Vera - 01.12.1982, Blaðsíða 33

Peim konum fjölgar, bæði hér
heima og erlendis, sem leggja stund á
guðfrœði og gerast prestar. Pað er
e.t.v. ekki undarlegt, þótt margt af
því sem kirkjan hefur boðað í gegn-
um aldirnar, sé litið gagnrýnisaug-
um af nýjum starfsmönnum þeirrar
stofnunar. Nokkrir guðfræðinemar
og prestar tóku að sér að skýra hug-
myndir kvennaguðfræðinnar fyrir
okkur. . .
Orðið
Fyrst viljum við skilgreina orðið kvenna-
guðfræði. Það er þýðing á enska orðinu
Feminist theology. Það er frekar af tilviljun
en löngum vangaveltum að við fórum að
nota þetta orð. Sumum fellur þaö ekki og
vilja lieldur kalla þessa grein guðfræðinnar
kvenréttindaguðfræöi eða jafnréttisguð-
fræði. Við hlustum á rök og nýjar tillögur
og yfirvegum saman en höldum samt áfrani
að tala um kvennaguðfræði. Kvennaguð-
fræði fjallar enda um konur, konur í Biblí-
unni, konur í heimspeki, bókmenntum,
þjóðfélögum nútímans og með þjóðum lið-
inna alda. Kvcnnaguðfræði kemur fram í
ritgerðum, prédikunum, söng og leik, ljóð-
um og leikritum. Hún hefuráhrif í heimilis-
lífi, félagslífi og á vinnumarkaði.
Friður og ófriður
Kvennaguðfræðin fer með friðsæld og
skilur eftir sig hugguð hjörtu, sem fundu í
henni nýjan skilning, og hún vekur til mót-
mæla og reiði, sem jaðrar við handalögmál.
Allt þetta sýnir aö kvennaguðfræðin er við-
kvæmt mál, hún fjallar um líf okkar á þann
máta, sem kemur okkur náið við. Hún fjall-
ar ekki aðeins um líf kvenna, krefst ekki
L.
aðeins nýrra viðhorfa í málum og réttind-
um kvenna. Hún hlýtur líka að fjalla um
mál karla og krefjast aukins réttar og auk-
ins og dýpri skilnings þeim til handa. Þar
með tjallar hún um mál barna, um mál
aldraðra, um fjölskyldu og einstaklinga.
Biblíurannsókn
Þegar kvennaguðfræðin leitast við að rann-
saka texta Ritningarinnar kannar hún sam-
tíðarsögu þeirra atburða, sem þar segir frá,
spyr hvað þeim hafi verið ætlað að segja á
sínum tíma og hvaöa boðskap þeir hafi á
okkar tímum. Þetta er auövitað ekkert sér-
kenni kvennaguöfræðinnar. Sérkenni
hennar er að beina þessari rannsókn að
þeim textum, sem fjalla um konuna.
Sumt í Ritningunni á við sérstakar að-
stæður þeirra tíma, sem nú eru breyttar
með breyttum háttum, breyttri menningu.
Við getum nefnt það sem dæmi aö í Gamla
testamentinu og bréfum Páls er gert ráð
fyrir því að feður ráði giftingu dætra sinna.
Nú eru konur spurðar fyrir altari kirkjunn-
ar um vilja sinn. Konur áttu að vera síð-
hærðar á dögum Páls og hafa höfuðföt
þegar þær báðust fyrir á samkomum. Eng-
um dettur slíkt í hug nú á dögum. Segjum
annars aö næstum engum detti það í hug
lengur. Það er raunar ótrúlegt hvað gamlir
siðir geta verið lífseigir og hvað krafist er
stundum hlýðni við þá í smáatriðum og
með miklum þunga.
Rangtúlkun
Ritningin hefur verið túlkuð á marga og
mismunandi vegu í aldanna rás. Við gjöld-
um þess enn þann dag í dag hvað margir
kirkjufeðranna leyfðu sér að scgja um
konuna. Við verðum að horfast í augu við
þá sorglegu staðreynd að hin heiðna heim-
speki, sem boðar kúgun kvenna, streymdi
inn í kirkjuna fyrir verk kirkjufeðra, sem
hikuöu ekki við að túlka Ritninguna eftir
henni en ekki eftir orðum Krists. Blygöun-
arlaust segja merkir kirkjufeður að konan
sé til karlsins vegna og einskis verð í sjálfri
sér. Hún sé í öllu undirgefin karlinum og sú
undirgefni byggist á Biblíunni. Sál konunn-
ar sé þó jafn verðmæt sál karlsins en líkami
hennar sé óæðri og það sé barnsfæðingin,
sem gefi konunni tilverurétt.
Við sögðum að merkir kirkjut'eður hefðu
sagt þetta. Sannast sagna förum við að
velta því fyrir okkur hversu gagnmerkir
þeir voru nú eftir allt úr því að þeir héldu
þeim firrum fram um konuna sem þeir
gerðu.
Sköpunarsagan og syndafallið
Hver hefði staða konunnar orðið ef kirkjan
hefði haldið fast við boðskap Krists um
hana og til hennar? Það liggur í augum
uppi. Þá hefði jafnrétti ríkt, þar sem boð-
skap kirkjunnar var trúað, ekki jafnrétti í
smásmygli, nöldri, hálfkæringi og hráslaga-
legri fyndni, heldur með þeim kærleika og
þeirri festu, sem Kristur sýndi sjálfur.
Það eru nefnilega hreinustu ósannindi að
Biblían boði undirokun konunnar. Hún
segir frá þeirri undirokun, sem var afleiðing
syndarinnar, afleiðing þess að maðurinn
tók sjálfan sig fram yfir Guð. Það er stað-
reynd að miklu meira er talað um karla en
konur í Biblíunni og þegar talað er um
konur er oftast sagt að þær skuli vera und-
irgefnar körlum. En við endurtökum, af því
að þetta er mikilvægt, að þetta stafar ekki
af boði Guðs heldur er það andstætt upp-
haflegri ráðsályktun hans. Þetta endurtök-
um við aftur og aftur þegar okkur gefst
tækifæri til að kynna kvennaguðfræðina.
Kvennaguðfræðin vakti athygli okkar á
orðum Guðs um samband kynjanna í fyrri
sköpunarsögunni. Það eru orðin í I. Mós.,
33 fi