heilbrigðis-
þjónustu eiga einn samning eftir af
sex, en þau eru næst stærsti viðsemj-
andi Eflingar, en félagsmenn stétt-
arfélagsins eru um 18.500. Hjá
Reykjavíkurborg hefur verið gengið
frá samningum við 24 félög af 29, en
af 29 er samið við sex þeirra í samein-
ingu við Samband íslenskra sveitarfé-
laga.
Samtök atvinnulífsins eru einn
stærsti aðilinn sem hefur samnings-
umboð fyrir atvinnurekendur og
gerði 75 kjarasamninga árin 2008-
2009. Þessi tala samsvarar þeim
fjölda samninga sem er nú til end-
urnýjunar og er búið að ganga frá
langstærstum hluta þeirra. Í þessari
tölu eru ekki þeir samningar sem
skrifað var undir 5. maí.
Eitt mál eftir frá 2010
Af þeim viðræðum sem enn á
eftir að ljúka hefur 17 verið vísað til
ríkissáttasemjara og voru fundir í 11
málum í dag. Ein deila er óleyst frá
2010, en hún varðar samning Sjúkra-
liðafélags Íslands við Reykjavíkur-
borg. Félagið gerir samning við fjóra
stærri aðila fyrir hönd félagsmanna
sinna: ríkið, borg, Samband íslenskra
sveitarfélaga og Samtök fyrirtækja í
heilbrigðisþjónustu.
Kristín Á. Guðmundsdóttir, for-
maður Sjúkraliðafélagsins, segir
samninginn við ríkið vera í atkvæða-
greiðslu og að viðræður við sveit-
arfélögin, og sjálfseignarstofn-
anirnar, sem afriti samning ríkisins
að mestu, gangi vel. Viðræður við
borgina séu hins vegar í hnút.
„Samningur okkar við borgina
rann út 2009 og við höfum óskað
eftir því að þeir gangi frá
tímabilinu 2009-2010 við
okkur og þá færi málið út af
borði sáttasemjara. Við
gætum þá hafið hinar eig-
inlegu viðræður um þriggja
ára samning fram í tímann,“
segir Kristín. Krafan í þeim
viðræðum verði að launamun-
ur milli sjúkraliða sem starfa
fyrir ríki annars vegar og borg
hinsvegar heyri sögunni til.
Samningasumarið
mikla vel á veg komið
Morgunblaðið/Eggert Jóhannesson
Vöfflur Árni Stefán Jónsson, formaður SFR, og Garðar Hilmarsson, for-
maður StRv, gæða sér á hinum ómissandi samningavöfflum í Karphúsinu.
22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. JÚLÍ 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Framganga ís-lenska for-sæt-
isráðherrans
gagnvart óskum
starfsbróður hans í
Kína hefur vakið
mikla furðu, ann-
arra en íslenska
Ríkisútvarpsins, sem enn hef-
ur ekki frétt af málinu. Hafin
var skipulagning á móttöku
viðskiptasendinefndar sem
myndi verða í för með for-
sætisráðherranum. Var þar
rætt um eitt hundrað þátttak-
endur, þar á meðal 7-8 aðstoð-
arráðherra, eins og forsvars-
menn Íslandsstofu hafa m.a.
greint frá. En forsætisráð-
herrann hefur svo bætt gráu
ofan á svart með því að neita að
veita fjölmiðlum og almenningi
svör um hvað hafi leitt til þess-
arar sérkennilegu og skaðlegu
niðurstöðu.
Eftir að hafnað var að taka á
móti forsætisráðherra Kína
um miðjan júlí eins og var
heppilegast fyrir þá var af
hálfu Kínverja stungið upp á
annarri dagsetningu til vara
(23. júlí). Íslenska forsætis-
ráðuneytið hafnaði einnig þeim
hugmyndum, skv. heimildum
Morgunblaðsins. Forsætisráð-
herrann hefur í heila viku forð-
ast fréttamenn og augljóst má
vera að ráðuneytinu og spuna-
meisturum þess og aðstoðar-
mönnum hefur enn ekki tekist
að kokka upp
frambærilegar
skýringar á þessu
klúðri. Það blasir
við hverjum manni
að heimsókn for-
sætisráðherra
Kína og yfir 100
manna föruneytis
hans, þar með talin öflug við-
skiptasendinefnd, fól í sér
þýðingarmikið tækifæri fyrir
Ísland og viðskiptalíf þess
sérstaklega. Við þær að-
stæður sem eru í landinu nú
verður að líta svo á að það feli í
sér alvarleg afglöp af hálfu
forsætisráðherrans að kasta
slíku tækifæri frá sér.
