Vaki - 01.09.1952, Blaðsíða 51

Öskaðu þess ekki að þekkja veikleika hinna sterku, bcenir hinna útvöldu um að
verða aítur útvaldir, eyðileik hinna víðfeðmu, skrœlnun hinna gróðursœlu. Öskaðu
þess ekki að vita, hvernig þeir sárbœndu um að fœra sér frœ. Enginn var — í sjálfum
sér. Allir báðu þeir um að komið vœri ti! þeirra.
Samtalið
Sérhvert verk andans er að djúpum skilningi samtal.
Hví skyldir þú skrifa, ef þú leitaðir ekki einhvers, sem reynir að sleppa frá þér, og
þú vilt ná og halda. Þú ert sendur af stað með hvöt til að skilja, í þér býr grunur um
tign og fullkomnun, sem þú vilt sameinast, og nú leitar þú þeirra. Þú hrópar til þeirra.
Þú verður að gera heim þinn háan, svo þœr komist þar fyrir. En einnig djúpan,
og í djúpinu fjarlcegist þú þœr. Án sannleika engin fullkomnun.
Það er þversögn skáldskaparins, sem aldrei verður leyst, að hann lifir í sannleika
í hinni sárustu raun ófullkomnunarinnar, sem skelfir þig. Og er samt sífelld viðleitni
til fullkomnunar. Þessvegna hvíslar rödd þjáninganna alltaf dýpst í gleði hans.
Einn fœrð þú ekki inngöngu til fullkomnunarinnar. Þú verður að vera samferða
tilveru þinni og annarra í öllum möguleikum hennar, jafnvel þeim hrceðilegustu. Þess-
vegna kallar skáldskapurinn úr djúpinu. Hann er landrcekur og dœmdur.
Og samt gefur hann hið lýsandi svar fullkomnunarinnar.
Þetta samtal, þessi viðrceða milli afla andans og sálarinnar, sem í einu vilja lyfta
sér upp í skíra heiðríkju, þar sem eru bústaðir hins upphafna og sökkva sér niður í
neðstu djúp mannsins, þar sem efinn um köllun okkar nœr valdi yfir þeim, verður
að gagntaka sérhvem hluta ljóðs þíns. Sérhvert tré, sérhver steinn, sérhvert fugls-
garg i ljóðinu verður að vera spurning og svar.
Þú skalt forðast hverskonar útflúr. Þú skalt ekki skreyta ljóð þitt. Raddir þess
munu aðeins lifa til þess að tjá. Það, sem hrífur þig í kvceði þínu, er ekki hlutirnir
í því. Ekki þetta tré, þessi sólarupprás, þetta andlit, sem ljósið skein snöggvast á.
heldur það, sem þeir merkja. I kvceðinu hcettu þeir að vera áþreifanlega til. Þeir
urðu tákn, sem spurningar og svör léku um.
Þegar þeir tóku sem tákn þátt í baráttu þinni við gáturnar sem umkringja þig,
viðrœðu þinni við þcer, sem aldrei hcettir, þá varð ljóðið til en fyrr ekki. Að yrkja
er að láta hlutina varða mennina, gefa þeim þátttöku í heimi hugmyndanna.
Þeir urðu vitni þín. Þeir heyja baráttu þína. Þeir spyrja, og þeir svara. Þeir lifa
eða deyja með þér.
Hlutirnir mega aldrei vera tákn skoðana og sjónarmiða heldur þinna meðfceddu
hugmynda. Spurningar og svör verða að koma frá djúpi persónuleikans.
Þegar ég segi meðfœddar hugmyndir. á ég við, hverrar tegundar hugmyndin er,
en ekki hve gömul hún er. Ég á við þcer, sem eiga sér rcetur inni fyrir, þar sem
þú ert fceðing. Þcer urðu til í þér. Þcer urðu þinn veruleiki. í þeim hefur þú reynt
víðáttu og markmið tilverunnar.
Samtalið í kvœðinu, þess sannasta líf, er alltaf samtal um vídd.
Ef til vill ert þú opinn. Þú ert aldrei nógu opinn.
TlMARITIÐ VAKI
49