Ljósmæðrablaðið - 15.04.2002, Blaðsíða 12

ómskoðuninni og fæst niðurstaða strax.
Niðurstaða er gefin sem tölulegar líkur á
þrístæðu 21, til dæmis 1:670, en þá er eitt
fóstur af 670 með sömu mælingar með
þrístæðu 21 en 669 eru heilbrigð. Annars vegar
er gefið líkindamat miðað við aldur konunnar
og hins vegar miðað við aldur konu , stærð
fósturs og hnakkaþykktarmælingu.
Niðurstaðan gæti verið að líkur væri minni
en aldur móður segir til um eða meiri. Komi
í ljós að líkur á litningagalla verði meiri en
1/300 stendur til boða að greina litningagerð
fósturs annað hvort með fylgjusýnatöku eða
legástungu. Rannsóknin gefur örugga
niðurstöðu um litningagerð fóstursins. Hins
vegur felur hún í sér hættu á fósturláti sem er
u.þ.b. 1:100-1:200 eftir legástungu en 1:50-
1:100 eftir fylgjusýnatöku.
Ómskoðun við 18-20 vikna meðgöngu
Þar sem flestir þekkja vel til 18-20 vikna
ómskoðunarinnar, verður ekki fjallað nánar
um hana. Hins vegar er rétt að benda á að
þessi skoðun hefur verið aðalskoðunin hingað
til og flestir þeir fósturgalla sem hafa fundist
á meðgöngu , hafa greinst við þessa skoðun.
Ekki gera allir sér grein fyrir því að leitað er
eftir svokölluðum vísum (soft markers) sem
geta bent til litningagalla hjá fóstri. Ef tveir
vísar eða fleiri eru fyrir hendi hjá fóstrinu eða
einn vísir og kona eldri en 35 ára , stendur til
boða greining á litningum fóstursins. Þessir
vísar geta verið á nýrum, í hjarta, í heila, í
görnum og ennfremur aukin hnakkaþykkt.
Einir sér er talið að þessir vísar hafi litla
þýðingu og þarfnist ekki nánara eftirlits síðar
á meðgöngu.
Ef einhverjir foreldrar kjósa að sleppa
snemmómskoðun og fara einungis í 18-20
vikna ómskoðun, þá er mikilvægt að benda
þeim á að ekki er unnt að gera líkindamat
með tilliti til lingingagalla á þessum tíma.
Hafi kona hins vegar farið í 11-14 vikna
ómskoðun og fengið líkindamat með tilliti til
litningagalla , má segja henni að komi ekkert
óeðlilegt í ljós við skoðun í 18-20 viku þá hgifi
líkur á litningagalla minnkað um helming
miðað við fyrra mat.
Dæmi: Líkindamat með tilliti til þrístæðu 21
við 11-14 vikna skoðun er 1:2000 en verður
1:4000 eftir eðlilega 18-20 vikna skoðun.
Niðurlag
Það er vandasamt að gefa hlutlausar
upplýsingar og margir ganga svo langt að segja
að það ætti einungis að gefa upplýsingar um
svo mikilvægar rannsóknir sem fósturgreining
er með bæklingum og myndbandsspólum, til
að skoðanir ráðgjafans trufli ekki. Bent hefur
verið á að sá sem gefur upplýsingarnar eigi
erfitt með leyna skoðun sinni og geti með
raddbeitingu og svipbrigðum sagt mikið.
Mörgum foreldrum finnst erfitt að taka
ákvarðanir um fósturgreiningu og vilja láta
ljósmóðurina eða lækninn sinn ákveða fyrir
sig hvað sé best að gera. Hafa ber í huga að
það verða ávallt að vera foreldranir sem
ákveða hvað þeir vilja að sé gert að fegnum
greinargóðum upplýsingum um kosti og galla
rannsóknanna frá heilbrigðisstarfsfólki.
Bæklingar um ómskoðanir og
litningarannsóknir á meðgöngu eru til á
fósturgreiningadeild Kvennadeildar og eru
þeir ætlaðir verðandi foreldrum.
Heimildir
1. Hreinsdóttir M, Fischer Þ. Bæklingurinn, Fósturgreining á
meðgöngu.
2. Proud J, Murphy BT. Choice of a scan: how much information
do women receive before ultrasound. Br J Midwifery 1997 :
5(3).
3. Filly RA. The best way to terrify a pregnant woman. J
Ultrasound Med 2000: 19: 1-5.
4. Kerzin-Storrar L.. Counselling and prenatal diagnosis.
Speaker's notes. RCOG/RCR, February 12-16 2001.
miiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiii
Ljósmæður!
Hafið þið skoðað hina frábæru heimasíðu ljósmæðra á Heilbrigðisstofnun Suðurlands
Þar er heimasíða sem vert er að skoða en hún er unnin af þeim sjálfum að mestu .Þær kynna
sjáfar sig og fæðingadeildina á skemmtilegan hátt. Einnig eru myndir af fæðingastofunni,
Sængurkvennastofunum, setustofu og útsýninu (eins og í Hong Kong). Síðst en ekki síst er
starfsemin kynnt og sagt frá hugmyndafræði þeirri sem starfsemin er byggð á og fræðslusem í
boði er. Farið á netið og skoðið, slóðin er: http://hss.selfoss.is/born/
iimmimimimmimimimmmimmimmiiiiimiiiimMiiiimimmmimimmimiimimimmiiiiiiiiiiim