Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.2006, Blaðsíða 50

50 LAUGARDAGUR 4. MARS 2006
Menning DV
Níu nætur í boði
Bjarts
Bjartur hefur gefið út skáld-
söguna Níu nætur eftir brasilíska
skáldið Bernardo Carvalho í ís-
lenskri þýðingu SigrúnarÁstríðar
Eiríksdóttur. Þetta er 38. bókin
sem kemur út í Neon-bókaflokki
forlagsins en
hann er
helgaður
nýjum og
nýútgefnum
erlendum
skáldverkum
í fremstu
röð..
í bókinni
segir af ung-
um banda-
rískum
mannfræðingi, Buell Quain að
nafni, sem svipti sig lffi í frum-
skógum Brasilíu í ágústmánuði
1939, eftir að hafa unnið að vett-
vangsrannsóknum meðal Krahó-
indíana. Sextíu og tveimur árum
síðar rekst brasilískur rithöfundur
á nafn Quains í blaðagrein. Hann
• endurtekur nafnið nokkrum sinn-
um upphátt til að fullvissa sig um
að hann sé ekki að dreyma - og
áttar sig á að hann hefur heyrt
þetta nafn áður.
Níu nætur lýsir martraðar-
kenndri leit höfundarins að stað-
reyndunum um dauða Buells Qu-
ain. Inn í sögu hans fléttast frá-
sögn hins roskna heimamanns,
Monoels Perna, sem ríf]ai upp
næturnar níu sem þeir Quain
vörðu í félagsskap hvors annars.
Þetta er áhrifarík og snilldarlega
samin skáldsaga eftir einn athygl-
**-«*í>verðasta rithöfund Brasih'u.
Og Vitaskipið
Bjartur hefur gefið út skáld-
söguna Vitaskipið við Blackwater
eftir Colm Tóibín í íslenskri þýð-
ingu Helga Grímssonar, en hún
er einmitt 39. bókin í Neon-bóka-
flokknum.
Sögusviðið er írland snemma
á tíunda áratug síðustu aldar.
Þrjár konur,
Dora Dever-
eux, dóttir
hennar Lily
og dóttur-
dóttirin
Helen, hafa
átt í storma-
sömu sam-
bandi sín á
milli og vilja
helst halda
sig í öruggri
fjarlægð hver frá annarri. En þeg-
ar í ljós kemur að Declan, bróðir
Helenar, er dauðvona neyðast
þær til að verja tíma sínum sam-
an í afskekktu og niðurníddu húsi
ömmunnar, ásamt Declan og
tveimur vinum hans. Þessir sex
einstaklingar þurfa að læra að
virða skoðanir og sjónarmið
hinna í hópnum og sýna hver
öðrum samúð og skilning.
Colm Tóibín er einn af
fremstu rithöfundum íra. Vita-
skipið við Blackwater er áhrifarík
og eftirminnileg skáldsaga um
átök ólíkra kynslóða og böndin
sem tengja þær saman, þrátt fyrir
allt. Bókin var tilnefnd til Booker-
verðlaunanna; einnig hlaut
’nibín fyrir hana hin virtu IMPAC
Dublin-verðlaun.
Umsjón; Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir hrefna@dv.is
Þetta er lag sem enginn getur sungið við
ljóð sem enginn skilur. Ljóð séra Matthíasar
er ekkert um þessa þjóð. Það fjallar um herra
Guð almáttugan og síðan einhverja blóma-
búð eilífðarinnar. Þar er bent á að þau þús-
und ár sem ísland hafi verið byggt séu ekki
annað en titrandi smáblóm í þeim mikla
kransi sem herskarar, tímanna safn hafi hnýtt
Guði úr sólkerfum himnanna - og má segja
að skáldið hafi talið sig þurfa að seilast æði
langt til að benda á smæð lands og þjóðar.
[Guðmundur Andri Thorsson,
Þras um þjóðsöng.)
Vel sagt
í gær var viðurkenning Hagþenkis veitt við hátíðlega athöfn í Þjóðarbókhlöð-
unni. Hagþenkir er félag höfunda fræðirita og kennslugagna og hefur frá árinu
1986 veitt viðurkenningu fyrir fræðirit, kennslugögn eða aðra miðlun fræðilegs
efnis til almennings.
Þrekvirki einyrkjanna
Viðurkenningarráð Hagþenkis
ákvað að skipta verðlaununum í
tvennt að þessu sinni. Annars veg-
ar var Jón Þorvarðarson stærð-
fræðingur verðlaunaður fyrir bók
sína Og ég skal hreyfa jörðina.
Forngrísku stærðfræðingarnir og
áhrif þeirra. Hinn helming verð-
launanna hlaut síðan Helgi Hall-
grímsson náttúrufræðingur fyrir
bókina Lagarfljót - mesta vatnsfall
íslands. Viðurkenningin nemur
750 þúsund krónum.
í ályktunarorðum Viðurkenn-
ingarráðsins sagði að þeir Jón og
Helgi fengju verðlaunin „fyrir að
hafa skilað flóknum fræðum og
torræðum viðfangsefnum á ljósan
og lifandi hátt til lesenda bóka
sinna og opnað þeim sýn inn í fjöl-
breyttan heim vísindasögu,
reiknilistar, raungreina og átthaga-
fræði."
Stærðfræðingar og fljót
Ennfremur sagði í rökstuðningi
ráðsins: „Bækur þær sem hér eru
útnefndar til verðlauna Og ég skal
hreyfa jörðina. Forngrísku stærð-
fræðingarnir og áhrif þeirra eftir
Jón Þorvarðarson og Lagarfljót,
mesta vatnsfall íslands eftir Helga
Hallgrímsson eru kynlegar and-
stæður þótt þær eigi það sameigin-
legt að vera þrekvirki einyrkjanna,
manna sem standa utan háskóla-
samfélags og rannsóknastofnana
með atgerfi sitt eitt að bakhjarli.