Þegar Icesave-málið var
uppi var sláandi að forsætis-
ráðherrann virtist hvorki hafa
löngun né getu til að tala fyrir
málstað Íslands, þótt miklir
hagsmunir væru í húfi. Ýmsir
töldu að forseti Íslands hefði
verið kominn út fyrir vald-
mörk forsetaembættisins þeg-
ar hann steig inn í það tóma-
rúm sem þannig myndaðist.
Hvað sem því álitaefni líður,
þá var samdóma álit að honum
hefði farið það vel úr hendi og
hefði styrkt álit landsins út á
við á viðkvæmu augnabliki. Í
því máli sem nú hefur því mið-
ur komið upp hefðu aðrir að-
ilar stjórnkerfisins þurft að
grípa inn í fyrst forsætisráð-
herrann brást svo illa í sínu
hlutverki.
Forsætisráðuneytið
hefur enn ekki fund-
ið frambærilegar
skýringar á Kína-
klúðri sínu}
Eiga engar skýringar
Náttúruvernder mikilvægt
viðfangsefni, bæði
hins opinbera og
einstaklinga.
Virðing fyrir nátt-
úrunni er nokkuð
sem allir ættu að tileinka sér
og leggja sig fram um að
ganga vel um landið.
Um leið er sjálfsagt að nýta
þær auðlindir sem náttúran
hefur upp á að bjóða og hér á
landi eru auðlindirnar sann-
arlega ríkulegar, jafnt á land-
inu sjálfu, í iðrum þess og í
sjónum umhverfis það.
Í fyrradag skilaði verkefn-
isstjórn skýrslu um 2. áfanga
rammaáætlunar um verndun
og nýtingu vatnsafls og jarð-
varma og þar með lauk vinnu
sem staðið hefur yfir um ára-
bil. Þessi þáttur vinnunnar
hófst fyrir fjórum árum og
átti að taka tvö ár og hefði því
átt að ljúka árið 2009. Vinnan
tafðist; það verður að teljast
afar óheppilegt eins og árar í
efnahagslífinu. Hættan er
jafnframt sú að tafirnar verði
enn meiri og raunar er þegar
lagt upp með að afgreiðsla Al-
þingis á sameiginlegri þings-
ályktunartillögu frá umhverf-
isráðherra og
iðnaðarráðherra
um áætlun um
vernd og orkunýt-
ingu landsvæða
geti frestast fram
í febrúar á næsta
ári.
Öll vinna ríkisins, líka sú
sem snýr að vernd og nýtingu
orkuauðlinda, hlýtur að taka
meira mið af því efnahags-
ástandi sem ríkir í þjóðfélag-
inu. Þar með er alls ekki sagt
að allt skuli virkjað og engu
eirt, aðeins að nauðsynlegt er
að hafa hraðar hendur.
Tryggja þarf að opnað verði
fyrir þau verkefni þar sem
hægt er að ná samstöðu um að
umhverfisáhrif séu í ásætt-
anlegu hlutfalli við efnahags-
legan ávinning af virkjun auð-
lindarinnar.
Seinagangur og tafir eru
alls ekki til marks um vönduð
vinnubrögð eða umhyggju
fyrir náttúrunni. Og frestun
ákvarðana ber enn síður vott
um skilning á aðstæðum
þeirra þúsunda sem misst
hafa vinnuna og bíða nú með
hendur í skauti eftir því að
ráðherrar ríkisstjórnarinnar
taki af skarið og leyfi hjólum
atvinnulífsins að snúast á nýj-
an leik.
Áframhaldandi tafir
eru ekki til marks
um mikinn áhuga á
náttúruvernd }
Meiri tafir og lengri frestir
Þ
rátt fyrir að veðrið hafi leikið við
okkur undanfarna daga getur ver-
ið auðvelt að láta undan þrúgandi
andrúmslofti stjórn- og efnahags-
mála. Tæpum þremur árum eftir
að bankahrunið varð og þrátt fyrir að tækni-
lega sé heimurinn kominn út úr kreppunni
horfir að minnsta kosti eitt Evrópuríki fram á
gjaldþrot og tala alvarlegir menn með alvar-
legum hætti um að evran sjálf sé í hættu.
