Dagblaðið Vísir - DV - 29.05.2004, Side 28

Dagblaðið Vísir - DV - 29.05.2004, Side 28
28 LAUGARDAGUR 29. MAÍ2004 Helgarblaö DV Að sýna puttann er líklega þekktasta leiðin til að sýna einhverjum vanvirðingu án þess að segja eitt einasta orð. Saga þessarar móðgunar nær langt aftur í aldir og raunar veit enginn hvenær hún kom fyrst fram á sjónarsviðið. Fyrstu rituðu heim- ildir um uppátækið eru komnar frá Grikkjum og eru um 2.500 ára gamlar. Misjafnt eftir menningar- heimum Reistur upphandleggur annan # • ' s Vinstri höndin er sett á liðamót hægri handleggs sem síðan er reistur upp af miklum kraftí með krepptan hnefa. Þessi athöfn er notuð í Frakk- landi, víða í Suður-Evrópu, Mið-Austur- löndum og víða annars staðar. Fyrir- bærið gengur undirnafninu „bras d' honneur" í Frakklandi sem hægt væri að kalla „heiðurshandlegg- inn" á íslensku. Þrátt fyrir nafnið er það ekki talinn mikill heiður að vera sýndur „heiðurshandleggur". V-merkl Þetta er alveg eins og friðartáknið nema hvað að lófinn snýr inn þeg- armerkið er gert. Þetta tákn er vel f A þekkt I Bretlandi þar * sem það er yfirleitt sagt þýða „up your • bum" á fallegu máli | sem þýðir einfald- 1 lega að viðkomandi er beðinn um að troða málfiutníngi sínum upp í óæðri endann. Þumall upp Vfða um heim þýðir þumall upp f loftið „allt f lagi" eða eitthvað f þá áttina. Það sama er hins vegar ekki uppi á teningnum f fran, Afganistan, Nfgerfu og sumum hlutum Grikkiands og ítalfu. Þar er þumall upp talinn vera mikil móðgun, sérstak- lega þegar hendinni er sveiflað á sama tfma. Fólk sem ætlar að ferðast á puttanum f þessum löng- um er því líklegra til að lenda und- ir bílunum sem það reynir að húkka far af heldur en inni f þeim. Opinn lófi í Grikklandi og víða f Afríku er það talinn vera mikil móðgun ef ein- hver rekur opin lófa framan í | fólk. Athöfnin er kölluð „Moutza" sem þýðir ein- 1 faldlega „éttu skít". Moutza er rakið aftur til frumbyggja sem hentu skít í andlit glæpamanna í refsingarskyni og enn í dag er op- inn lófi talinn vera mikil móðgun. Gríkkir fara þess vegna mjög var- lega þegar þeir eru að veifa hönd- unum og passa að sýna ekkí of mikið af lófanum, svona svipað og drottningarnar gera. Ragnar Helgi Ólafsson, gítarleikari Geirfuglanna lýsir deginum þegar hljómsveitin vann Popppunkt Helsti kosturinn við að vinna er að þá tapar maður ekki Ragnar Helgi Ólafsson, gítarleikari Geirfugl- anna „Sigurinn varsúrsæt- urþar sem þetta eru allt góðir vinir okkar en enginn erannars bróðir íleik. Morgnarnir eru ailtaf í móðu til svona ellefu en ég myndi giska á að ég hafi vaknað um m'u- leytið. Ég byrja aíltaf á því að fara á Gráa köttinn og fá mér að borða og þenn- an daginn var engin breyt- ing á því. Eftir að hafa fengið kaffið mitt fóru hlutirnir að skýrast mér mjög á óvart hversu lítið spennandi keppnin var, ég bjóst ailt eins við að þeir tækju þetta, Ske-ararnir. En við Geirfuglarnir áttum sem betur fer góðan dag. Sigurinn var samt súrsætur þar sem þetta eru allt góðir vinir okkar en enginn er annars bróðir í leik. Eftir keppnina var fagnað hressi- lega í Popppunktspartíi á Sirkus. Þar var mikið fjör enda einvalalið. Skyldumæting var á tónleika Ske á Grandrokk og svo fór maður á eitt- hvert pöbbarölt með félögunum. Mín djammklukka var stillt fyrir 10 árum þegar allt lokaði kl. 3, svo ég var kominn heim eitthvað um það leyti. Ég get ekki neitað því að