Vaki - 01.09.1952, Blaðsíða 16

Listin verður því dýpkun innra lífs
mannsins, allra manna, hún er leit manna
hvers að öðrum, fagnandi eða sorgmœdd,
en alltaf tilraun til dýpkandi sambands við
náttúruna, dauða og lifandi.
Mcrlaralist
Þegar hér er komið málum verðum við
að þrengja sviðið, fella niður hið almenn-
ara tal um list yfirleitt, ganga nœr við-
fangsefninu, fjalla um eina grein listar,
þá sem hér hefur orðið .fyrir valinu af
augljósum ástœðum: málaralistina.
Til að auðvelda okkur tökin á svo lítt
takmörkuðu efni, er ráðlegt að skipta því
niður í þrjá höfuðstuðla, en þeir eru ma ð-
urinn, náttúran og verkið. Liggur
fyrst fyrir að kynnast hverjum þessara
burðarása, koma auga á gildi hvers
þeirra, og skilja síðan afstöðu þeirra og
samband sín á milli. Það liggur þó í aug-
um uppi, að ekki er kleift að einangra
þessi þrjú atriði svo hvert frá öðru, að
komizt verði hjá að minnast einhverju
leyti á öll, er verið er að rœða eitt.
I.
Winkelmann segir á einum stað: ,,Listin
eins og vizkan hefst á þekkingunni á sjálf-
um sér.“ Málarinn hefur eins og aðrir
menn þörf fyrir sína sérstöku heimspeki
til þess að átta sig á heiminum og sjálf-
um sér. Eins og öðrum mönnum er honum
kastað hálfblindum inn í þennan œgistóra
heim, og hann verður eins og aðrir að
reyna að bjarga sér eftir beztu getu. Hann
er einnig jafn öðrum mönnum að því, að
umhverfi hans, landið sem hann er fœddur
í, uppeldi hans og menntun, móta hann
að meira eða minna leyti. Frekari hug-
leiðingar um þessi áhrif eru fyrir utan
verkahring okkar, hins vegar skulum við
athuga þann þátt í afstöðu hans, er grein-
ir hann sem málara frá öðru fólki.
Við gcetum snúið hinni frœgu setningu
franska heimspekingsins Descartes: ,,Ég
hugsa og því er ég" upp á málararnn og
TlMARITIÐ VAKI
14
Ingres: Andlitsteikning.
Blað úr hinni íslenzku teiknibók.