Vestanhafs er staðan vissulega eitthvað
skárri, en samt ekki svo að miklu muni. Skuld-
ir alríkisins eru komnar yfir 14.000 milljarða
Bandaríkjadala (um það bil ein og hálf grilljón
íslenskra króna) og bætast um 1.000 millj-
arðar dala við þá upphæð á ári hverju.
Hér heima verður að viðurkenna að þjóð-
argjaldþrot er ekki hinum megin næstu hæð-
ar, en sumir, einkum þeir sem eru hægra megin við
miðju í stjórnmálum, hafa hins vegar miklar áhyggjur af
þróun mála og óttast það að þótt dauðdaginn verði meira
hægfara en hjá frændum okkar í Grikklandi verði hann
alveg eins óþægilegur.
Eins og ég sagði við upphaf þessa pistils er margt
hægt að draga fram til að gera mann niðurdreginn og
vonlítinn. Slíkar hugsanir gera hins vegar ekkert annað
en að minnka lífsgæði okkar og fólksins í kringum okkur
án þess að við fáum nokkuð í staðinn. Alkóhólistar eru,
skiljanlega, miklir aðdáendur æðruleysisbænarinnar,
sem segir að við eigum ekki að eyða tíma og orku í að
hafa áhyggjur af því sem við getum ekki
breytt. Við fáum tækifæri til að breyta ein-
hverju eftir tvö ár þegar gengið verður til
kosninga – ef við á annað borð teljum þörf á
breytingum. Hvað varðar þróun mála í Evr-
ópu og Bandaríkjunum höfum við nákvæm-
lega engin tæki til að hafa áhrif og því er eng-
in ástæða til að velta sér upp úr því.
Það getur verið erfitt að hunsa eitthvað svo
gríðarstórt og grafalvarlegt og hugsanlegt
hrun evrunnar, svo dæmi sé tekið, og ég er
svo sem ekki að mæla með því að fólk loki
augunum fyrir því sem er að gerast í kringum
okkur – þó ekki nema bara vegna þess að ef
nógu margir loka augunum er hætt við því að
ég missi vinnuna vegna verkefnaskorts.
Þess í stað er nauðsynlegt að njóta þess
litla í lífinu. Þetta er ein af þessum klisjum
sem venjulega fara gríðarlega í pirrurnar á mér, en ég
geri undantekningu í þessu tilviki. Að fara út og hlaupa í
góðu veðri, baka brauð, drekka kaffi í góðum félagsskap,
ganga á fjöll eða skreppa í sund. Þetta eru allt litlir hlutir
sem tæknilega skipta engu máli. Það gefur enginn upp
öndina þótt hann lesi aldrei góða bók eða baki köku.
Samfélagið leggst ekki á aðra hliðina þótt almenningur
hætti að drekka kaffi eða að ganga á fjöll. þessir litlu
hlutir geta engu að síður haft gríðarleg og jákvæð áhrif á
líðan okkar. Áhrifin kunna að vera skammvinn, en þau
eru engu að síður raunveruleg og vel þess virði að eltast
við þau. bjarni@mbl.is
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Æðruleysið og litlu hlutirnir
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Eitt þeirra mála þar sem virð-
ast mætast stálin stinn er í
deilu leikskólakennara og sveit-
arfélaganna. Leikskólakennarar
hafa farið fram á að fá 11%
hækkun umfram þau 12% sem
aðrir hafa verið að semja um.
„Við erum búin að dragast
langt aftur úr viðmið-
unarstéttum, t.d. grunn-
skólakennurum,“ segir Har-
aldur F. Gíslason, formaður
Félags leikskólakennara, og
segir ástæðuna þá að grunn-
skólakennarar hafi samið fyrir
hrun en samningur FL hafi
verið laus eftir hrun.
Enginn afsláttur verði
gefinn. „11% ofan á
laun flugmanna væri
mikið en 11% ofan
á laun leikskóla-
kennara eru 15
þúsund krónur í
vasann,“ segir
hann. Þetta sé
réttlætismál.
„Gefum
ekkert eftir“
LEIKSKÓLAKENNARAR