ég var ánægður með daginn enda bar ekki skugga á hann. Þegar maður er aðeins tapsár þá er helsti kosturinn við að vinna að tapa ekki. Ég sofn- aði því fljótt og svaf vært. Ekki eru allir sammála um hvaðan uppátækið að sýna puttann er komið. Ein tilgátan er sú að Grikkir hafí verið íyrstir til að sýna puttann og þaðan hafi það borist til annarra þjóða. Puttinn fór svo huldu höfði þegar kaþólska kirkjan réð sem mestu en skaut svo aftur upp kollinum í Amerílcu á 19. öldinni. Nú er puttinn alls staðar. Gríska leikritaskáldið Aristó- fanes gerði einhvern u'ma brandara þar sem hann ruglaði saman baug- fingri og karlmannslim. Á gullaldar- árum Grikkja, fyrir um 2.500 árum síðan, þótti það að sýna puttann vera mikil óvirðing og jafnvel enn meiri en hún er í dag. Með því að reka puttann framan í einhvern á ógnandi hátt var ekki aðeins verið að gera lítið úr viðkomandi heldur var einnig verið að gefa í skyn að viðtakandi táknsins væri kynferðis- lega vanhæfur. Raunar má lesa grískar kómedíur þar sem leikar- arnir voru með leðuriimi hnýtta á sig sem þeir notuðu til að slengja í aðra leikara á sviðinu þeim til nið- urlægingar. Meðalplatóninn hefur þó eflaust ekki viljað ganga um Akrópóh'shæð með gervilim lafandi utan á sér og þess vegna fór fólk að nota fingurna í staðinn. Ávísun á vítisvist Þegar Rómverjar tóku menningu Grikkja upp á sína arma fylgdi putt- inn með í kaupunum. Keisarinn Kaligúla - einn frumkvöðla pervert- ismans - lét þegna sína t.d. ítrekað kyssa sig á löngutöng í stað handar- baks og þótti mörgum það ekki sæma svo hátt settum manni. Það kemur svo sem ekki á óvart að hann var að lokum drepinn þótt langa- töngin hafi ef til vili ekki ráðið mestu þar um. Á miðöldum fór síð- an að bera minna á að fólk sýndi puttann og má í raun segja að „fuck you“-merkið alræmda haf- i farið neðanjarðar. Kaþólska kirkj- an leit merkið hornauga og sagði það jafngilda frímiða á hótel helvíti. Puttinn varðveittist samt sem áður í saurugum hugum trú- leysingjanna langt fram eftir síðasta ár- „Að sýna puttann er í raun menningarlegur arfur og okkur ber að varðveita „fuck you" merkið sem slíkt." þúsundi og um miðja 19. öldina skaut hann aftur upp kollinum í Bandaríkjunum. Þar varð hann síð- ar að tískufýrirbæri með hjálp nýrr- ar tækni - ljósmyndunar. Varaforseti sýnir mótmæl- endum puttann Árið 1886 mætti hafnaboltaliðið Boston Beaneaters í myndatöku. Snjallasti leikmaður liðsins, Charles „Old Hoss“ Radbourn, ákvað að sýna á sér puttann á myndinni og átti ákvörðun hans eftir að valda byltingu í Bandaríkjunum. Al- menningi fannst uppátækið fyndið og allir byrjuðu að nota puttann til að sýna hver öðrum vanvirðingu. Á þessum tíma var mikill innflytj- endastraumur til Ameríku og því mikið um tungumálaerfiðleika. Þegar nálgast fór aldarmótin 1900 má raunar segja að puttinn hafi verið það eina sem hver einn og einasti Bandaríkjamaður skildi. Þá voru líka komnar nýjar upp- fmningar fram á sjónarsviðið sem gerðu mönnum auðveldara að nota táknið á öruggan hátt. Þeir allra ríkustu áttu bfla og gátu þannig skýlt sér á bak við bæði gler og stál þegar þeir brunuðu fram hjá almúganum á miklum hraða og sýndu því puttann um leið. Á 20. öldinni breiddist fmgurinn svo hratt um öll Bandaríkin og víðar. Varaforseti bandaríkjanna, Nelson Rockefeller, gekk meira að segja svo Fuck you! Annar bónusræningjanna alræmdu sýndi Ijósmyndara