Bók Jóns um þróun grísku
reiknilistarinnar og frumkvöðla
hennar fjallar um það sígildasta af
öllu sígildu, tvö- til fjögurþúsund
Jón Þorvarðarson
stærðfræðingur
Skrifaði um áhrifforn-
grísku stærðfræðinganna.
ára gömul sannindi og fræðilegar
fullyrðingar sem ekki eru líkur á að
hnekkt verði um ókomna tíð. Bók
Helga um Fljótið er aftur á móti
hluti af dægurmálaumræðu sam-
tíðarinnar en hefur þó varanlegt
gildi. Hún er innlegg í heitasta
deilumál síðustu áratuga, sambúð
manns við náttúru og umhverfi,
áminning um hverfulleika nátt-
úrugæðanna. Ekkert er ævarandi,
allt er breytingum háð.“
Hini tilnefndu
Á blaðamannafúndi í Reykja-
víkurAkademíunni fyrir rúmum
mánuði var kynntur listi tíu fræði-
rita frá síðasta ári sem samkvæmt
Viðurkenningarráði Hagþenkis
töldust framúrskarandi og komu til
álita. Þetta voru, auk þeirra tveggja
sem viðurkenninguna hlutu, eftir-
talin rit:
Margrét Eggertsdóttir: Barokk-
meistarinn. List og lærdómur í
verkum Hallgríms Péturssonar.
Kolbeinn Stefánsson og Stefán
Ólafsson: Hnattvæðing og þekk-
ingarþjóðfélag. ísland í breyttu
þjóðfélagsumhverfi I.
Ágúst Einarsson: Rekstrarhag-
fræði.
Hrafnhildur Schram: Huldu-
konur í íslenskri myndlist.
Guðni Th. Jóhannesson: Völ-
undarhús valdsins. Stjórnarmynd-
anir, stjórnarslit og staða forseta
íslands í embættistíð Kristjáns Eld-
járns, 1968-80.
Magnús Þorkell Bernharðsson:
Píslarvottar nútímans.
Þóra Kristjánsdóttir: Mynd á
þili.
Rristín Björnsdóttir: Líkami og
sál. Hugmyndir, þekking og að-
ferðir í hjúkrun.
Viðurkenningarráð Hagþenkis
skipa Ragnheiður Margrét Guð-
mundsdóttir íslenskufræðingur,
Allyson Macdonald prófessor, Arni
Hjartarson jarðfræðingur, Sigríður
Matthíasdóttir sagnfræðingur og
Viðar Hreinsson bókmenntafræð-
ingur.
Stöðugt hvísl hinna illu afla
ks
K I Kvikmyndasafni Is-
I lands í Bæjarbíói í
B 1 laínarfiröi eru sýndar
H margar perlur sem eiga
K fullt erindi til jreirra senr
■ gaman bafa ;tf góðum
K kvikmyndum. Nú ættu
þeirsem njótaþessað
láta hræða sig að
H drífa sig í Fjörðinn,
vegna þess að nú
var að hefjast hryll-
ingsþema og
verða þrjár slík-
ar myndir
sýndar í röð.
Á þriðju-
daginn var sú
fyrsta
sýnd,
House
of Us-
Sigríður Pétursdóttir
Valdi myndir fyrir hryllingsþemað.
her og verður hún endurtekin í dag.
Eftir viku er það svo Húsið eftir Egil
Eðvarðsson og sú þriðja og síðasta
(sýnd 14. og 18. mars) er mynd sem
Sigríði Pétursdóttur hjá Kvikmynda-
safrtinu langar sérstaklega að benda
á, enda segir hún í sýningarskrá:
„ítalska hryllingsmyndin Suspiria
sem Dario Argento gerði árið 1976 er
einhver fallegasta kvikmynd sinnar
tegundar. Ef til vill hljómar það und-
arlega í eyrum einhverra að hryll-
ingsmynd geti verið falleg, en mynd-
ræn útfærsla og fagurfræði Suspiria
er alveg einstök. Miklir litir, fallegir
myndrammar og útpæld sjónarhorn
einkenna hana og hljóðrásin er líka
áhrifamikil. Myndin fjallar um
nomalæti í þýskum balletskóla. Að-
alpersónan er hin saklausa og opin-
eygða Suzy sem er að hefja nám við
skólann. Állt í kringum hana gerast
hræðlegir atburðir og hún fýlgist
með, ekki síður forvitin en hrædd.
Frásögnin er oft ljóðræn, á mörkum
draums og veruleika og Suzy líður
um frekar en gengur. Beint ofan í
það fær maður svo í andlitið ein-
hverjar skelfilegustu myndir kvik-
myndasögurmar. Á köflum er mynd-
in líka súrrealísk en fýrst og frernst
spilar hún á huga manns. Stöðugt
hvísl hinna illu afla og áleitnar
myndir fýlgja manni löngu eftir að
myndinni lýkur. Fom sögn segir frá
þremur nornum sem búa á mis-
munandi stöðum í heiminum og
breiða út illsku. Ein þeirra er Mater
Suspiriomm sem býr í Freiburg og er
titill myndarinnar jjaðan kominn.
Bíófólk hefur tvö tækifæri til þess
að sjá myndirnar, en hver þeirra er
sýnd tvisvar. Á þriðjudagskvöldi kl.
20 og á laugardögum kl. 16.