DVputtann þegar hann var leiddur fyrir héraðsdóm. Athöfnin að sýna einhverjum puttann á sér langa sögu og ómögulegt er að full- yrða hvar uppátækið var framkvæmt fyrst. Elstu rituðu heimildir um notkun táknsins eru 2.500 ára gamtar þannig að iraun eru um menningararfað ræða. langt árið 1976 að nota táknið opin- berlega. Fjöldi fólks var að mót- mæla hernaðarstefnu Bandaríkj- anna í Víetnam og sýndi almúginn varaforsetanum puttann. Rockefeller var ekkert að kippa sér upp við þetta og svaraði í sömu mynt. í ljósi þessa atburðar kom það ekkert á óvart þegar dómstóll í Connecticut-rfld úrskurðaði nokkrum mánuðum síðar að „fuck you“-merkið bryti ekki í bága við lög. Menningararfur Á okkar tímum þykir það svo sem ekkert til- tökumál að sýna ein- hverjum puttann. Vissu- lega felst í því ákveðin móðgun þótt flestir sem merkið noti geri sér í raun fyrir hvað þeir eru að segja. Það þarf svo sem ekkert að koma á óvart þar sem tákn- ið birtist í hverri kvikmynd, sjónvarpsþáttum, tónlistarmyndböndum, bókum og víðar. Grunnskólabörn skella putt- anum jafnvel framan í foreldra sína án þess að til rassskellinga komi. Gullöld löngutangarinnar er sem sagt runnin upp og það er ekkert sem fólk þarf að skammast sín fyrir. Að sýna puttann er í raun menn- ingarleg- ur arfur og okkur ber að varð- veita „fuck you“ merkið sem slíkt. og ég man að ég ræddi málverkun- arfölsunarmálið við vertana á staðnum. Þegar ég kvaddi óskuðu þau mér góðs gengis og ég get ekki neitað því að það var kominn örlít- ill spenningur í mann. Ég hafði ver- ið alveg slakur fram að þessu en það var búiö að gera svo mikið úr lokaþættinum að ég komst ekki hjá því að finna fyrir smá spennu. Næst lá leiðin á vinnustofu mína á Klink og Bank. Vinnustofan er við hliðina á stúdíói Ske-manna svo ég rakst á þá seinna um daginn. Ég get ekki sagt annað en það hafi farið vel á með okkur og að engin sérstök spenna hafi verið á milh okkar enda eru þetta gamlir vinir mínir sem ég spilaði með í denn. Næst á dagskrá var vídeófundur við Frakka sem ég er að vinna með að netlistaverki. Sá neitar að ræða við mig í gegnum tölvupóst svo ég Sigurvegarar Popp- punkts 2004 „Það kom mér mjög á óvart hversu lit- ið spennandi keppnin var." neyðist til að ___________ vera svona — tæknivædd- ur. Eftir fundinn fór ég heim og skellti mér í sparifötin. Við konan keyrðum yngstu dótturina í pössun en fórum sjálf í skírn í Dómkirkj- unni. í veislunni fékk ég einhverja næringu og á meðan var ég með annað augað á enska bikarleikn- um. Ég var smá svekktur yfir að United skyldi vinna enda eru þeir sigrar eins og KR-sigrar fyrir mér, sem sagt ekki góðir sigrar. Eftir veisluna fórum við heim og ég skipti úr sparigallanum yfir í rokk- gallann. Ég get ekki sagt að ég hafi verið á taugum enda mjög órokk- legt að leyfa sér það. Aivöru rokkar- ar eiga ekki að vera íþróttamanna- legir og hafa keppnisskap þó þeir séu það oftast þegar á reynir. Klukkan hálf sjö hittumst við allir Geirfuglarnir á Ruby Tuesday þar sem við fengum okkur að borða. Þaðan gengum við svo í rigning- unni yfir á Skjá einn og vorum mættir í sminkið um hálf átta. Næst á dagskrá var sérgrein tónlist- armanna sem er að hanga og svo loksins byrjaði dæmið. Þá var mað- ur alveg laus við allt stress enda var þetta mjög skemmtilegt. Það kom Fuck you! Menningaranfup eöa dónaskapur

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.